Δημόσια αδιαλλαξία και εσωτερική ταλάντευση για το ρωσικό αέριο στην Ε.Ε.

Εντονες αντιφάσεις διαπερνούν την ηγεσία και τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. στην αναζήτηση ενεργειακής ασφάλειας στην Ενωση. Η τελευταία αφορμή ήταν φυσικά το μπλακάουτ στην Ιβηρική, αλλά μόνιμη αφορμή είναι η εξάρτηση της παραγωγής ρεύματος από το αέριο. Χθες ξεκίνησε ο τρίλογος μεταξύ Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα νέα επίπεδα υποχρεωτικής πλήρωσης των αποθηκών αερίου που πρέπει να έχουν επιτευχθεί μέχρι την 1η Νοεμβρίου κάθε έτους.

Η ισχύουσα υποχρέωση φέτος είναι 90% πλήρωση, η Κομισιόν προτείνει να παραταθεί αυτή η υποχρέωση μέχρι το 2027, που σημαίνει αθρόες αγορές υγροποιημένου αερίου από ΗΠΑ, περισσότερες εισαγωγές από Νορβηγία και άλλες ακριβές εναλλακτικές, αν ισχύσει η δέσμευση για πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Η πλειονότητα των 27 υποστηρίζει την πρόταση, αλλά ζητούν ο στόχος της πλήρωσης των αποθηκών αερίου 90% να επιτυγχάνεται μέχρι 1η Δεκεμβρίου. Το Ευρωκοινοβούλιο θέλει μείωση του στόχου στο 83%, με την ίδια χρονική ευελιξία και μέχρι το 2027. Σε περίπτωση «δυσμενών συνθηκών αγοράς» τα προτεινόμενα ποσοστά πλήρωσης των αποθηκών αερίου πέφτουν ακόμη χαμηλότερα.

Θεωρητικά, σε αυτά τα ποσοστά και ορόσημα διαφαίνεται ένα πλαίσιο συναίνεσης, πράγμα που ωστόσο ουδόλως επιβεβαιώθηκε στη διήμερη άτυπη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. στη Βαρσοβία (όπου συμμετείχε ο υφυπουργός Νίκος Τσάφος). Ενα πρόσθετο πρόβλημα είναι οι τιμές του αερίου που φτάνει σε Ουκρανία και Μολδαβία, η αποκοπή των οποίων από το ρωσικό δίκτυο μεταφέρει το κόστος τροφοδότησής τους στην Ε.Ε. Αλλά το μεγαλύτερο πολιτικό πρόβλημα σε αυτό το παζάρι είναι η Ουγγαρία και η Σλοβακία, που κάθε άλλο παρά συμφωνούν με την απόφαση πλήρους απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο και την απαγόρευση των διμερών συμβολαίων με την Gazprom από φέτος. Αν ισχύσει αυτό, πώς θα γεμίσουν οι αποθήκες αερίου, που μέχρι τώρα έχουν μια πλήρωση 40%; Με τι αέριο και σε ποια τιμή;

Στην Κομισιόν δεν υπάρχει δεύτερη κουβέντα. «Ακόμα και αν επιτευχθεί ειρήνευση στην Ουκρανία, δεν θέλουμε ούτε ένα μόριο ρωσικού αερίου», είχε δηλώσει ο επίτροπος Ενέργειας, Νταν Γιόργκενσεν, μέρες προ της άτυπης συνόδου υπουργών στη Βαρσοβία, με κεντρικό θέμα το χρονοδιάγραμμα πλήρους διακοπής των ρωσικών προμηθειών.

Στον αντίποδα αυτής της σκληρής ατζέντας, εκτός από τους… επιγόνους της άλλοτε κραταιάς Αυστροουγγαρίας (Ουγγαρία και Σλοβακία), υπέρ της επιστροφής του ρωσικού αερίου τάσσονται ενεργειακές εταιρείες της Μολδαβίας, κάποιες με βάση την Ελβετία, αλλά και ο αγωγός Turkstream, μέσω του οποίου φτάνει ρωσικό αέριο στην «προστατευόμενη» της Ε.Ε. Μολδαβία. Αυτή η εναλλακτική μπορεί να έχει και αμερικανική υποστήριξη, αν πάρουμε υπόψη την αποκάλυψη της Wall Street Journal ότι το αμερικανικό fund Elliott Investment Management παζαρεύει μερίδιο στον Turkstream. 

Θα μπορούσε αυτή η ενθάρρυνση να επεκταθεί και στους παγωμένους ρωσικούς αγωγούς Nord Stream 1 και 2, που κατά πολλούς αποτελούν και τη βαθύτερη αιτία της εισβολής στην Ουκρανία; Δεν υπάρχει ένδειξη γι’ αυτό από τη νέα γερμανική κυβέρνηση. Ωστόσο, μια απόφαση ελβετικού δικαστηρίου που έδωσε στην Gazprom το δικαίωμα να ρυθμίσει σωρευμένες οφειλές της από τη ματαίωση του αγωγού Nord Stream 2 από τις γερμανικές αρχές το 2020, αφήνει ανοιχτό ένα παράθυρο επανεκκίνησής του.