Μυρίζει... μπαρούτι ξανά η αγορά ενέργειας

Eσπασαν τα κοντέρ των χρηματιστηρίων ενέργειας χθες, με τις χονδρικές τιμές ρεύματος να αυξάνονται για σήμερα, 13/3/2025, από 10% έως 300% (!) ακόμα και για τις υπεράνω ενεργειακής πίεσης Σκανδιναβικές χώρες. 

Η Ελλάδα έχει για σήμερα τη δεύτερη υψηλότερη χονδρική τιμή ρεύματος στην Ε.Ε. (205 ευρώ/MWh) μετά την Ουγγαρία (206 ευρώ). Στη βάση αυτής της εκτίναξης βρίσκεται η απογείωση της τιμής του φυσικού αερίου, που καλύπτει σταθερά περίπου τη μισή παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στην Ε.Ε., μάλιστα για την Ελλάδα έφτασε το 58,32%, με τον λιγνίτη να καλύπτει σχεδόν το 10% και τις ανανεώσιμες πηγές να περιορίζονται στο 20%.

Η τιμή του φυσικού αερίου TTF κινείται σταθερά πάνω από τα 56 ευρώ ανά μεγαβατώρα εδώ και μέρες, έχοντας υπερδιπλασιαστεί μέσα σε έναν χρόνο, βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της τελευταίας τριετίας και είναι τουλάχιστον τριπλάσια από την αντίστοιχη τιμή του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ.

Και αυτό δεν είναι το μόνο κακό μήνυμα που εκπέμπει η ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά. Τα αποθέματα αερίου στους σταθμούς αποθήκευσης που είναι διασπαρμένοι σε όλη την Ε.Ε. έχουν πέσει κάτω από το 50% και εκτιμάται ότι με το τέλος του χειμώνα, δηλαδή σε ενάμιση μήνα το πολύ, θα φτάσουν το 30%. Με δεδομένο ότι οι «παίκτες» της αγοράς αερίου αγοράζουν συμβόλαια παράδοσης για την άνοιξη και το καλοκαίρι σε τιμές χειμώνα σημαίνει ότι εκτιμούν επιδείνωση της κατάστασης με την επάρκεια του αερίου, στην οποία αποτυπώνεται πολύ μεγαλύτερος αντίκτυπος της αποκοπής από το ρωσικό αέριο –η οποία προ εβδομάδων εορτάστηκε από την Ε.Ε.– από ό,τι αρχικά αναμενόταν.

Επισήμως οι Βρυξέλλες κάνουν ότι δεν τους αφορά το θέμα, μάλιστα εκπρόσωποι της Κομισιόν υποστηρίζουν ότι τα αποθέματα αερίου δεν είναι χαμηλότερα από πέρσι ίδια εποχή. Αρα, βρίσκονται σε ασφαλές σημείο. Ποιος την πιστεύει; Μάλλον κανείς. Σύμφωνα με τους Financial Times, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει το ενδεχόμενο να επιβάλει πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, ανταποκρινόμενη σε πιέσεις που ασκούν ευρωπαϊκές βιομηχανικές ενώσεις, μεταξύ των οποίων και οι μεταλλουργίες που περιμένουν με δέος τους δασμούς Τραμπ, προκειμένου να αποφευχθεί μια εκτόξευση του ενεργειακού κόστους παραγωγής. Υπενθυμίζεται ότι από το 2022 η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει τη δυνατότητα επιβολής πλαφόν, που ωστόσο δεν ενεργοποιήθηκε, αφού η τιμή του αερίου έμεινε κάτω από τα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα που είχε οριστεί ως σημείο συναγερμού.

Στον αντίποδα των πιέσεων της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, με επιστολή τους στην Κομισιόν έντεκα ευρωπαϊκές ομάδες συμφερόντων, με επικεφαλής τα χρηματιστήρια ενέργειας, καλούν την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να αποφύγει την επιβολή πλαφόν γιατί θα έχει αρνητικές συνέπειες στη σταθερότητα των αγορών ενέργειας και στον εφοδιασμό της Ευρώπης.

Πάντως, και ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, στην έκθεσή του για την ανταγωνιστικότητα, είχε προτείνει στην Κομισιόν να εισαγάγει «δυναμικά» πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, όταν αποκλίνει σημαντικά από τις παγκόσμιες τιμές.

Με δεδομένο ότι όλα αυτά προϊδεάζουν για μια νέα, καραμπινάτη ενεργειακή κρίση, έχει ενδιαφέρον ότι εκτός από το πλαφόν στην τιμή του αερίου στο τραπέζι της Κομισιόν και του Συμβουλίου βρίσκονται δυο ακόμη σενάρια: πρώτον, η επαναφορά των κρατικών ενισχύσεων στους λογαριασμούς ρεύματος και, δεύτερον, το ενδεχόμενο επανεκκίνησης των αγωγών μεταφοράς ρωσικού αερίου Nord Stream και Nord Stream 2. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μια βδομάδα πριν από τις γερμανικές εκλογές, κορυφαίοι εκπρόσωποι του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος CDU που προηγείται στις δημοσκοπήσεις, αλλά βάλλεται για το ενδεχόμενο συνεργασίας του με το ακροδεξιό AFD, τάσσονται υπέρ της επαναλειτουργίας του αγωγού Nord Stream που νομικά έχει φύγει από τον έλεγχο της ρωσικής Gazprom.

Το ποια μπορεί να είναι η αντίδραση της αμερικανικής ηγεσίας σε ένα –μακρινό προς το παρόν– τέτοιο ενδεχόμενο μπορούμε να το μαντέψουμε, αν λάβουμε υπόψη ότι ο Τραμπ πιέζει την Ε.Ε. να αγοράσει κι άλλο αμερικανικό υγροποιημένο αέριο (LNG), παρότι αυτό καλύπτει ήδη το 50% των προμηθειών της.