Η δυστοπική εμπειρία των ΗΠΑ

Οι υπέρμετρες αυξήσεις στα συμβόλαια στις ΗΠΑ για κάλυψη σπιτιών απέναντι στην κλιματική κρίση τα τελευταία χρόνια προείκαζαν για ένα μάλλον δυστοπικό μέλλον, το οποίο έγινε πραγματικότητα με τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Καλιφόρνια. Το γραφείο Επιτρόπου Ασφαλίσεων της πολιτείας ανακοίνωσε προ ημερών ότι ασφαλιστικές, που έχουν σταματήσει να παρέχουν κάλυψη σε εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους της, θα πρέπει να παρέχουν ξανά συμβόλαια σε περιοχές υψηλού κινδύνου.

Τα στοιχεία δείχνουν πως τα ασφάλιστρα για κατοικίες έχουν εκτιναχθεί κατά 35% σε εθνικό επίπεδο από το 2021, ενώ η αφερεγγυότητα του κλάδου ανοίγει πλέον τη συζήτηση για το ενδεχόμενο ομοσπονδιακής ρύθμισης που συνεπάγεται επιβάρυνση για όλους τους φορολογουμένους, την ώρα που οι ασφαλιστές συνεχίζουν να κερδίζουν από ασφαλίσεις ζωής και επιχειρήσεων.

Μπορεί αφενός οι παράμετροι των κινδύνων και των πακέτων να διαφέρουν από πολιτεία σε πολιτεία, ωστόσο το συμπέρασμα είναι το ίδιο: οι ιδιοκτήτες σπιτιών χάνουν χρήματα, όταν οι ασφαλιστές ζημιώνονται από την κλιματική κρίση. Και το 2023 οι επιχειρήσεις έχασαν χρήματα σε περισσότερο από το 1/3 της χώρας, σε πέντε πολιτείες περισσότερες σε σχέση με πριν από πέντε χρόνια και οκτώ περισσότερες από το 2013.

Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση των New York Times, το 2024 η κατάσταση επιδεινώθηκε όχι μόνο σε παράκτιες πολιτείες, όπου οι καταστροφές από τυφώνες γίνονται πιο συχνές και έντονες, αλλά και σε πολιτείες με ήπιο καιρό και κατ’ επέκταση κερδοφόρα ασφάλιση κατοικιών πριν από μόλις δύο χρόνια. Η αναταραχή στην ασφαλιστική αγορά, που είχε επικεντρωθεί στη Φλόριντα, την Καλιφόρνια και τη Λουιζιάνα, εξαπλώνεται γρήγορα σε περιοχές όπως η Αϊόβα, το Αρκάνσας, το Οχάιο, η Γιούτα και η Ουάσινγκτον.

Οι εταιρείες αυξάνουν τα ασφάλιστρα έως και 50% ή και περισσότερο, μειώνουν το εύρος των καλύψεων ή εγκαταλείπουν ολόκληρες πολιτείες προσπαθώντας να αντισταθμίσουν την αύξηση των απωλειών. Η αθέτηση συμβολαίων επηρεάζει ανθρώπους των οποίων τα σπίτια δεν έχουν υποστεί ζημιές και που πλήρωναν τα ασφάλιστρά τους δημιουργώντας παράλληλα ντόμινο στην αμερικανική οικονομία, γιατί συνεπάγεται λιγότερες υποθήκες, δάνεια και άρα αγορές σπιτιών και φορολογικά έσοδα.

Πιο τραγική βέβαια η κατάσταση πρώτα από όλα για τους πληγέντες, που δεν έχουν αποζημιωθεί και δυσκολεύονται να ξαναχτίσουν σε μια χώρα που το 2023, καταιγίδες, πυρκαγιές και άλλες καταστροφές ανάγκασαν 2,5 εκατομμύρια Αμερικανούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.

Ολοι μπορεί να καταλήξουν σε δαπανηρότερες ασφάλειες μεγάλου ρίσκου, που υποστηρίζονται από το Δημόσιο και προσφέρουν μικρότερη κάλυψη. Πολλοί αναγκάστηκαν να στραφούν σε περιοχές «υψηλού κινδύνου», όπου η ξηρασία καθιστά τις πυρκαγιές πιο πιθανές.

Οπως αναφέρουν οι New York Times, οι ασφαλιστές άρχισαν να αποσύρονται, για παράδειγμα από την πόλη Μιντγουέστ, που θεωρούνταν κάποτε καταφύγιο από τις κλιματικές καταστροφές. Στην Αριζόνα και την Πολιτεία της Ουάσινγκτον, οι ετήσιες ζημιές των επιχειρήσεων για ασφάλιση κατοικιών έχουν υπερδιπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Στη Γιούτα οι ζημιές υπερτριπλασιάστηκαν. Στην Αϊόβα καταγράφηκαν πέρυσι ζημιές 1,3 δισ. δολαρίων. Στο Μάρσαλταουν το ετήσιο ασφάλιστρο εκτοξεύτηκε 42%.

Μάλιστα, ορισμένες πολιτείες παρέχουν εξυπηρετήσεις για την αποκόμιση κερδών των ασφαλιστικών, όπως να μεταφέρουν περισσότερο κόστος στους ιδιοκτήτες επιτρέποντας υψηλότερη επιβάρυνση σε πληγέντες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Λουιζιάνα όπου προτάθηκαν νομοθετικά μέτρα με στόχο να διευκολύνουν τις αθετήσεις συμβολαίων και να περιοριστεί η δυνατότητα των κατοίκων να μηνύουν τις εταιρείες για μη καταβολές αποζημιώσεων.

Στον αντίποδα άλλες πολιτείες επικεντρώνονται στην καλύτερη προστασία των σπιτιών από ακραία καιρικά φαινόμενα. Πριν από την εν εξελίξει τραγωδία η Καλιφόρνια ζήτησε από τις ασφαλιστικές να προσφέρουν εκπτώσεις σε ιδιοκτήτες σπιτιών που εγκαθιστούν πυρασφαλείς στέγες ή κάνουν άλλες αλλαγές για να μειώσουν τον κίνδυνο, με το σκεπτικό ότι οι εταιρείες θα κληθούν να πληρώσουν λιγότερα.