Τα χρηματιστήρια γιορτάζουν, οι οικονομολόγοι απορούν

Mε γλέντι τρικούβερτο υποδέχθηκε χθες η Wall Street τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς τα εκατοντάδες εκατομμύρια που ξόδεψαν οι μεγάλοι παίκτες της υπέρ του επιχειρηματία-πρόεδρου, την προεκλογική περίοδο, έπιασαν τόπο. Ο «άνθρωπός» τους είχε, άλλωστε, καταστήσει σαφές ότι θα τους τα επιστρέψει στο πολλαπλάσιο άμα εκλεγεί.

Ετσι, με το ξεκίνημα της χθεσινής συνεδρίασης και οι τρεις βασικοί δείκτες του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης χτύπησαν ιστορικά ρεκόρ. Περί τα μέσα της συνεδρίασης, ο Dow Jones των μετοχών υψηλής κεφαλαιοποίησης κατέγραφε άνοδο 3,5%, ο ευρύτερος S&P 500 2,3%, ενώ ο Nasdaq της υψηλής τεχνολογίας 2,5%. Την ίδια στιγμή, κάποιοι traders στο trade floor του αμερικανικού χρηματιστηρίου ξεκούμπωναν τα πουκάμισά τους, αποκαλύπτοντας όχι τα… δασύτριχά τους στήθη, αλλά μπλουζάκια με τη φάτσα του Τραμπ, ενώ κάποιοι άλλοι κάλυπταν την κεφαλή τους με το γνωστό καπελάκι «Μake America Great», το πολυφορεμένο σύνθημα του νέου πλανητάρχη.

Ο «αγαπημένος» της επιχειρηματικής Αμερικής είναι αυτός που στην προηγούμενη θητεία του (2017-2021) είχε μειώσει σε μία νύχτα τον συντελεστή φορολόγησης των εταιρειών από το 35% στο 21%. Τώρα υπόσχεται να τον ψαλιδίσει ακόμη 15% για όσες εκ των εταιρειών παράγουν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ. Σε τέτοια επίπεδα, είναι πολύ πιθανό ότι ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής με τον οποίο θα επιβαρύνονται τα αμέσως επόμενα χρόνια αρκετοί επιχειρηματικοί κολοσσοί της Wall Street θα είναι ακόμη και αρνητικός. Τέτοιες φορολογικές περικοπές προβλέπεται ότι θα υποστηρίξουν ακόμη περισσότερο τα εταιρικά κέρδη, ευφραίνοντας διοικήσεις, μεγαλομέτοχους, επενδυτές και λοιπούς ενδιαφερόμενους, φτιάχνοντας κλίμα στην αγορά για ακόμη μεγαλύτερο τζόγο και χρηματιστηριακά κέρδη. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες σχεδόν οι μετοχές των μεγάλων τραπεζών της Wall Street πετούσαν, χθες, στη στρατόσφαιρα. Goldman Sachs και Morgan Stanley χτυπούσαν ενδοσυνεδριακά άνοδο μεγαλύτερη του 12%, η JP Morgan πάνω από 10%, Bank of America 8%. Οι τραπεζίτες, εκτός από τις φοροελαφρύνσεις, είχαν ακόμη έναν λόγο για να χαίρονται, το λιγότερο κράτος που υπόσχεται ευρέως ο Τραμπ. Δεν ήταν βέβαια οι μοναδικοί που πανηγύριζαν χθες μεθώντας με τα κέρδη που κατέγραφαν οι μετοχές τους. Ο τίτλος του ομίλου μίντια του ίδιου του Τραμπ -που μόλις προχθές ανακοίνωσε μεγάλες τριμηνιαίες ζημιές- εκτοξεύτηκε έως και 30% υψηλότερα, πριν απολέσει το μεγαλύτερο μέρος των κερδών του, ενώ η μετοχή της Tesla -του μεγάλου σπόνσορα του Τραμπ και πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, Ελον Μασκ-, κατέγραφε άνοδο 14%. Σημαντική άνοδο, μεγαλύτερη του 1,25%, σημείωσε και το δολάριο, αγγίζοντας το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 4 μηνών, έναντι καλαθιού 6 σημαντικών νομισμάτων. Κερδισμένο ήταν και το bitcoin, που ενδοσυνεδριακά χτύπησε νέο ρεκόρ στα 75.389 δολάρια, καθώς ο Τραμπ εμφανίζεται πιο ενεργός υποστηρικτής των κρυπτονομισμάτων έναντι της Χάρις.

Εν τω μεταξύ, στα χρηματιστήρια της Ευρώπης επικρατούσε κατήφεια. Λονδίνο, Παρίσι, Φρανκφούρτη, Μιλάνο, Μαδρίτη βυθίστηκαν στο «κόκκινο», καταγράφοντας απώλειες 0,1% έως 2,9%. Αιτία, η πιθανή εφαρμογή δασμών -τους οποίους ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να αυξήσει κατά 10% για όλα τα εισαγόμενα αγαθά και κατά 60% για όσα έρχονται από την Κίνα. Μεταξύ των μεγάλων χαμένων, χθες, ήταν οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες της Γερμανίας, με τη μετοχή της ΒMW να υποχωρεί κατά 6,6%, της Mercedes-Benz κατά 6,4%, της Porsche κατά 4,9% και της Volkswagen κατά 4,3%. Το ευρώ υποχώρησε κατά δύο σεντ ή 1,87%, έναντι του δολαρίου, έως το 1,0725 δολάριο, από 1,093 δολάριο προχθές το βράδυ. Ηταν η μεγαλύτερη ποσοστιαία πτώση του ευρώ από τις 19 Μαρτίου 2020 (-2,04%), όταν η πανδημία του Covid-19 πυροδότησε έναν αγώνα δρόμου για ασφαλή καταφύγια, όπως το δολάριο.

Πάντως, παρά τη θερμή υποδοχή που επιφύλαξαν στην επιστροφή Τραμπ αγορά και επενδυτές στις ΗΠΑ, οι περισσότεροι οικονομολόγοι αναμένουν ότι το οικονομικό πρόγραμμα αυτού, ακόμη και αν λειανθεί, θα αποβεί επιζήμιο όχι μόνο για τις ΗΠΑ αλλά και για τον υπόλοιπο κόσμο. Το Εθνικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών, μια δεξαμενή σκέψης του Ηνωμένου Βασιλείου, εκτιμά ότι η αμερικανική οικονομία θα συρρικνωθεί έως και 4%, εξαιτίας των δασμών, ανάλογα με το αν θα επιβληθούν πλήρως και εάν άλλες χώρες θα αντεπιτεθούν.

Ενστάσεις υπάρχουν και για τις φορολογικές περικοπές, οι οποίες, πέρα από το χρήμα που θα μοιράσουν σε εταιρείες, μετόχους, επενδυτές, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εκτόξευση του χρέους και του δημοσιονομικού ελλείμματος. Βραχυπρόθεσμα, τα κίνητρα που παρέχουν οι φορολογικές περικοπές και οι υψηλότερες τιμές που θα προέκυπταν από τους δασμούς στις εισαγωγές θα υπερθερμάνουν την οικονομία, πυροδοτώντας ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό και περαιτέρω διεύρυνση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Η χθεσινή άνοδος της απόδοσης του αμερικανικού 10ετούς κρατικού ομολόγου αποτελεί μια προειδοποίηση. Οι αποδόσεις των ομολόγων τείνουν να αυξάνονται, όταν οι επενδυτές αναμένουν υψηλότερο πληθωρισμό ή μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα. Ο υψηλότερος πληθωρισμός είναι πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα η Federal Reserve –η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ– να είναι πιο επιφυλακτική σχετικά με τη μείωση των επιτοκίων. Συνέχεια, δηλαδή, του ακριβού χρήματος.