Τρία... Σχέδια Μάρσαλ ζητεί ο Ντράγκι για την Ε.Ε.

Eπενδύσεις 800 δισεκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ενωση να... προλάβει το τρένο της ανταγωνιστικότητας, πρότεινε χθες στην πολυαναμενόμενη έκθεσή του ο Μάριο Ντράγκι. Ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και Ιταλός πρώην πρωθυπουργός έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου στους Ευρωπαίους ζητώντας τους να κάνουν πλέον «ό,τι κι αν χρειαστεί», ρίχνοντας χρήματα, τα οποία θα φέρουν επενδύσεις και τελικά ανάπτυξη.

Ο Ντράγκι έκανε ένα βήμα πίσω από τους δραματικούς τόνους που του αποδίδονταν τις προηγούμενες μέρες, όταν η έκθεσή του ήταν ακόμα κρυφή. Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε χθες για την επίσημη παρουσίαση, απάντησε αρνητικά στην ερώτηση αν είναι θέμα «ζωής ή θανάτου» η εφαρμογή των συστάσεών του. «Είναι περισσότερο μια αργή οδύνη», είπε, τονίζοντας πάντως ότι «η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη δεν μπορούν πλέον να αγνοούν το πρόβλημα της μείωσης της ανάπτυξης».

Στην έκθεσή του, ο πρώην τραπεζίτης συστήνει η Ε.Ε. «να προχωρήσει στην τακτική έκδοση κοινών ασφαλών περιουσιακών στοιχείων, ώστε να καταστεί δυνατή η πραγματοποίηση κοινών ευρωπαϊκών σχεδίων μεταξύ των κρατών-μελών και να συμβάλει στην ολοκλήρωση των κεφαλαιαγορών. Εάν οι πολιτικές και θεσμικές συνθήκες υπάρχουν, όπως περιγράφονται ανωτέρω, η Ε.Ε. θα πρέπει να συνεχίσει -βασιζόμενη στο μοντέλο του Ταμείου Ανάκαμψης- να εκδίδει εργαλεία κοινού χρέους, τα οποία θα χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση κοινών επενδυτικών σχεδίων που θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα και την ασφάλειά της».

Κι ενώ ο Ντράγκι αφήνει ανοιχτή την πόρτα για κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό ως εργαλείο για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τη μισοέκλεισε πίσω του με ένα «ναι μεν, αλλά»: μόνο για ευρωπαϊκούς στόχους, που πρέπει να αποφασιστούν, όπως επίσης και ο τρόπος χρηματοδότησης - μέσω ευρωπαϊκού προϋπολογισμού ή ίδιων πόρων.

Στην πραγματικότητα, ο Μάριο Ντράγκι προτείνει την αλλαγή του οικονομικού μοντέλου της Ε.Ε. εκ βάθρων, κάτι που έκανε πολλούς σχολιαστές να μιλούν για «έκθεση ιδεών» και πολλές πρωτεύουσες να κοιτάζουν αλλού από τις συστάσεις του. Η έκθεση Ντράγκι αναμένεται να ασκήσει μεγάλη πίεση σε επίπεδο Ε.Ε. για αλλαγές που βρίσκονται στον πυρήνα της ευρωπαϊκής προσέγγισης μέχρι τώρα. Το βασικότερο; Ο τραπεζίτης ζητεί αύξηση δαπανών, την ίδια ώρα που το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας ζητεί τον περιορισμό τους.

Σε σχέση με τη θέση της Ευρώπης στον ανταγωνισμό, ο Ντράγκι δεν μάσησε τα λόγια του: Η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται σε οικονομική υστέρηση σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και χρειάζεται πολύ περισσότερο συντονισμό στη βιομηχανική πολιτική, ταχύτερες αποφάσεις και μαζικές επενδύσεις, αν θέλει να συμβαδίσει στον οικονομικό τομέα με ανταγωνιστές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση χρειάζεται επιπλέον επενδύσεις ύψους 750-800 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, που αντιστοιχεί στο 5% του ΑΕΠ, πολύ υψηλότερο του 1-2% του Σχεδίου Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. «Οι ανάγκες για επενδύσεις είναι τεράστιες», τόνισε ο Μάριο Ντράγκι παρουσιάζοντας τις βασικές από τις 170 προτάσεις του.

Τρία είναι τα σημεία που τονίζονται στην έκθεση: η ανάγκη για καινοτομία, για απεξάρτηση από το διοξείδιο του άνθρακα («πράσινη» μετάβαση) και η διαχείριση της ασφάλειας της Ε.Ε. με την έννοια της μείωσης των εξαρτήσεων.

«Βλέπουμε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας να μετακομίζουν στις ΗΠΑ. Το 30% των εταιρειών με τζίρο πάνω από 1 δισ. οι οποίες “γεννήθηκαν” στην Ε.Ε. έχει ήδη μετακομίσει στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, έχουμε ιδέες, έχουμε επιστήμονες. Γιατί συμβαίνει αυτό; Χρειάζεται αλλαγή πολιτικής στην υψηλή τεχνολογία σε όλα τα στάδια, από την εκπαίδευση μέχρι τους νόμους. Και αυτό δεν σημαίνει μείωση μισθών για τους εργαζομένους, αλλά περισσότερη κατάρτιση και ανακατεύθυνση», τόνισε στη συνέντευξη Τύπου.

Ο ίδιος επισημαίνει την ανάγκη κινητοποίησης ιδιωτικών κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση της καινοτομίας μέσω της δημιουργίας μιας πραγματικής Ενωσης Κεφαλαιαγορών. «Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα ανά κάτοικο έχει αυξηθεί σχεδόν επί δύο φορές στις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με την Ευρώπη από το 2000», είπε ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

«Αν η Ευρώπη δεν καταφέρει να γίνει παραγωγικότερη, θα είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε επιλογές. Δεν θα μπορούμε ταυτόχρονα να έχουμε ηγετική θέση στον τομέα των νέων τεχνολογιών, να είμαστε υπόδειγμα κλιματικής υπευθυνότητας και ανεξάρτητος παράγοντας στη διεθνή σκηνή. Δεν θα μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε το κοινωνικό μας μοντέλο. Θα πρέπει να αναθεωρήσουμε προς τα κάτω ορισμένες έως και το σύνολο των φιλοδοξιών μας. Πρόκειται για μια υπαρξιακή πρόκληση», κατέληξε.

Ο Ντράγκι θα παρουσιάσει την έκθεσή του και στους ηγέτες της Ε.Ε. στη σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου. Στο μεταξύ, η Φον Ντερ Λάιεν αναμένεται να αξιοποιήσει κάποιες από τις συστάσεις του για την ανάθεση χαρτοφυλακίων στη νέα Κομισιόν. Μένει να δούμε τι θα επιλέξει να εφαρμόσει και τι θα αφήσει εκτός.