Αν «σκρολάρετε» στο διαδίκτυο αναζητώντας προσφορές, αποκλείεται να μην έχετε πέσει πάνω της. Η κινεζική πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου Temu, που πουλάει προϊόντα σε πολύ χαμηλές τιμές, έχει εκτοξευθεί παγκοσμίως και συναγωνίζεται «γίγαντες» όπως η Αmazon. Πρωτοεμφανίστηκε στην Ευρώπη το 2023 και κατάφερε φέτος τον Απρίλιο να καταρρίψει το φράγμα των 45 εκατ. ενεργών χρηστών τον μήνα, ενώ από τον Οκτώβριο ώς τον Μάρτιο είχε 75 εκατ. ενεργούς χρήστες μόνο στην Ε.Ε.
Η Τemu ανήκει στην κινεζική εταιρεία PDD Holdings, η οποία επίσης έχει την πλατφόρμα Pinduoduo, τη μεγαλύτερη ηλεκτρονική αγορά αγροτικών προϊόντων στην Κίνα, με περισσότερους από 800 εκατ. χρήστες τον μήνα και ετήσιο τζίρο πάνω από 445 δισ. δολάρια. Η ευρωπαϊκή έδρα της Τemu βρίσκεται στην Ιρλανδία, ενώ το επιχειρηματικό της μοντέλο, αντίστοιχο με άλλες κινεζικές πλατφόρμες όπως οι Shein και ΑliBaba, βασίζεται στο σύστημα F2C - «από το εργοστάσιο στον καταναλωτή» (factory to consumer). Ηδη οι κινεζικές πλατφόρμες βρίσκονται στο στόχαστρο ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και Ενώσεων Καταναλωτών, που πιέζουν για αυστηρότερα μέτρα, στο κλίμα της όξυνσης του εμπορικού πολέμου Ε.Ε. - Κίνας.
Πρόσφατα 17 Ενώσεις Καταναλωτών από όλη την Ε.Ε., ανάμεσά τους η ελληνική ΕΚΠΟΙΖΩ, κατέθεσαν καταγγελίες στις εποπτικές αρχές κάθε χώρας, ζητώντας να ελεγχθεί η Τemu για παραβιάσεις άρθρων του ευρωπαϊκού Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act - DSA). Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Καταναλωτών (BEUC) διαβίβασε σχετική καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για πλήθος παρανομιών.
Το πόρισμα της BEUC είναι καταπέλτης, παρουσιάζοντας ένα στοιχειοθετημένο «κατηγορητήριο» εις βάρος της κινεζικής πλατφόρμας. Μεταξύ άλλων την κατηγορεί ότι παραβιάζει το άρθρο του DSA για την ιχνηλασιμότητα των προμηθευτών, αφήνοντας «τον καταναλωτή στο σκοτάδι για την ταυτότητα του εμπόρου-πωλητή των προϊόντων». Επίσης θεωρεί ότι παραβιάζει το άρθρο για τις «πρακτικές χειραγώγησης», εφαρμόζοντας μεθόδους που εμποδίζουν τον καταναλωτή να λάβει ελεύθερες και με ορθή πληροφόρηση αποφάσεις. Οι πρακτικές αυτές είναι γνωστές ως «dark patterns» (σκοτεινά μοτίβα). Για παράδειγμα, αναφέρει η BEUC, όταν «κλικάρεις» να αγοράσεις ένα προϊόν που πωλείται με πολύ χαμηλή τιμή, η Temu ανοίγει άλλα τρία παράθυρα με παρόμοια προϊόντα, σε διπλάσια ώς τριπλάσια τιμή, που παρουσιάζονται ως προφορές.
Μια άλλη παραβίαση αφορά τη δυσκολία να διαγραφείς από την πλατφόρμα, ένα εξίσου διαδεδομένο «σκοτεινό μοτίβο», γνωστό ως «roach motel» (πανδοχείο κατσαρίδων), από το όνομα ενός δημοφιλούς δολώματος-παγίδας για έντομα. Με βάση αυτό το μοτίβο, ενώ είναι πανεύκολο να εγγραφείς στην Temu, για να αποχωρήσεις πρέπει να περάσεις από δεκάδες στάδια, ενώ κάθε φορά σού ζητάνε να ανακαλέσεις την απόφασή σου. Επίσης παραβιάζονται οι κανονισμοί προστασίας ανηλίκων και ενώ η Temu δηλώνει ότι απευθύνεται μόνο σε ενήλικες, πρακτικά στοχεύει σε εφήβους και παιδιά μέσω των φτηνών εμπορευμάτων, χρηματοδοτώντας influencers στο tiktok και μέσα από διαδικτυακά παιχνίδια-διαγωνισμούς για να «ψαρέψει» πελάτες.
Παράλληλα έχουν καταγραφεί παραβάσεις της νομοθεσίας για την ασφάλεια και την ποιότητα των προϊόντων. Τον Οκτώβριο του 2023 η ιταλική οργάνωση καταναλωτών «Altroconsumo» έλεγξε 28 προϊόντα που αγοράστηκαν από την Temu. Διαπίστωσε ότι από τα 13 καλλυντικά τα 9 δεν περιλάμβαναν τα συστατικά που ανέφεραν, ενώ τα υπόλοιπα 15 (παιχνίδια και χαρτικά) είχαν προβλήματα ασφάλειας. Τον Φεβρουάριο του 2024 η Ευρωπαϊκή Ενωση Βιομηχανιών Παιχνιδιών έλεγξε 19 παιχνίδια που αγοράστηκαν μέσω Temu και διαπίστωσε ότι κανένα δεν πληρούσε τις προδιαγραφές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ενώ 18 είχαν προβλήματα επικινδυνότητας.
Η βρετανική ιστοσελίδα Which? που διεξάγει ελέγχους σε προϊόντα, διαπίστωσε ότι πωλούνται αντικείμενα που ανήκουν στην κατηγορία των «απαγορευμένων όπλων» (π.χ. σουγιάδες με κρυμμένη λεπίδα μεταμφιεσμένοι σε μπρελόκ) όπως και ηλεκτρικές θερμάστρες που μπορούν να προκαλέσουν ηλεκτροσόκ, έκρηξη ή πυρκαγιά. Τέλος, γαλλική δημοσιογραφική έρευνα απέδειξε ότι φωτογραφική κάμερα που διαφημιζόταν ως «αδιάβροχη» χάλασε σε λίγα λεπτά.
Χωρίς δασμούς
Σύμφωνα με τον Mάκη Σαββίδη, αντιπρόεδρο του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου GRECA και εκπρόσωπο της Ελλάδας στην Ecommerce Europe, μία από τις αιτίες που τα κινεζικά προϊόντα που πωλούνται μέσω διαδικτύου είναι τόσο φτηνά, είναι επειδή είναι αδασμολόγητα. «Τα ίδια προϊόντα που πουλάει το Τemu τα πουλάει και το ελληνικό Jumbo. Για να εισαγάγει όμως το Jumbo, όταν φτάνουν στο Τελωνείο δασμολογούνται και κατόπιν υπόκεινται σε ΦΠΑ 24%. Με αποτέλεσμα κάτι που πληρώνεις 5 ευρώ στο Τemu, εδώ να το αγοράζεις 8-9 ευρώ».
Ο ίδιος εξηγεί ότι οι αποστολές προϊόντων αξίας κάτω των 50 ή 25 ευρώ ανάλογα, δεν υπόκεινται σε τέλη εισαγωγής, ενώ το μέσο καλάθι του Temu είναι κάτω από 25 ευρώ. Η Ecommerce Europe έχει ζητήσει δασμούς στα κινεζικά προϊόντα, αλλά όπως μας λέει ο αντιπρόεδρος του GRECA oι τελωνειακές αρχές δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος των ελέγχων, λόγω τoυ πολύ μεγάλου όγκου παραγγελιών.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας