Επιμένει η ΕΚΤ στις αυξήσεις επιτοκίων

Παρά τις τραπεζικές καταρρεύσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και παρά το διήμερο «ψυχόδραμα» στις ευρωπαϊκές αγορές με την κρίση του ελβετικού τραπεζικού μεγαθηρίου Credit Suisse, το Γενικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αποφάσισε να κάνει επίδειξη ψυχραιμίας και αποφασιστικότητας, επιμένοντας στη νέα αύξηση των επιτοκίων του ευρώ κατά 0,50% (50 μονάδες βάσης). Τέσσερα μέλη του Γενικού Συμβουλίου διαφώνησαν με την απόφαση, διεκδικώντας «περισσότερο χρόνο», όπως διευκρίνισε η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την αναφορά –τόσο στην ανακοίνωση όσο και στη συνέντευξη της κ. Λαγκάρντ– ότι τα επόμενα βήματα θα εξαρτηθούν από την κατάσταση της οικονομίας, είναι ενδεικτικό του ότι η ηγεμονία των «γερακιών» παραμένει μεν, αλλά πλέον δεν είναι αδιατάρακτη όπως μέχρι πρόσφατα.

Προφανώς όλα αυτά είναι προϊόντα συμβιβασμού και δύσκολων ισορροπιών. Η «επιθετική» αντιπληθωριστική λογική παραμένει στην ανακοίνωση και στη συνέντευξη της κ. Λαγκάρντ («Δεν υποχωρούμε στη δέσμευσή μας να καταπολεμήσουμε τον πληθωρισμό. Αυτό δεν πρέπει να αμφισβητηθεί. Η αποφασιστικότητά μας είναι σε πλήρη ισχύ»), αλλά το γεγονός είναι ότι η προεξόφληση νέων αυξήσεων, που μέχρι χθες ήταν στο τραπέζι, έχει αποσυρθεί. Ανάβουν φωτιές για να τις… σβήνουν. Για να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, ότι επιμένει σε νέα μεγάλη αύξηση των επιτοκίων του ευρώ ενώ η κατάσταση στις αγορές δεν έχει εξομαλυνθεί εντελώς ύστερα από τις χρεοκοπίες αμερικανικών τραπεζών και την κρίση στην Credit Suisse, η κ. Λαγκάρντ είπε ταυτόχρονα δύο πράγματα, μεταξύ τους αντιφατικά. Πρώτο, ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν μεγάλη ρευστότητα και περιορισμένη έκθεση στην Credit Suisse και, δεύτερο, ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη και έχει μάλιστα περισσότερα εργαλεία σε σχέση με την αμερικανική ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα (FED) για να παράσχει στήριξη στον τραπεζικό τομέα αν χρειαστεί.

Η στάση αυτή επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι η ΕΚΤ θεωρεί τον πληθωρισμό τον μεγαλύτερο από τους μεγάλους κινδύνους που απειλούν το Europroject και είναι αποφασισμένη να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια ώστε να τον προσγειώσει στα επιθυμητά επίπεδα. Καθώς ούτε αυτή ούτε η ομόλογή της FED έχουν την πολυτέλεια να «μαζέψουν» με ουσιαστικό τρόπο τις τεράστιες μάζες ρευστότητας που κυκλοφορούν στην αγορά και, αντίθετα, είναι υποχρεωμένες να παρέχουν νέες διευκολύνσεις ρευστότητας για να αποφευχθεί ένα ντόμινο χρεοκοπιών που θα οδηγούσε σε νέα χρηματοπιστωτική κρίση, όπως αυτή του 2008, εξαντλούν τα περιθώρια χρήσης του μόνου όπλου που απομένει στη φαρέτρα τους: της αύξησης των επιτοκίων.

Και όταν προκύπτουν ζητήματα ρευστότητας και απειλή τραπεζικών κρίσεων, που οφείλονται σαφώς στην αύξηση των επιτοκίων; Τότε, οι... εμπρηστές αναλαμβάνουν τον ρόλο του πυροσβέστη. Ποιος πληρώνει το μάρμαρο; Χρησιμοποιώντας όμως αποκλειστικά το όπλο των επιτοκίων για να κάμψουν τον πληθωρισμό και γενναιόδωρες στο να σβήνουν τις –μικρές για την ώρα– χρηματοπιστωτικές πυρκαγιές που οι ίδιες ανάβουν, οι κεντρικές μεταφέρουν όλη την πίεση στην «πραγματική οικονομία», δηλαδή στους μισθούς και στις παραγωγικές επενδύσεις. Δεν είναι όμως το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα της πολιτικής τους, αλλά η συνειδητή της επιδίωξη. Το να μείνει ο πληθωρισμός στο απυρόβλητο στο όνομα της ανάπτυξης, δεν είναι βέβαια φιλολαϊκή πολιτική, αφού ο πληθωρισμός διαβρώνει ταχύτατα το λαϊκό εισόδημα και τις λαϊκές καταθέσεις.

Ο λογαριασμός...

Στον αντίποδα, το να επιχειρείται να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός μόνο με τις αυξήσεις επιτοκίων και με παράλληλη διαρκή στήριξη του χρηματοπιστωτικού τομέα, επίσης δεν είναι φιλολαϊκή πολιτική. Χωρίς «βαθιά εκκαθάριση» της χρηματοπιστωτικής κερδοσκοπίας και χωρίς να πληρώσουν οι κερδοσκόποι, ο «λογαριασμός» θα πηγαίνει ξανά και ξανά στο εργατικό εισόδημα, στο κρατικό χρέος και στην παραγωγή... Η πραγματική αδυναμία των κεντρικών τραπεζών συνίσταται στο ότι στην αρχή από άποψη και τώρα πλέον και εξ ανάγκης είναι ταγμένες να προστατεύουν και να διασώζουν «όποτε χρειαστεί», δηλαδή όλο και συχνότερα, το εκτεταμένο χρηματοπιστωτικό «πλαγκτόν» που έχει καλύψει όλους τους πόρους της οικονομίας. Συντηρώντας έτσι μια οικονομία που χρειάζεται διαρκώς μεγαλύτερες δόσεις «ντοπαμίνης» για να είναι στοιχειωδώς λειτουργική...