Η περασμένη Παρασκευή ήταν μια διαφορετική μέρα για τις ευρωπαϊκές αγορές. Το πλέον σημαντικό της στοιχείο δεν ήταν η μεγάλη πτώση στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια μετοχών, αλλά -σε συνδυασμό με αυτό- η διπλή επίθεση των αγορών, στο ευρώ και στα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα, που αποδεικνύει ότι σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια έχουν αρχίσει να απομακρύνονται από τις τοποθετήσεις τους σε ευρωπαϊκές αξίες (μετοχές, ομόλογα, νόμισμα). Το ευρώ κατέγραψε χαμηλό εικοσαετίας και ο γερμανικός μετοχικός δείκτης DAX ενδοσυνεδριακά χαμηλό έτους. Το δεύτερο ανησυχητικό στοιχείο ήταν ότι την περασμένη Παρασκευή εμφανίστηκε σε μικρογραφία ο κίνδυνος κατακερματισμού της αγοράς κρατικών ομολόγων - κίνδυνος τον οποίο «ξορκίζει» διαρκώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία για την αποφυγή του έχει υιοθετήσει το «εργαλείο» TPI.
Χθες Δευτέρα, οι τάσεις αυτές επιβεβαιώθηκαν: το ευρώ κατέγραψε νέα ιστορικά χαμηλά και οι τιμές των ευρωπαϊκών κρατικών τίτλων συνέχισαν την πτωτική τους πορεία.
Πολλά αρνητικά ρεκόρ έχουν ήδη καταρριφθεί και άλλα αναμένεται να καταρριφθούν σύντομα. Στη Μ. Βρετανία η πτώση της στερλίνας και των τιμών των κρατικών ομολόγων καταρρίπτουν ιστορικά ρεκόρ που ίσχυαν από τη δεκαετία του ’80 ή και από τη δεκαετία του ’50. Στην ευρωζώνη το ευρώ είναι στα χαμηλά 20ετίας και βαδίζει ακάθεκτο στο να σπάσει το ιστορικό του χαμηλό, όταν η ισοτιμία του έπεσε στο 0,85 δολάριο ανά ευρώ.
Στις ΗΠΑ έχουμε επίσης πτώση των τιμών των αμερικανικών ομολόγων (άρα, αντίστοιχα, αύξηση των αποδόσεών τους) και πτώση των χρηματιστηριακών δεικτών. Μάλιστα, οι αναλυτές της Bank of America έκαναν λόγο για τη χειρότερη χρονιά στην αγορά ομολόγων από το 1949! Ωστόσο, το δολάριο είναι ο μεγάλος νικητής του 2022 στα νομίσματα. Στην Ε.Ε. όμως, αλλά και στη Μ. Βρετανία, πέφτουν όλα σε συγχρονισμό. Η απόσυρση κεφαλαίων από ευρωπαϊκά assets έχει ξεκινήσει - και είμαστε μόνο στην αρχή.
Τα «νομαδικά» κερδοσκοπικά κεφάλαια αναμένουν νέες ειδήσεις για να αποφασίσουν αν και πότε θα κλιμακώσουν την επίθεσή τους:
■ Ποια θα είναι η σύνθεση της κυβέρνησης Μελόνι στην Ιταλία και ποιο το κυβερνητικό της πρόγραμμα. Οχι για να διευκρινίσουν τις προθέσεις της Μελόνι, αλλά για να δουν κατά πόσο θα «σεβαστεί» τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες εσωτερικεύοντας τον φόβο της κρίσης χρέους (τον οποίο η Φον ντερ Λάιεν παραμονές των ιταλικών εκλογών επιχείρησε άκομψα να υποδαυλίσει…).
■ Αν και με τι ρυθμούς η ΕΚΤ θα ακολουθήσει «επιθετικά» στην κούρσα ανόδου των επιτοκίων την αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα (FED).
■ Κυρίως όμως αν η ΕΚΤ θα προχωρήσει από τον Οκτώβριο σε νομισματική σύσφιγξη, αρχίζοντας το «μάζεμα» της τεράστιας ρευστότητας ύψους 4,5 τρισ. ευρώ που η ίδια έχει «εξαπολύσει» στις αγορές τα προηγούμενα χρόνια, αν δηλαδή θα αντιστρέψει την πολιτική της από πολιτική νομισματικής χαλάρωσης (QE) σε πολιτική νομισματικής σύσφιγξης (QT). Σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση, προεξοφλείται «Αρμαγεδδώνας» στις ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων… Οι αγορές άρχισαν ήδη, σταθερά και συστηματικά, να απαξιώνουν τα ευρωπαϊκά assets, αλλά ο Οκτώβριος επέρχεται ακόμη απειλητικότερος…
Ο συνολικότερος κίνδυνος είναι να σπάσουν κάποια κρίσιμα «αναχώματα» και να οδηγηθούμε σε νέα χρηματοπιστωτική κρίση και κρίσεις χρέους.
Γιάννης Στουρνάρας
Η Λαγκάρντ, που μιλάει με τη φωνή των «γερακιών» και αντιστρέφει το νόημα του «δόγματος» του Ντράγκι (whatever it takes), προβάλλει ως μονόδρομο κατά του πληθωρισμού τη συνέχιση της επιθετικής αύξησης των επιτοκίων. Ο διοικητής της ΤτΕ, , σε δηλώσεις του υπονόμευσε -σε «διπλωματική» γλώσσα- την πολιτική αυτή, εκτιμώντας ότι αυτή δεν αντιμετωπίζει τον πληθωρισμό καθαυτόν αλλά κάμπτει τις πληθωριστικές προσδοκίες και αποτρέπει τη «σπείρα τιμών-μισθών». Τα επιχειρήματά του υιοθετούνται από πολλούς: στην Ευρώπη ο υψηλός πληθωρισμός δευτερευόντως οφείλεται σε προβλήματα «υπερθέρμανσης» της ζήτησης και κυρίως οφείλεται σε προβλήματα προσφοράς, ιδιαίτερα ενεργειακών προϊόντων.
Επομένως η «επιθετική» αύξηση των επιτοκίων, ενώ θα κάνει μεγάλη ζημιά στην οικονομική ανάπτυξη βυθίζοντας την ευρωζώνη στην ύφεση, δεν θα αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό. Τι θα κάνει; Με τα λόγια του Γ. Στουρνάρα: «Για το 2023 ο συνδυασμός υψηλών επιτοκίων, πολύ υψηλών τιμών φυσικού αερίου, η σταδιακή κατάργηση της κρατικής βοήθειας και το τέλος της ‘‘κατασταλμένης’’ ζήτησης μπορεί να οδηγήσει τις οικονομικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ πιο κοντά στο χειρότερο σενάριο…».
Τσουχτερά επιτόκια και στα ευρωομόλογα
Χαρακτηριστικό στοιχείο των συνθηκών «μακελειού» που επικρατεί στις αγορές ομολόγων είναι τα επιτόκια με τα οποία τα επενδυτικά κεφάλαια τιμολόγησαν, χθες, δύο εκδόσεις τίτλων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται για το κοινό χρέος που εκδίδει η Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους περίπου 900 δισ. ευρώ. Χθες, προχώρησε σε δημοπρασία ενός τριετούς και ενός δεκαετούς ομολόγου. Πώς τιμολογήθηκαν; 2,539% το πρώτο, από 1,695% σε προηγούμενη έκδοση και 2,830% το δεκαετές, από 1,525% της προηγούμενης έκδοσης. Σχεδόν διπλασιασμός! Και να σκεφτεί κανείς ότι στις πρώτες εξόδους στις αγορές για κοινό δανεισμό υπέρ Ταμείου Ανάκαμψης, πέρυσι, η Κομισιόν δανειζόταν με μηδενικό ή ακόμη και αρνητικό επιτόκιο!
Σε τέλμα η παγκόσμια οικονομία
Στο 2,2% υποχωρεί η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας το 2023 από 3% που αναμένεται για φέτος και 5,8% το 2021, σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Στην ενδιάμεση έκθεση Economic Outlook που έδωσε χθες στη δημοσιότητα ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη μπήκε σε τέλμα το β' τρίμηνο του 2022, ενώ οι δείκτες αρκετών οικονομιών του πλανήτη υποδεικνύουν την έλευση μιας παρατεταμένης περιόδου υποτονικής ανάπτυξης.
Ο ΟΟΣΑ προειδοποιεί ότι το 2023, το πραγματικό παγκόσμιο εισόδημα ενδέχεται να είναι κατά 2,8 τρισ. δολάρια χαμηλότερο αυτού που προβλεπόταν πριν από έναν χρόνο. Προβλέπει δριμεία επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας στο 0,5% και της ευρωζώνης στο 0,25%, ενώ για την Κίνα αναμένει ότι η ανάπτυξη δεν θα ξεπεράσει το 3,2%. Για τον πληθωρισμό στις 20 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου (G20) προβλέπει ότι από 8,2% φέτος θα υποχωρήσει στο 6,5% το 2023. Σημειώνει ωστόσο ότι υπάρχουν μεγάλες αβεβαιότητες ως προς την πορεία των τιμών. Ειδικά στην Ευρώπη, οι μεγαλύτερες ελλείψεις καυσίμων θα μπορούσαν να αφαιρέσουν ακόμη και 1,25% από την ανάπτυξή της το 2023 και να αυξήσουν τον πληθωρισμό της κατά ακόμη 1,5%.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας