Στάση... αγορών στην αγορά ομολόγων της ευρωζώνης

Η κατάσταση στην αγορά ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων είναι «περίεργη», αν όχι πρωτοφανής. Σχεδόν όλες οι χώρες έχουν αναστείλει την πλήρη υλοποίηση των προγραμμάτων δανεισμού τους, κάνοντας οριακές κινήσεις «ασφαλείας» (με re-opening παλαιών εκδόσεων, swaps κ.λπ.), αποφεύγοντας ουσιαστικά τις νέες εκδόσεις ομολόγων (syndications) και τηρώντας στάση αναμονής.

Το αποτέλεσμα είναι «φθοροποιό» για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου (κυρίως Ελλάδα και Ιταλία), που έχουν υψηλό ποσοστό κρατικού χρέους ως προς το ΑΕΠ: οι αποδόσεις των ομολόγων τους ανεβαίνουν σε επίπεδα που προκαλούν νέα βάρη στο χρέος, καθώς αυξάνεται το κόστος της αναχρηματοδότησής του.

Τον τόνο δίνουν τα ιταλικά κρατικά ομόλογα, τα οποία είναι ουσιαστικά τα ομόλογα αναφοράς (benchmarks) του ευρωπαϊκού Νότου (όπως τα γερμανικά είναι τα ομόλογα αναφοράς για το σύνολο της Ε.Ε.). Η απόδοση του ιταλικού δεκαετούς κρατικού ομολόγου έσπασε προ δεκαημέρου το ουσιαστικό και συμβολικό φράγμα του 3% (300 μονάδες βάσης), του ελληνικού ξεπέρασε το 3,6%, του πορτογαλικού το 2,30%, του ισπανικού άγγιξε το 2,30%.

Η Ελλάδα οδηγεί την «κούρσα»

Επειδή όμως ανεβαίνει ταυτόχρονα και η απόδοση του γερμανικού ομολόγου αναφοράς, έχει ίσως μεγαλύτερη σημασία η κίνηση της διαφοράς απόδοσης από το γερμανικό. Εκεί, στις 9/5 το ιταλικό ξεπέρασε το 2%, το ελληνικό άγγιξε το 2,5%, το πορτογαλικό και το ισπανικό ξεπέρασαν το 1,1%.

Οπως φαίνεται από τον πίνακα, η Ελλάδα οδηγεί την «κούρσα» των αποδόσεων και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από τη δεύτερη Ιταλία. Μάλιστα, σε αντίθεση με την Ιταλία και τις άλλες χώρες του Νότου, η διαφορά απόδοσης σε σχέση με τη Γερμανία αυξήθηκε τις τελευταίες 10 ημέρες, ενώ των άλλων μειώθηκε. Ενδεικτικό είναι ότι την προηγούμενη εβδομάδα ο οίκος αξιολόγησης DBRS, που μόλις πρόσφατα αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, έθεσε ερωτηματικά για το ελληνικό χρέος και τη δημοσιονομική πολιτική, ενώ το ίδιο έκανε και η Κομισιόν. Οι αγορές παρακολουθούν την Ελλάδα με ανησυχία, καθώς έχει το υψηλότερο χρέος, αλλά και υψηλό έλλειμμα, τα ομόλογά της δεν έχουν επενδυτική βαθμίδα, ενώ τη διετία 2020-2021 καταγράφεται και πολύ υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (άνω του 6% του ΑΕΠ), που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ θα διατηρηθεί και το 2022 παρά τη σημαντική ανάκαμψη του τουρισμού.

Οι αγορές «ψάχνονται» με πόλεμο, επιτόκια, ύφεση

Ολα αυτά συμβαίνουν ενώ η FED έχει αρχίσει ήδη την αύξηση των επιτοκίων, η δε Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει προαναγγείλει ότι θα προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων του ευρώ τον Ιούλιο. Αν κάτι δεν αλλάξει, αυτό θα σημαίνει νέα επιτάχυνση των αποδόσεων, οπότε το κόστος δανεισμού θα ανέβει σε επίπεδα «μη αποδεκτά». Ηδη τα futures του Euribor τριμήνου με λήξη τον Ιούνιο του 2023 προβλέπουν αύξησή του κατά περισσότερο από 100 μονάδες βάσης, που σημαίνει ανάλογη ώθηση στα επιτόκια δανεισμού των χωρών.

Με δεδομένα όλα αυτά, η επιφυλακτικότητα με την οποία οι χώρες-μέλη του ευρωπαϊκού Νότου (δεν) υλοποιούν τα προγράμματα δανεισμού τους δείχνει ότι «κάτι περιμένουν». Σίγουρα τις απασχολεί η πορεία των επιτοκίων και το ενδεχόμενο διεθνούς ύφεσης. Παρ’ όλα αυτά, στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας τα futures του Euribor πραγματοποίησαν μια εντυπωσιακή κίνηση αποκλιμάκωσης κατά σχεδόν 30 μονάδες βάσης.

Ηταν η εβδομάδα που κορυφαίοι θεσμικοί παράγοντες της Ε.Ε. έριξαν το βάρος τους στο σενάριο τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία: δηλώσεις Ντράγκι κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ ότι ο Μπάιντεν πρέπει να πάρει τηλέφωνο τον Πούτιν, ανάλογες δηλώσεις του Μακρόν, τηλεφωνική συνομιλία Σολτς - Πούτιν. Ωστόσο, ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι, μιλώντας και εξ ονόματος του σιωπούντος Μπάιντεν, κατέστρεψε κάθε αισιοδοξία δηλώνοντας πως προετοιμάζεται για «παρατεταμένο πόλεμο». Και οι αγορές γνωρίζουν πολύ καλά ότι η παράταση του πολέμου πιέζει ασφυκτικά την Ευρώπη, ενώ οι ΗΠΑ επωφελούνται…