«Βαρύ πυροβολικό» από τη Fed

Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) αύξησε χθες τα επιτόκιά της κατά μισή ποσοστιαία μονάδα εντείνoντας την προσπάθειά της για τη μείωση του υψηλού πληθωρισμού, ενώ παράλληλα ανακοίνωσε την έναρξη συρρίκνωσης του ύψους 9 τρισ. δολαρίων ισολογισμού της.

Η Επιτροπή Ανοιχτής Αγοράς (FOMC) αύξησε το επιτόκιο αναφοράς της στο εύρος του 0,75%-1,00%, ενώ παράλληλα ανακοίνωσε τη μείωση του χαρτοφυλακίου των αμερικανικών κρατικών ομολόγων και των υπόλοιπων διασφαλισμένων σε στεγαστικά δάνεια τίτλων που κατέχει από τον επόμενο Ιούνιο με ρυθμό 47,5 (30+17,5) δισ. δολαρίων τον μήνα που μετά 3 μήνες θα αυξηθεί στα 95 δισ. δολάρια (60+35).

Η αύξηση των επιτοκίων, η πρώτη κατά 0,5% από το 2000, είχε προεξοφληθεί από τις αγορές, οι οποίες περιμένουν περαιτέρω αυξήσεις τόσο φέτος όσο και το 2023. Ο επικεφαλής της Fed, Ζερόμ Πάουελ, είχε διαμηνύσει ότι στόχος είναι το γρήγορο ανέβασμα των επιτοκίων σε «ουδέτερο έδαφος», δηλαδή μεταξύ 2,25%-2,5%, και στη συνέχεια αν χρειαστεί ακόμη ψηλότερα.

Η Fed ξεκίνησε τον τρέχοντα γύρο αυξήσεων στα μέσα Μαρτίου, όταν και προχώρησε σε αύξηση μόνο κατά 0,25% συνεκτιμώντας τις επιπτώσεις του πολέμου που είχε μόλις ξεκινήσει στην Ουκρανία. Ο πόλεμος τροφοδότησε νέες ανοδικές πιέσεις στο πετρέλαιο και τις τιμές των τροφίμων, ενώ τα αυστηρά λοκντάουν που εφαρμόστηκαν στην Κίνα προκάλεσαν νέα διαταραχή στην αλυσίδα εφοδιασμού. Σε αυτό το περιβάλλον οι αγορές στοιχηματίζουν πλέον ότι τα επιτόκια θα προσεγγίσουν το παραπάνω «ουδέτερο έδαφος» τον Σεπτέμβριο, ενώ ώς το α' εξάμηνο του 2023 θα έχουν φτάσει το 3,5%-3,75%.

Η μείωση του πληθωρισμού εξαρτάται πάντως και από άλλους παράγοντες που είναι πέρα από τον έλεγχο της Fed, μεταξύ άλλων και από την εξέλιξη της πανδημίας, του πολέμου στην Ουκρανία και τις συνεχιζόμενες αναταράξεις στην παγκόσμια αλυσίδα προσφοράς. Στο πλαίσιο αυτό αρκετοί εκφράζουν αμφιβολίες για το αν η Fed θα καταφέρει -αυξάνοντας κάθετα τα επιτόκιά της- να μειώσει τον πληθωρισμό χωρίς να «σκοτώσει» την οικονομική ανάπτυξη. Η προηγούμενη πρόεδρος της Fed και νυν υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, δήλωσε χθες ότι η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να είναι «ικανή» και «τυχερή» για να οδηγήσει την οικονομία σε μια ήπια προσγείωση καθώς το πρόβλημα του σημερινού υψηλού πληθωρισμού είναι διαφορετικό από αυτό που αντιμετώπισε ο Πολ Βόλκερ το 1980.

Επίσης ο πρώην αντιπρόεδρος της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας, Ρότζερ Φέργκιουσον, υποστήριξε από την πλευρά του ότι «η ύφεση (της αμερικανικής οικονομίας) σε αυτή τη φάση είναι σχεδόν αναπόφευκτη». Με την αύξηση των επιτοκίων το μόνο που μπορεί να ελέγξει η Fed είναι η ζήτηση, όμως το μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος με τον σημερινό πληθωρισμό έχει να κάνει με την προσφορά, τόνισε, προβλέποντας ότι η ύφεση θα χτυπήσει το 2023 και ελπίζει να είναι ήπια.

Τα στοιχεία για τη δραστηριότητα του τομέα των υπηρεσιών και της μεταποίησης τον Απρίλιο δικαιολογούν σε μεγάλο βαθμό τους φόβους για μια απότομη προσγείωση της οικονομίας αν το σφίξιμο της Fed είναι πολύ δυνατό. Επίσης κάποιοι δείκτες που χρησιμοποιεί η Fed για τη μέτρηση του πληθωρισμού υποδεικνύουν ότι, παρά το υψηλό 40ετίας σε ετήσια βάση που σημειώθηκε τον Μάρτιο (8,5%), καταγράφεται σημαντική επιβράδυνση της ανόδου του.