Το τέλος του αποκλεισμού της Βενεζουέλας;

H επίσκεψη αμερικανικής αντιπροσωπείας στο Καράκας για να συζητήσει θέματα «ενεργειακής ασφάλειας» αποτελεί δείγμα της γεωπολιτικής αλλαγής που συντελείται με τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς οι ΗΠΑ αρχίζουν και προσεγγίζουν παλιούς «εχθρούς» στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν πηγές προμήθειας πετρελαίου που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τις ρωσικές.

Συγχρόνως αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην προσπάθεια να αμβλύνουν την επιρροή της Ρωσίας στη Λατινική Αμερική, όπως γράφουν οι Νew York Times. «Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει οδηγήσει τις ΗΠΑ να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στους συμμάχους του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στη Λατινική Αμερική, που η Ουάσινγκτον θεωρεί πως θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή ασφαλείας εάν βαθύνει η σύγκρουση με τη Ρωσία», έλεγε ανώνυμη πηγή στην αμερικανική εφημερίδα.

Ο πρόεδρος Μαδούρο μαζί με τη σύζυγό του Σέλια Φλόρες και τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου Χόρχε Ροντρίγκες υποδέχτηκαν τον Χουάν Γκονσάλες -βασικό σύμβουλο του προέδρου Τζο Μπάιντεν για τη Λατινική Αμερική- και τον πρέσβη Τζέιμς Στόρι, στην πρώτη υψηλού επιπέδου διμερή συνάντηση εδώ και χρόνια. Μια συνάντηση που ο Βενεζουελάνος ηγέτης χαρακτήρισε «γεμάτη σεβασμό, εγκάρδια και άκρως διπλωματική».

Παρότι δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα πολλές λεπτομέρειες, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζεν Πσάκι, αναγνώρισε πως οι συνομιλίες αφορούσαν θέματα ενεργειακής ασφάλειας. Και πρόσθεσε πως η αμερικανική αντιπροσωπεία έθεσε επίσης το θέμα της απελευθέρωσης των έξι στελεχών της Citgo -αμερικανικής θυγατρικής της κρατικής πετρελαϊκής PDVSA- που κρατούνται από το 2017, τονίζοντας ωστόσο πως οι συνομιλίες για αυτά τα δυο θέματα αποτελούν «ξεχωριστές συζητήσεις».

Πρόκειται για μια πρώτη επαφή σε έναν «συνεχιζόμενο» διάλογο όπως τον χαρακτήρισε η Πσάκι. Κι ως τέτοια -σύμφωνα με πολλούς αναλυτές- χαρακτηρίστηκε από μαξιμαλιστικές προτάσεις των δυο πλευρών. Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το περιεχόμενό της, η αμερικανική πλευρά θέτει στο τραπέζι την πιθανή χαλάρωση κάποιων κυρώσεων που θα επέτρεπε στη χώρα να παράγει περισσότερο πετρέλαιο και να το πουλά στις διεθνείς αγορές, ενώ συγχρόνως ζητά εγγυήσεις για τη διεξαγωγή ελεύθερων προεδρικών εκλογών στη Βενεζουέλα ώστε να ξεπεραστεί η πολύχρονη πολιτική κρίση.

Οι δυο χώρες διέκοψαν τις διπλωματικές σχέσεις τους στις αρχές του 2019 με την ανάληψη μιας νέας προεδρικής θητείας από τον Νικολά Μαδούρο, έπειτα από εκλογές που η Ουάσινγκτον θεώρησε αποτέλεσμα νοθείας, αναγνωρίζοντας ως πρόεδρο τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Χουάν Γουαϊδό. Εκτοτε οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει σειρά σκληρών κυρώσεων στη χώρα, ανάμεσά τους και την απαγόρευση να πουλά στην αμερικανική αγορά το αργό πετρέλαιό της.

Ενα τεράστιο πλήγμα για μια χώρα στην οποία το πετρέλαιο εκπροσωπούσε το 95% των εσόδων της. Η Βενεζουέλα, λόγω της συνεχιζόμενης κρίσης αλλά και των κυρώσεων που της έχουν επιβληθεί, παράγει μόνο 700.000-800.000 βαρέλια, από 3 εκατ. την ημέρα πριν από μερικά χρόνια. Επιπλέον, οι αμερικανικές αρχές έχουν παγώσει κάπου 6 δισ. ευρώ που η κρατική πετρελαϊκή PDVSA είχε σε αμερικανικές τράπεζες.

Τώρα, μετά την κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που άρχισαν να εφαρμόζονται κατά της Ρωσίας, παράγοντες των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών «έδειξαν» τη Βενεζουέλα ως μία από τις χώρες που θα μπορούσε να υποκαταστήσει τον εφοδιασμό της χώρας σε πετρέλαιο. Οπως έκαναν και αρκετοί επενδυτές, που σύμφωνα με τη Wall Street Journal έκαναν ανάλογη έκκληση στην κυβέρνηση Μπάιντεν να επιτρέψει την αγορά βενεζουελάνικου αργού.

Επανεκκίνηση του διαλόγου

Στις 24/2, ενώ εκδηλωνόταν η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η κυβέρνηση της χώρας με ανακοίνωσή της δήλωνε πως «η Βενεζουέλα απορρίπτει το βάθεμα της κρίσης στην Ουκρανία, προϊόν της παραβίασης των Συμφωνιών του Μινσκ από το ΝΑΤΟ. Καλούμε στην αναζήτηση ειρηνικών λύσεων για την επίλυση των διαφορών ανάμεσα στα μέρη. Ο διάλογος και η μη επέμβαση είναι εγγυήσεις της ειρήνης». Ενώ στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, που με ψήφους 141 υπέρ, 4 κατά και 35 αποχές καταδικάζει στην εισβολή στην Ουκρανία και ζητά την άμεση απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων, η Βενεζουέλα δεν μετείχε γιατί της έχει στερηθεί το δικαίωμα ψήφου λόγω του χρέους της προς τον διεθνή οργανισμό.

Η αμερικανική επίσκεψη έρχεται σε μια εποχή που οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα μπορούσαν πράγματι να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη χώρα, όπως εξηγούσε η Frankfurter Allgemeine Zeitung. «Ο Μαδούρο χρησιμοποιεί το ρωσικό τραπεζικό σύστημα για να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις και να συνεχίσει να εξάγει πετρέλαιο και μεγάλες ποσότητες χρυσού. Το Καράκας χρειάζεται συνάλλαγμα για να μπορεί, από την πλευρά του, να αγοράσει τρόφιμα και άλλα αγαθά. Γι' αυτό και ο αποκλεισμός της Ρωσίας από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα θα μπορούσε να επιφέρει ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα στον Βενεζουελάνο πρόεδρο».

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο πρόεδρος Μαδούρο στο τηλεοπτικό του διάγγελμα δήλωσε πως «συμφωνήσαμε να εργαστούμε στη βάση του σεβασμού και της ελπίδας του κόσμου, για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε μια ατζέντα που να επιτρέπει την ευημερία και την ειρήνη των λαών της περιοχής». Και πρόσθεσε πως η χώρα του είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στην πρόκληση: «Το λέω εδώ και μήνες: Η Βενεζουέλα είναι έτοιμη με την ανάκαμψη να αυξήσει την παραγωγή της: ένα, δύο τρία εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο που θα χρειάζεται ο κόσμος».

Προχώρησε επίσης σε ακόμη μια ένδειξη καλής θέλησης, ανακοινώνοντας την επανεκκίνηση του εθνικού διαλόγου που διεξαγόταν με την αντιπολίτευση στο Μεξικό και που έχει διακοπεί από τον Οκτώβριο. «Αποφασίσαμε να επανενεργοποιήσουμε τη διαδικασία εθνικού διαλόγου με όλους τους πολιτικούς, οικονομικούς, θρησκευτικούς παράγοντες της χώρας. Προχωράμε στην αναμόρφωση αυτής της διαδικασίας ώστε να είναι πιο περιεκτική, πιο ευρεία», τόνισε ο Μαδούρο, προσθέτοντας πως «αυτός ο διάλογος θα προσφέρει πολιτικές εγγυήσεις για τα επόμενα χρόνια».