Ανατριχίλα στην Ευρώπη λόγω Κίνας

Κι όμως, η Ελλάδα δεν είναι η κορυφαία απειλή για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα αυτές τις ημέρες, όσο κι αν τα βλέμματα όλου του κόσμου είναι στραμμένα στη χώρα μας.

Μια πολύ μεγαλύτερη βόμβα βρίσκεται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά και δεν είναι άλλη από το σκάσιμο της χρηματιστηριακής φούσκας στην Κίνα, που προκαλεί ανατριχίλα σε όλες τις δυτικές κυβερνήσεις.

Αυτή η έκρηξη των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων απειλεί με ντόμινο και αναταραχή όχι μόνο τις αναδυόμενες αγορές, αλλά και τις ανεπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη, καθώς επηρεάζει το παγκόσμιο σύστημα κεφαλαιακών ροών και ίσως τελικά να αποτελέσει το εφαλτήριο για την ταχύτερη επίλυση της ελληνικής κρίσης.

Ο μεγάλος φόβος που έχει αρχίσει να αναδίδεται είναι πως αν δεν επιτευχθεί σύντομα συμφωνία των πιστωτών με την Ελλάδα και αν η κρίση στην Κίνα συνεχίσει όπως όλα δείχνουν να επιδεινώνεται, το σύστημα θα απειληθεί από δύο βόμβες… Και τότε θα είναι αδύνατον να αντέξει.

Τις δύο τελευταίες εβδομάδες η Σανγκάη, η Σεντζέν και άλλα χρηματιστήρια της ηπειρωτικής Κίνας βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση, παρά τις προσπάθειες της κινεζικής κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας να ανακόψουν τη βουτιά των μετοχών.

Στις περίπου δύο εβδομάδες που κρατά η ταραχή των κινεζικών αγορών, ο δείκτης Shanghai Composite έχει χάσει πάνω από 30%, ενώ από το σύνολο των κινεζικών αγορών έχει εξαϋλωθεί χρηματιστηριακή αξία 3,2 τρισ. δολαρίων ή περίπου το 10% της κεφαλαιοποίησης των χρηματιστηρίων παγκοσμίως.

Η διαπραγμάτευση του 25% των τίτλων που είναι εισηγμένοι στη Σεντζέν, στη Σαγκάη και στα άλλα χρηματιστήρια της Κίνας έχει ανασταλεί, ενώ όλες οι νέες δημόσιες εγγραφές νέων εταιρειών έχουν παγώσει. Αποτέλεσμα της αναστολής αυτής είναι να έχουν «εγκλωβιστεί» εγχώρια και διεθνή κεφάλαια αξίας άνω του 1,4 τρισ. δολαρίων ή το 21% της συνολικής κεφαλαιοποίησης της αγοράς.

Η κατάρρευση της κινεζικής αγοράς δεν είναι τίποτα περισσότερο από το σκάσιμο μιας τεράστιας φούσκας η οποία δημιουργήθηκε πάνω στις προσδοκίες της αέναης οικονομικής ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας.

Στις προσδοκίες αυτές επένδυσαν πάνω από 80 εκατομμύρια Κινέζοι, ακόμη και φτωχοί Κινέζοι πολίτες που δανείστηκαν χρήματα για να αγοράσουν μετοχές ελπίζοντας στον γρήγορο πλουτισμό. Υπολογίζεται ότι τα δανεικά που έχουν χορηγηθεί για αγορές κινεζικών μετοχών, ειδικά τον τελευταίο χρόνο που οι χρηματιστηριακοί δείκτες της Κίνας ανέβηκαν πάνω από 150%, ξεπερνούν τα 360 δισ. δολάρια.

Το μέγεθος της φούσκας

Ενδεικτικό του μεγέθους της φούσκας είναι ότι η αξία των κινεζικών μετοχών έφτασε να είναι μεγαλύτερη από το 100% του κινεζικού ΑΕΠ και πολλές μετοχές αποτιμώνται έως και 85 φορές τα κέρδη τους. Επίπεδο εξωπραγματικά υψηλό αν συνεκτιμηθεί ότι τον Οκτώβριο του 2007, πριν από το κραχ του 2008, η αντίστοιχη αναλογία τιμής κερδοφορίας για τις υπερτιμημένες τότε αμερικανικές μετοχές ήταν 20 φορές τα κέρδη.

Η κινεζική κεντρική τράπεζα προσπάθησε νωρίτερα να ανακόψει αυτήν την πτώση προχωρώντας την περασμένη Κυριακή για 4η συνεχόμενη φορά από τον Νοέμβριο σε μείωση των επιτοκίων της.

Η κινεζική κυβέρνηση παρενέβη στις αγορές ξοδεύοντας δισεκατομμύρια γουάν προκειμένου να σταματήσει την πτώση, χωρίς αποτέλεσμα.

Η αναποτελεσματικότητα συγκράτησης της πτώσης άναψε κόκκινο στη Δύση, αφού μια καθίζηση του κινεζικού οικονομικού θαύματος θα έχει δραματικές επιπτώσεις σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες που τρέφονται από αυτό. Και μάλιστα σε μια περίοδο που οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως δαπανούν τρισεκατομμύρια δολάρια για την τόνωση της ανάπτυξης.

Διόλου τυχαία το ΔΝΤ στην ετήσια έκθεσή του για την αμερικανική οικονομία προειδοποίησε χθες την αμερικανική Fed να καθυστερήσει την εδώ και μήνες προαναγγελθείσα αύξηση των επιτοκίων της.

Μια τέτοια κίνηση από την πλευρά της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ -που μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο τερμάτισε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης- θα σηματοδοτήσει μία ιστορικών διαστάσεων εκροή κεφαλαίων όχι μόνο από τις κινεζικές αγορές, αλλά και τον υπόλοιπο αναδυόμενο κόσμο, προς τον οποίο την προηγούμενη τριετία κατευθύνθηκε πακτωλός φτηνής ρευστότητας από αμερικανικές και ευρωπαϊκές τράπεζες.

Τα χρήματα αυτά θα επιστρέψουν φυσικά στις ΗΠΑ ελκόμενα από τις υψηλότερες αποδόσεις που θα προσφέρουν τα υψηλότερα επιτόκια της Fed. «Η πρόωρη αύξηση των επιτοκίων μπορεί να πυροδοτήσει μια μεγαλύτερη από την αναμενόμενη σύσφιγξη στις χρηματοπιστωτικές συνθήκες, λόγω ενός συνδυασμού ανοδικής αντίδρασης του δολαρίου, χαμηλότερων τιμών στις μετοχές και μια ανατίμηση των risk premia και της καμπύλης αποδόσεων» αναφέρει στην ανακοίνωση το Ταμείο.

Από την άλλη πλευρά, κανείς δεν γνωρίζει πώς θα αντιδράσει σε μια τέτοια εξέλιξη η κινεζική κυβέρνηση που σήμερα είναι ο μεγαλύτερος κάτοχος αμερικανικών κρατικών ομολόγων και, έτσι, χρηματοδότης των ΗΠΑ.

Το σκάσιμο της φούσκας στην κινεζική οικονομία θα επηρεάσει όμως και τη Ρωσία, η οποία στηρίζει μεγάλο μέρος της οικονομικής της ισχύος στις εξαγωγές πρώτων υλών και ειδικά πετρελαιοειδών προς την πολυάνθρωπη χώρα.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η μη εξεύρεση λύσης στο ελληνικό πρόβλημα άμεσα θα αποτελούσε καθαρή αυτοκτονία για την Ευρώπη. Αν η Ελλάδα αφεθεί μόνη της, στην τύχη της, προς ένα Grexit, το ερώτημα «ποιος θα είναι ο επόμενος» θα κυριαρχήσει.

Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και στο βάθος η Γαλλία θα απειληθούν άμεσα από τη μετάδοση της κρίσης εμπιστοσύνης στο ευρώ.

Επιπτώσεις

Σε ένα περιβάλλον διαρκούς μετακίνησης κεφαλαίων προς τις ΗΠΑ και ευρύτερης αναταραχής στις κεφαλαιακές ροές, το κόστος χρηματοδότησής τους θα αυξηθεί ραγδαία και μπορεί να καταστεί μη διαχειρίσιμο.

Η λύση τόσο για την ΕΚΤ όσο και για το Βερολίνο θα είναι πανάκριβη, κάτι που αναγνωρίζει σε έκθεσή του και το ΔΝΤ, προειδοποιώντας σε χθεσινή του έκθεση ότι «αν δεν αντιμετωπιστούν οι εξελίξεις της ελληνικής κρίσης με μια ισχυρή πολιτική απάντηση, μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην Ιταλία, πλήττοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών».

Η Ευρώπη και η ΕΚΤ, αντί να προσπαθήσουν να κρατήσουν χαμηλά το κόστος δανεισμού των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, δαπανώντας 1,1 τρισ. ευρώ του προγράμματος της ποσοτικής χαλάρωσης, θα ήταν προτιμότερο -σύμφωνα με αρκετούς οικονομολόγους- να συναινέσουν σε μια συμφωνία για διαχείριση του ελληνικού χρέους και ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας… πριν η κινεζική φούσκα τα τινάξει όλα στον αέρα.