Κριτήριο πόρων το κράτος δικαίου

Ενα βήμα πιο κοντά στην τελική συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον νέο πολυετή κοινοτικό προϋπολογισμό ήρθαν χθες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η γερμανική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε., καθώς οι διαπραγματευτικές ομάδες των δυο πλευρών βρήκαν σημείο σύγκλισης στο θέμα του σεβασμού του κράτους δικαίου. Στο εξής κράτη-μέλη που προβαίνουν συστηματικά σε παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου θα θέτουν σε κίνδυνο την πρόσβασή τους σε κάθε χρηματοδότηση της Ε.Ε. από τα διαρθρωτικά ταμεία ή από το έκτακτο Ταμείο Ανάκαμψης.

Το σχέδιο συμφωνίας Συμβουλίου και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προβλέπει έναν μηχανισμό που επιτρέπει στην Ε.Ε. να διακόπτει τη χρηματοδότηση κυβερνήσεων που παραβιάζουν βασικές αρχές των συνθηκών της Ε.Ε., αλλά χωρίς να «τιμωρούνται» για παρατυπίες των κυβερνήσεών τους οι τελικοί δικαιούχοι των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων, δηλαδή πολίτες, εργαζόμενοι, επιχειρήσεις, αγρότες, άνεργοι, ΜΚΟ. «Μπορούμε να πούμε ευτυχώς ότι έχουμε επιτύχει συμφωνία για ένα ισχυρό σύστημα που θα εγγυάται την προστασία των πολιτών που δικαιούνται τις χρηματοδοτήσεις», δήλωσε η Ισπανίδα ευρωβουλευτίνα Γκ. Ρουμπιάλ, μία από τους εισηγητές του Ευρωκοινοβουλίου.

Οι ευρωβουλευτές διασφάλισαν ότι οι νέοι κανόνες για τους όρους αποκλεισμού ενός κράτους-μέλους από τα κονδύλια δεν θα ισχύουν μόνο σε περίπτωση άμεσης κατάχρησης κονδυλίων, διαφθοράς ή απάτης, αλλά και για παραβιάσεις της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, της ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας, καθώς και για περιπτώσεις περιορισμού των δικονομικών δικαιωμάτων των πολιτών.

Για να διασφαλιστεί ότι οι τελικοί δικαιούχοι θα παίρνουν τους πόρους που δικαιούνται, παρά τις κυρώσεις εις βάρος της χώρας τους, θα μπορούν να υποβάλλουν καταγγελία στην Επιτροπή μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, ώστε να συνεχίσουν να λαμβάνουν τα οφειλόμενα ποσά, ενώ η Ευρ. Επιτροπή θα έχει τη δυνατότητα να μειώνει την επόμενη δόση της στήριξης της Ε.Ε. προς την αντίστοιχη χώρα.

Τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. που εντοπίζουν κινδύνους παραβίασης του κράτους δικαίου θα πρέπει να αντιδρούν το αργότερο σε 9 μήνες, ενώ η Επιτροπή, αφού διαπιστώσει παράβαση, θα προτείνει την ενεργοποίηση του μηχανισμού κυρώσεων κατά της αντίστοιχης κυβέρνησης της Ε.Ε. και στη συνέχεια το Συμβούλιο θα έχει στη διάθεσή του έναν μήνα -ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις τρεις μήνες- για να εγκρίνει τα προτεινόμενα μέτρα με ειδική πλειοψηφία.

Η προσωρινή συμφωνία πρέπει τώρα να εγκριθεί επίσημα από το Κοινοβούλιο και τους 27 της Ε.Ε. και αυτό εκτιμάται ότι θα επισπεύσει την έγκριση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού 2021-2027, ύψους 1,1 τρισ., και του Ταμείου Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Βεβαίως, δεν έχουν αρθεί ακόμη οι διαφωνίες του Ευρωκοινοβουλίου ως προς το ύψος του προϋπολογισμού.