Τοκογλυφικά, αφορολόγητα κέρδη

Αν υπάρχουν κάποιοι που επωφελούνται στο έπακρο από τον προσφάτως αποκαλυφθέντα φορολογικό παράδεισο της Μάλτας, τότε αυτοί σίγουρα είναι οι Ρώσοι μεγιστάνες.

Ο 52χρονος Ολεγκ Μπόικο είναι ένας από αυτούς. Είναι ο 75ος πιο πλούσιος άνθρωπος της Ρωσίας, με περιουσία που σήμερα αγγίζει το 1,3 δισ. ευρώ.

Oπως όλοι σχεδόν οι Ρώσοι ολιγάρχες ξεκίνησε να χτίζει την τεράστια περιουσία χάρη στις διαβόητες ιδιωτικοποιήσεις του Ρώσου προέδρου Μπορίς Γέλτσιν στη δεκαετία του ’90 -τη μεγαλύτερη ληστεία κρατικής περιουσίας στην Ιστορία.

Στη συνέχεια στράφηκε στον τζόγο, στα ΜΜΕ, στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και, πιο πρόσφατα, στα βραχυπρόθεσμα δάνεια όπου οι πιστώτριες εταιρείες χορηγούν έναντι υπέρογκου τόκου μικρά χρηματικά ποσά σε όσους χρειάζονται απελπιστικά ρευστό.

Με άλλα λόγια, τοκογλυφία. Διόλου τυχαία ο Μπόικο -που έχει ιταλικό διαβατήριο- επέλεξε να έχει το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών του στοιχείων στην Κύπρο και τις Μπαχάμες, ενώ επέλεξε επίκεντρο της τοκογλυφικής του δραστηριότητας -και πιο συγκεκριμένα της μητρικής εταιρείας 4Finance– τη Μάλτα. Φυσικά για φορολογικούς λόγους.

Τα ντοκουμέντα

Η 4Finance, που δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 20 χώρες του και θεωρεί εαυτήν μεγαλύτερη και ταχύτερα αναπτυσσόμενη εταιρεία δανεισμού στο διαδίκτυο, ήταν αρχικά λετονική εταιρεία.

Ανήκε σε 8 Λετονούς και Ρώσους επενδυτές, οι οποίοι την ήλεγχαν μέσω της μαλτέζικης εταιρείας FatCat Investments («Επενδύσεις “Οι Παχιές Γάτες”») και τελικά την πούλησαν έναντι 105 εκατ. ευρώ στον Μπόικο.

Τα Malta Files, τα χιλιάδες ντοκουμέντα από το Μητρώο Επιχειρήσεων της Μάλτας που μελέτησε το ερευνητικό δίκτυο Εuropean Investigative Collaborations, αποκάλυψαν πως ο Μπόικο αγόρασε την εταιρεία χωρίς να πληρώσει σεντ φόρο και πως οι 8 αρχικοί ιδιοκτήτες εισέπραξαν πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ, καταβάλλοντας μηδαμινό φόρο.

Ολα αυτά χάρη στο φορολογικό σύστημα της Μάλτας που, ενώ χρεώνει με τον υψηλότερο φορολογικό συντελεστή 35% στις επιχειρήσεις, στη συνέχεια επιστρέφει σε αυτές τα 6/7 του φόρου αν οι δραστηριότητες της εταιρείας και οι μέτοχοί της εδρεύουν στο εξωτερικό.

Επιπλέον η Μάλτα δεν φορολογεί μερίσματα, τόκους, πνευματικά δικαιώματα, ενώ ο φόρος κεφαλαιουχικών κερδών για τους μη κατοίκους είναι 0%.

Ο Μπόικο -μετά την αγορά της 4Finance- ίδρυσε ομώνυμη εταιρεία holding στο Λουξεμβούργο, ενώ άνοιξε θυγατρικές σε περισσότερες από 17 χώρες, εκδίδοντας εταιρικά ομόλογα εκατοντάδων εκατομμυρίων στις αγορές του Λουξεμβούργου, της Φρανκφούρτης, της Στοκχόλμης και του Δουβλίνου.

Από τη θυγατρική του Λουξεμβούργου, το μαλτέζικο παρακλάδι της 4Finance χωρίς κανέναν υπάλληλο συνέλεξε μεταξύ 2013 και 2015 τόκους μεγαλύτερους των 55 εκατ. ευρώ.

Τα χρήματα αυτά, που φαινομενικά ήταν τόκοι ενδοεταιρικών δανείων, στην πραγματικότητα ήταν τα κέρδη που οι θυγατρικές της 4Finance σε 21 χώρες συγκέντρωσαν από φουκαριάρηδες πιστολήπτες. Και διοχετεύτηκαν στη Μάλτα για να μη φορολογηθούν.

Ενας από τα θύματα της μηχανής βραχυπρόθεσμου δανεισμού του Μπόικο ήταν και ο 30χρονος καρκινοπαθής Ρουμάνος Ντάνιελ. Αδυνατώντας να καλύψει το υψηλό κόστος της θεραπείας του ο Ντάνιελ κατέφυγε σε μια θυγατρική της 4Finance στη Ρουμανία, τη Zaplo.

Toν Νοέμβριο του 2015 δανείστηκε 800 ρουμανικά λέι (175 δολάρια) στο όνομα της γυναίκας του. Μη μπορώντας να αποπληρώσει έγκαιρα το δάνειο, είδε έπειτα από δύο μήνες το ποσόν που όφειλε να διπλασιάζεται στα 350 ευρώ.

Μετανάστευσε

Στη συνέχεια ήρθε σε διακανονισμό προκειμένου να πληρώσει 305 ευρώ σε δύο δόσεις. Καθώς δεν κατάφερε να πληρώσει τη δεύτερη δόση, η Zaplo τον πήγε στο δικαστήριο, το οποίο τον Φεβρουάριο του 2017 τού επέβαλε κατασχετήριο ύψους 575 ευρώ (περιλαμβανομένων και προστίμων).

Ο πραγματικός τόκος του δανείου του έφτασε έτσι το 1.988%! Στη συνέχεια του έστειλαν τον δικαστικό κλητήρα και πάγωσαν τον τραπεζικό λογαριασμό της γυναίκας του.

Τελικά, αφού αποθεραπεύτηκε ο Ντάνιελ, μετανάστευσε να εργαστεί στη Γερμανία προκειμένου να αποπληρώσει το χρέος του.

Η περίπτωσή του δεν είναι μοναδική. Από τον Ιούνιο του 2015 έως το Απρίλιο του 2017 η Zaplo ενεπλάκη σε 1.570 κατασχέσεις. Και είναι μόνο μία από τις περίπου 17 ευρωπαϊκές θυγατρικές της 4Finance.

Επί της ουσίας η Zaplo, η 4Finance και ο Μπόικο βγάζουν τα κέρδη τους, όταν οι πελάτες τους δεν αποπληρώνουν τα δάνειά τους έγκαιρα. Από την άλλη πλευρά, χάρη στη Μάλτα, το Λουξεμβούργο, τον Παναμά και τις Μπαχάμες απολαμβάνουν φορολογική ασυλία.