«Μένουμε στο σπίτι» χωρίς βία και εξαναγκασμό

Βγήκα στις 8 από το σπίτι μου στη Μορέλια του Μεξικού για να πάω να πιω τον καθημερινό μου καφέ στην πλατεία. Στον δρόμο με σταμάτησαν δύο πάνοπλοι αστυνομικοί που ευγενικά μου συνέστησαν για το καλό μου να μείνω σπίτι μου. Τους ευχαρίστησα και εγώ ευγενικά και συνέχισα την πορεία μου προς το καφέ...

Το παραπάνω παράδειγμα συνοψίζει την ουσία του μεξικανικού μοντέλου «Μένουμε σπίτι»: σε αντίθεση με το ελληνικό μοντέλο που βασίζεται στη βία και τον καταναγκασμό, το μεξικανικό βασίζεται κυρίως στην πειθώ. «Θα πρέπει να πείσουμε τους πολίτες να μείνουν σπίτι, όχι να τους αναγκάσουμε», όπως είπε ο αριστερός πρόεδρος της χώρας, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ.

Ευθύς εξαρχής η κεντρική κυβέρνηση αντιτέθηκε σε οποιοδήποτε μέτρο καταναγκασμού που πιθανώς να συνεπαγόταν παραβίαση συνταγματικών δικαιωμάτων του πολίτη. Οπως ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος για θέματα υγείας Hugo Lopez-Gatel «στο Μεξικό δεν υπάρχει κατάσταση έκτακτης ανάγκης ούτε είναι διατεθειμένο το κράτος να αναστείλει τα ατομικά δικαιώματα».

Αυτό την έφερε πολλές φορές σε σύγκρουση με πολλούς τοπικούς κυβερνήτες που προσπαθούσαν να επιβάλουν τα περιοριστικά μέτρα διά της βίας. Ετσι π.χ. οι κεντρικές αρχές πάντοτε κατήγγελλαν μέτρα, όπως τα πρόστιμα που επέβαλλαν πολλές τοπικές κυβερνήσεις σε εκείνους που παραβίαζαν τα περιοριστικά μέτρα. Σύμφωνα με τη Γραμματεία της Κυβέρνησης (SG), «τα αυστηρά και δυσανάλογα μέτρα δεν οδηγούν σε μείωση της μετάδοσης του ιού». Αντίθετα, τα μέτρα περιορισμού της ελεύθερης μετακίνησης, σύμφωνα με την SG, μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη διανομή τροφίμων και φαρμάκων. «Εφαρμογή μέσω της χρήσης δημόσιας βίας της οδηγίας παραμονής στο σπίτι είναι ένα μέτρο δυσανάλογο, προκαλεί ζημιά και μπορεί να οδηγήσει σε κατάχρηση εξουσίας» καταλήγει η οδηγία της SG.

Ομως δεν ήταν μόνο η ευαισθησία στα δικαιώματα του πολίτη που έκανε την κεντρική κυβέρνηση να αποφύγει τις συλλήψεις, τις κρατήσεις και τα πρόστιμα. Οπως εξήγησε ο Hugo Lopez-Gatel, η χρήση βίας αυξάνει τους κινδύνους μόλυνσης τόσο για τους αστυνομικούς όσο και για τους κρατουμένους που βρίσκονται στα κρατητήρια όπου θα μεταφερθεί ο παραβάτης. Επίσης, είναι πολύ δύσκολο να υποχρεώσεις τους ανθρώπους να παραμένουν σπίτι όταν πάνω από το ήμισυ του εργαζόμενου πληθυσμού εργάζεται στην «παράλληλη οικονομία» και ζει με αυτά που βγάζει από μέρα σε μέρα. Οταν δε επιπλέον το 40% ζει στη φτώχεια, δηλαδή σε σπίτια στα οποία διαμένουν πάνω από 4 άτομα σε κάθε δωμάτιο, η παραμονή στο σπίτι δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστη...

Η επιτυχία των μέτρων διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Σε ορισμένες γειτονιές της Πόλης του Μεξικού η συμμετοχή δεν υπερβαίνει το 20%. Σε άλλες πόλεις φτάνει το 65%. Σήμερα το Μεξικό έχει μπει στη φάση της κορύφωσης της μεταδοτικότητας του ιού. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ο αριθμός των νεκρών είναι 2.961 (πληθυσμός της χώρας 125 εκατομμύρια).