«Ασπίδα» για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος

Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος που αποκαλύπτουν πληροφορίες για παράνομες ή επιβλαβείς δραστηριότητες στο πλαίσιο της εργασίας τους, θα προστατεύονται καλύτερα με τους νέους κανόνες που εγκρίθηκαν χθες από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Με βάση σχετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ολομέλεια του Σώματος ενέκρινε με τεράστια πλειοψηφία το νέο σύστημα για την προστασία και την ενθάρρυνση μαρτύρων να καταγγέλλουν παραβάσεις της νομοθεσίας της Ε.Ε.

Οι εν λόγω κανόνες έχουν ήδη ανεπίσημα συμφωνηθεί με το Συμβούλιο Υπουργών και η οριστική υιοθέτησή τους είναι πλέον τυπική. Στη συνέχεια, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συμμορφωθούν με τους κανόνες εντός δύο ετών.

Σύμφωνα με το Ευρωκοινοβούλιο, «πρόσφατα σκάνδαλα, από τα LuxLeaks μέχρι τα Panama Papers, έχουν καταδείξει πόσο σημαντικές είναι οι αποκαλύψεις των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος στην ανίχνευση και την πρόληψη παραβάσεων της νομοθεσίας της Ε.Ε. που απειλούν το δημόσιο συμφέρον και την κοινωνική ευμάρεια».

Βέβαια, για τις περιπτώσεις όπως του Τζούλιαν Ασάνζ και των WikiLeaks, όλοι σφυρίζουν αδιάφορα.

Απλώς αναφέρεται ότι «οι καταγγελίες μπορούν να αφορούν, μεταξύ άλλων, θέματα σχετικά με συμβάσεις του Δημοσίου, χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ξέπλυμα χρήματος, ασφάλεια προϊόντων και μεταφορών, πυρηνική ασφάλεια, δημόσια υγεία, προστασία καταναλωτών και προσωπικά δεδομένα».

Για να διασφαλιστεί ότι οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος θα είναι ασφαλείς και οι πληροφορίες που αποκαλύπτουν θα παραμένουν εμπιστευτικές, οι νέοι κανόνες επιτρέπουν την υποβολή καταγγελιών είτε εσωτερικά στην εργασία των εργαζομένων, είτε εξωτερικά σε αρμόδιες εθνικές αρχές και φορείς, καθώς και σε θεσμούς, όργανα, γραφεία και υπηρεσίες της Ε.Ε.

Σε περίπτωση που δεν έχει υπάρξει κατάλληλη ανταπόκριση στις αρχικές καταγγελίες ή αν διαπιστωθεί άμεσος κίνδυνος για το δημόσιο συμφέρον ή κίνδυνος εκδικητικών πράξεων, ο καταγγέλλων θα συνεχίσει να προστατεύεται αν αποφασίσει να αποκαλύψει τις πληροφορίες του δημόσια.

Η νομοθεσία απαγορεύει ρητά τις τιμωρητικές πρακτικές και θεσπίζει δικλίδες ασφαλείας για την αποτροπή της αναστολής των καθηκόντων, του υποβιβασμού, του εκφοβισμού του εργαζομένου καθώς και κάθε άλλης μορφής εκδικητικής πρακτικής.

Αυτοί που υποβοηθούν τους καταγγέλλοντες, όπως συνάδελφοι, συνεργάτες και συγγενικά πρόσωπα, προστατεύονται επίσης.

Προς το παρόν μόνο 10 κράτη-μέλη (Γαλλία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Μάλτα, Ολλανδία, Σλοβακία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο) παρέχουν πλήρη νομική προστασία.

Στις υπόλοιπές χώρες, η προστασία είναι είτε μερική, είτε αφορά μόνο συγκεκριμένους τομείς δραστηριότητας ή κατηγορίες υπαλλήλων.