Της Αλλοπάρ*

Μιας κι ο δικός μου σας γράφει (σε διπλανές στήλες) για τις τολμηρές προτάσεις δύο επιστημόνων περί των δικαιωμάτων των ζώων, αποφάσισα να σας δώσω μια ιδέα σχετικά με το πώς σκέφτονταν άλλοτε για τα ζώα δύο επιφανείς Αγιοι και δύο σπουδαίοι φιλόσοφοι:

● Ο Αγιος Φραγκίσκος της Ασίζης (12ος-13ος αιώνας) πρότεινε ένα είδος ισότητας μεταξύ ανθρώπων και ζώων, πανίδας και χλωρίδας, θεωρώντας όλ’ αυτά αδέλφια. Απέρριπτε οποιαδήποτε ιεραρχία μεταξύ τους και τον εξουσιαστικό ρόλο του ανθρώπου. Ανακηρύχτηκε άγιος (1228) λόγω της αγάπης του για κάθε ζωντανό πλάσμα και για το μεγάλο φιλανθρωπικό του έργο. Το 1980 ανακηρύχτηκε προστάτης των ζώων και του Περιβάλλοντος.

● Ο Αγιος Θωμάς ο Ακινάτης (1227-1274) επινόησε μια ιεραρχία σύμφωνα με τις νοητικές δυνατότητες των όντων: στην κορυφή ο Θεός, ακολουθούν οι άγγελοι, μετά οι άνθρωποι, πιο πίσω τα ζώα και τέλος τα φυτά. Οπως ο Θεός μπορεί να μεταχειριστεί κατά πως επιθυμεί τους ανθρώπους, έτσι και οι άνθρωποι μπορούν να μεταχειριστούν όπως θέλουν τα ζώα.

● Ο Καρτέσιος (Deskartes, 1595-1650) πίστευε ότι τα ζώα δεν διαθέτουν ούτε νόηση ούτε ψυχή. Τα θεωρούσε απλές μηχανές. Λέγεται ότι έκανε πειράματα σε ζώα χωρίς νάρκωση και παρομοίαζε τις κραυγές πόνου, όταν τα πετσόκοβε, με τον θόρυβο των ελατηρίων και των γραναζιών...

● Ο Ιμάνουελ Καντ (1724-1804) θεωρούσε ότι τα ζώα δεν ήσαν άξια ηθικής θεώρησης, αλλά μέσα για την εξυπηρέτηση και ικανοποίηση του ανθρώπου. Το να κακοποιεί ο άνθρωπος τα ζώα δεν πρέπει να θεωρείται επιλήψιμο, αλλά καλό είναι να αποφεύγεται, διότι πληγώνει την ανθρώπινη ουσία και διότι η βάναυση συμπεριφορά μπορεί να επεκταθεί και εναντίον άλλων ανθρώπων.

Τα τελευταία περίπου 50 χρόνια έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες για τα δικαιώματα των ζώων. Σε όσους ενδιαφέρονται να διαβάσουν γι’ αυτές θα συνιστούσα το βιβλίο του Λεωνίδα Χαζίρογλου (έχω ξαναγράψει γι’ αυτό) «Δικαιώματα των ΖΩΩΝ+Ηθική. Θεωρίες και Πράξη», Εκδόσεις Απαρσις, Αθήνα 2018. Ο συγγραφέας τις παραθέτει περιληπτικά και διατυπώνει τις απόψεις του.

Το Αλλοπαράκι μου κατάφερε να μετατρέψει όλη τη σελίδα μας σε μπροσούρα για τα δικαιώματα των ζώων. Χαλάλι της, όμως. Καλό είναι κάπου κάπου να μιλάμε και γι’ αυτά. Και έπειτα... πού ξέρεις;