Στις τριάντα δύο αυτόνομες μικοαφηγήσεις του Λευκού Τοπίου η Ευσταθία Δήμου επιστρατεύει την έκπληξη και την αλληγορία για να καταδείξει το αλλόκοτο της ζωής και της τέχνης. Ανατέμνοντας το ζήτημα της ύπαρξης και των ψυχικών διαθέσεων και καταστάσεων που αυτή κυοφορεί, ανοίγεται σε έναν κόσμο όπου όλα μπορούν να συμβούν και σε μια ευρεία γκάμα θεμάτων, από τη φυγή, τη μοναξιά, την ήττα, τη θλίψη και την απόρριψη μέχρι τον φόβο του θανάτου και της φθοράς και από τη συνειδητοποίηση της θνητότητας μέχρι τον καθημερινό πανικό ενός συγγραφέα μπροστά στο ατιθάσευτο των λέξεων και το κενό της λευκής σελίδας.
«Ενα φύλλο χαρτί. Τι είναι ένα φύλλο χαρτί; Ενα τέρας που σε χλευάζει, ένα ον που σε ξεγελά και ξεγλιστρά. Κάτι τόσο κοντινό και τόσο απίστευτα μακρινό ταυτόχρονα. Κάτι που τεντώνεσαι να πιάσεις απαλά, με δάχτυλα διψασμένα, ανυπομονείς να το χαϊδέψεις, να ενωθείς μαζί του σ’ ένα συναίσθημα αλληλεγγύης. Και τη στιγμή που το αγγίζεις το χαρτί μεταλλάσσεται σε γλώσσα φιδίσια, διχαλωτή…». Και αλλού: «Ακόμα ψάχνει τη δύναμη να γράψει. Αχ και να μπορούσε να συνθέσει έστω μερικές προτάσεις, οτιδήποτε στη γραφομηχανή. Μα δεν τολμάει να σηκώσει την κουκούλα της. Μπορεί να κουρνιάζει ολόκληρο τέρας από κάτω».
Με φιλοσοφική αλλά και παιγνιώδη διάθεση και με φωνή που αξιοποιεί τη δύναμη της φαντασίας, της μεταφοράς και της προσωποποίησης των αφηρημένων εννοιών και των άψυχων, η Δήμου εκθέτει λοξά και σε παραλλαγές τις γνώριμες όψεις των πραγμάτων για να καταστήσει μέσω αυτών ορατό ό,τι κρύβεται πίσω τους, χωρίς να αναλώνεται σε πολυλογίες ή σε μια δουλική, διεκπεραιωτική και μονόχορδη περιγραφή.
Από αυτή την άποψη, η παρούσα συλλογή μικροκειμένων της θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια πολύπτυχη σπουδή στη διάσταση ανάμεσα στο ορατό και το σύνηθες (όσα, δηλαδή, μπορούν να γίνουν ανά πάσα στιγμή κατανοητά από τις αισθήσεις και, ως εκ τούτου, άμεσα πιστευτά και επαληθεύσιμα από την εμπειρία) - και εκείνα που, ενώ προέρχονται από αυτές και τις εμπεριέχουν, δεν μένουν στην πλάνη ή στη μονομέρειά τους, δεν τις ακολουθούν στο χάος αλλά, μέσω της ενσυναίσθησης και της τέχνης, τούς δίνουν άλλη μορφή και νόημα. Στο Λευκό Τοπίο, ένας διανοούμενος συνομιλεί με τη σκέψη του, ένα ποτάμι αμφισβητεί τη φύση του, ένας σκακιστής παίζει μια παρτίδα με τον εαυτό του, ένας άντρας συναντιέται με τη σκιά του. Η κοπιώδης προσπάθεια της δημιουργού να καταδείξει αυτό που υπάρχει πίσω από το προφανές, επινοώντας, μεταλλάσσοντας ή ανασυσταίνοντας εικόνες, μνήμες, αισθήματα, στοχασμούς, αμφισβητώντας στερεότυπα και αυτονόητα, αποκωδικοποιώντας γρίφους ή εκκολάπτοντας νέους, γίνεται με τα πιο αναγκαία μέσα, σε μια έμπρακτη συμπόρευση, ένα είδος συγγένειας αλλά και αναμέτρησης με έργα που έχουν προτάξει την ίδια φιλοσοφία και λιτότητα στα εκφραστικά μέσα τους.
Εδώ, η πρωτοτυπία στη σύλληψη, ο ευφυής και ακαριαίος -με την έννοια της πυκνότητας και του λακωνίζειν-, λόγος της Δήμου ιντριγκάρουν και γοητεύουν τον αναγνώστη, χωρίς να εγκλωβίζουν το συναίσθημα και χωρίς να ηθικολογούν.
Συνεπικουρούμενου και του τίτλου (Λευκό τοπίο), ίσως να εμφιλοχωρεί στο βιβλίο της και ένας έμμεσος υπομνηματισμός στον μινιμαλιστικό πίνακα «Λευκό σε λευκό», του ζωγράφου Kazimir Malevich (1918) και στο αισθητικό πρόταγμα που οδήγησε τον δημιουργό του στη σύνθεσή του, σχεδιάζοντας ένα υπόλευκο τετράγωνο που αναπτύσσεται πάνω σε ένα κατάλευκο έδαφος.
Τηρουμένων των αναλογιών όσο και των πιθανών ενστάσεων αλλά και των αντικειμενικών διαφορών −αφού εδώ πρόκειται για πεζογραφία ενώ εκεί για ζωγραφική−, η συγγραφέας φαίνεται να απαντά στην πρόκληση με μια καλά δομημένη και με ακρίβεια γεωμετρημένη γλωσσική και νοηματική φόρμα.
Με αυτόν τον τρόπο και μελετώντας επί μακρόν τα έργα των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και του ύστερου κλασικισμού, του ιμπρεσιονισμού, του συμβολισμού, του μαγικού και του σκληρού ρεαλισμού, του μοντερνισμού και της νεωτερικότητας, χρησιμοποιεί με φειδώ και περίσκεψη τα υλικά της και ασκούμενη πυρετωδώς σε διαφορετικά στιλ και είδη γραφής έχει καταφέρει να δώσει αξιόλογα δείγματα σε ποικίλα λογοτεχνικά και φιλοσοφικά πεδία (ποίηση, διήγημα, δοκίμιο, μετάφραση), ανεβάζοντας τον πήχη και οδηγώντας τη γραφή της σε έναν διακριτό βαθμό επιτυχίας και ολοκλήρωσης.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας