Αθήνα, 7°C
Αθήνα
Αραιές νεφώσεις
7°C
8.3° 5.8°
4 BF
78%
Θεσσαλονίκη
Σποραδικές νεφώσεις
8°C
8.8° 6.2°
3 BF
66%
Πάτρα
Αίθριος καιρός
12°C
12.0° 11.6°
4 BF
46%
Ιωάννινα
Αίθριος καιρός
9°C
8.9° 8.9°
1 BF
40%
Αλεξανδρούπολη
Αραιές νεφώσεις
4°C
3.9° 3.9°
5 BF
52%
Βέροια
Ελαφρές νεφώσεις
7°C
7.7° 5.1°
2 BF
68%
Κοζάνη
Σποραδικές νεφώσεις
3°C
3.4° 2.9°
2 BF
52%
Αγρίνιο
Ελαφρές νεφώσεις
7°C
7.4° 7.4°
1 BF
41%
Ηράκλειο
Ασθενείς βροχοπτώσεις
10°C
12.1° 8.8°
5 BF
72%
Μυτιλήνη
Σποραδικές νεφώσεις
7°C
6.9° 4.6°
4 BF
64%
Ερμούπολη
Αραιές νεφώσεις
8°C
8.4° 6.8°
6 BF
66%
Σκόπελος
Αραιές νεφώσεις
7°C
6.7° 4.6°
3 BF
70%
Κεφαλονιά
Ελαφρές νεφώσεις
12°C
11.9° 11.9°
3 BF
50%
Λάρισα
Σποραδικές νεφώσεις
7°C
9.1° 7.3°
0 BF
57%
Λαμία
Αυξημένες νεφώσεις
7°C
7.7° 5.6°
2 BF
75%
Ρόδος
Ελαφρές νεφώσεις
13°C
13.7° 12.8°
2 BF
39%
Χαλκίδα
Αραιές νεφώσεις
7°C
7.1° 5.6°
3 BF
68%
Καβάλα
Ελαφρές νεφώσεις
5°C
5.5° 5.3°
4 BF
50%
Κατερίνη
Αραιές νεφώσεις
6°C
7.2° 5.8°
2 BF
79%
Καστοριά
Σποραδικές νεφώσεις
4°C
3.5° 3.5°
0 BF
71%
ΜΕΝΟΥ
Κυριακή, 09 Φεβρουαρίου, 2025
thanasis xatzopoulos
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Θανάσης Χατζόπουλος. Κρατήρας. Σελ. 86. Πόλις, 2023

Περιπέτειες του εαυτού

Διάβασα και διαβάζω τον Κρατήρα και ως μιαν ευρύτερη συλλογή διαπιστευτηρίων των αοράτων που ταξινομούνται πλέον στην κατηγορία των απτών. Οι λέξεις έχουν ενδύσει εδώ όσα πριν από λίγο ήταν υπάλληλα στο φαντασιακό μόνον.

Εχω υποστηρίξει ήδη κατά καιρούς ότι ο απολογητικός, αποδεικτικός, απρόοπτος, εμφανώς συνδηλωτικός και κατά κανόνα συμπαγής στίχος του Θανάση Χατζόπουλου (Αλιβέρι Ευβοίας, 1961) ανανεώνει την εικόνα της πραγματικότητας κατά τρόπο αμιγώς προσωποπαγή, συμφιλιωτικό και υποδειγματικά εύληπτο. Η ατέρμονη, εν πολλοίς παράλογη και αντιφατική φαινομενολογία των ορατών δεν τον έχει πανικοβάλει. Ούτε τον έχει καταστήσει έναν ακόμη ανενεργό, έναν αμήχανο θεατή. Επεξεργάζεται και σήμερα την πρώτη ύλη του κληροδοτημένου υπαρκτού, με την εγγενή νηφαλιότητα και τη ρηματική εκείνη συνέπεια, οι οποίες διακρίνουν εν γένει έναν αρχετυπικό, έμπειρο και εκλεκτικό φυσιοδίφη του όντος.

Ποικίλα δεδομένα ενός εκ προοιμίου αναστοχαστικού βίου, προβεβλημένα ιδεολογήματα, αισθητικές αποτιμήσεις και εμβληματικά γεννήματα του πολιτισμού περνούν διαδοχικά μέσα από τα φίλτρα της ενδελεχούς κριτικής επαναδιατύπωσης του είναι. Ο ευάγωγος λεκτικός ιστός παραμένει σε όλη την έκταση του Κρατήρα των εξήντα οκτώ, συνειδητά πεζόμορφων, επαρκώς σμιλεμένων κομματιών ο κατεξοχήν δίαυλος του δούναι και του λαβείν μεταξύ του εποπτικού, διαισθητικά εκπαιδευμένου, τελούντος διαρκώς σε εγρήγορση ποιητικού υποκειμένου και των αναπόφευκτων, αλλεπάλληλων «αντικειμενικοτήτων». Οσες δηλαδή το περιβάλλουν κατ’ ανάγκην, μαζί βεβαίως με τα όσα πρόδηλα, λειτουργικά στην πράξη συμφραζόμενά τους. Διαπιστώνω ότι υφίσταται ένα μεταιχμιακό πλαίσιο εμπειρίας, όπου συνυπάρχουν στοιχεία τόσο από την εξωτερική πραγματικότητα όσο και από την αμιγώς εσωτερική αντίστοιχη.

Ειδικότερα, συγκρατώ επίσης ότι εντοπίζεται ένα είδος περιοδικής εξαφάνισης του εαυτού. Μια καλώς υπολογισμένη απομάκρυνση του προσώπου κι ό,τι αυτό συνεπάγεται «για το καλό της υπόθεσης», για να θυμηθούμε τον Ζίγκμουντ Φρόιντ (βλ. S. Freud, Correspondance, Gallimard, σ. 388). Ετσι, το τελικό αισθητικό προϊόν διακρίνεται τότε για την πολυμερή, καλειδοσκοπική, πολυσχιδή κειμενική του υπόσταση. Η δομή του δείχνει πράγματι απαλλαγμένη από ό,τι συνήθως βαραίνει εκείνο το έργο τέχνης, το οποίο εξαρτάται από τις περιττές εμμονές ενός συνήθως ιδιαίτερα θορυβώδους εγώ (moi). Κοντολογίς, το ποιητικό διάβημα συνοψίζει εδώ το έργο μιας ευλογημένης σημασιολογικής απόκλισης. Τα δε εσωτερικά τοπία του Κρατήρα ως ιδιαίτερα έντονα αποτυπώματα δραστικής διερμηνείας του κόσμου απαγγέλλονται ως να ήταν τα καίρια αποσπάσματα μιας άρτια συγκερασμένης ωδής στη μεταγλωσσική εμπέδωση του διευρυμένου ρήματος-ποταμού. Αντιλαμβάνομαι ότι η συστηματική κι άλλο τόσο ευεργετική χρήση του εργαλείου της μεταφοράς υποστηρίζει το σύνολο των μεταβάσεων από το είναι στην άλλη ύλη, εκείνη δηλαδή των πολλαπλασιασμένων, των κατά πολύ επαυξημένων διεισδυτικών διοράσεων. Η νοηματική μεταμόρφωση συνιστά για αυτόν τον δικαίως πολυβραβευμένο δημιουργό εποικοδομητικού λόγου ένα στοίχημα σημασιοσυντακτικής ανανέωσης.

Εστω το εξής δείγμα των γλωσσικών και εννοιολογικών αποκτημάτων. Πρόκειται για τη «Χορογραφία», το εικοστό ποίημα της συλλογής. Το παραθέτω αυτούσιο για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής: «Τα ψάρια στον γιαλό, μαγνητισμένα από τον προβολέα που ψαρεύει στα ρηχά τα βότσαλα και τους προσδίδει λάμψη πολλαπλή σελήνης, τρέχουν αλαφιασμένα μια εδώ μια εκεί, σαν να μην υπήρχε χώρος άλλος από αυτή την άλω του φωτός από το αλωνάκι του προβολέα με την υποφωτισμένη παρασκιά στη στεφάνη του. Κι άλλοτε κυνηγώντας την άφαντη σκιά τους, και τα μεγαλύτερα ένα τσούρμο μικρότερα, στριμώχνονται κι αραιώνουν με κινήσεις άλλοτε αρμονικές κι άλλοτε αιφνίδιες σαν να περνούσε από πάνω τους ένα βαρύ σύννεφο τρόμου. Οπως σχηματισμοί αποδημητικών σε αλλότριο μέσο, παλινωδούν μέσα στον φωτεινό κώνο και στα όριά του. Κι είναι σαν να μπαινοβγαίνουν σε μια σκηνή, άλλοτε υποκλινόμενα κι άλλοτε αίφνης σκιαγμένα από χειροκροτήματα που δεν ακούγονται. Γλιστρούν και ξεγλιστρούν, χορευτές στο ολισθηρό δάπεδο, κι αναμιγνύονται με το νερό και το φως, σαν μέσα σε μιαν άυλη ατμόσφαιρα, όπου μόνον η ψαρίσια καρίνα τους κι ο βυθός έχουν υπόσταση. Αφού εντέλει αυτή η σκηνή είναι η φυλακή τους και η σαγήνη που τα παγιδεύει ο κόσμος τους. Μόλις χαθεί το νυχτερινό αυτό φως –η δέσμη του προβολέα που τα λούζει στη διαφάνεια–, ένα νυστέρι θα κόψει τον λώρο τους και θα τα βουλιάξει συλλήβδην στην ανυπαρξία του βάθους».

Διάβασα και διαβάζω τον Κρατήρα και ως μιαν ευρύτερη συλλογή διαπιστευτηρίων των αοράτων που ταξινομούνται πλέον στην κατηγορία των απτών. Οι λέξεις έχουν ενδύσει εδώ όσα πριν από λίγο ήταν υπάλληλα στο φαντασιακό μόνον.

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Περιπέτειες του εαυτού

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας