Στο «Ντόμινο», με σημείο αναφοράς το πώς ένα μικρό γεγονός μπορεί να προκαλέσει μια σειρά άλλων γεγονότων, συχνά μεγαλύτερων –η γνωστή έννοια του domino effect–, η Ελενα Μαρούτσου επικαλείται τη στρατηγική της ισορροπίας αλλά και «την τέχνη των αλυσιδωτών πτώσεων», για να καταδείξει πώς αυτά αλληλεπιδρούν και συνέχονται στις ζωές των ανθρώπων. Στα διηγήματα που συνθέτουν τη συλλογή της, οι χαρακτήρες άλλοτε καταφέρνουν να συνεργαστούν και να αντεπεξέλθουν σε καταστάσεις που είναι αποτέλεσμα εξωτερικών πιέσεων, κοινωνικών δομών ή ανεξέλεγκτων συνθηκών, κι άλλοτε αποτυγχάνουν υποκύπτοντας στις προσωπικές ήττες τους και στις δυνάμεις του χάους.
Στο «Μίλτος», το πρώτο διήγημα της συλλογής, το οποίο (όπως και μερικά ακόμη) φέρει για τίτλο το όνομα του βασικού του ήρωα, ο Μίλτος βρίσκεται σε ένα βαγόνι τρένου τη μέρα που πρόκειται να παραστεί στη δίκη για την επιμέλεια του γιου του. Η προσπάθεια να ισορροπήσει απέναντι στις αντίρροπες δυνάμεις που αναπτύσσονται στο βαγόνι, συμβολίζει την εσωτερική του πάλη να παραμείνει όρθιος στη ζωή. Μια πάλη που, ενώ είναι δραματική, αποφορτίζεται έντεχνα από τη συγγραφέα, με τον ήρωα να φαντασιώνεται πως βρίσκεται στη θάλασσα και κάνει σέρφινγκ πάνω σε μια σανίδα. Στη συνέχεια, καθώς το τρένο επιβραδύνει απότομα και οι επιβάτες πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλον, η αναφορά στο ντόμινο ενισχύει την αίσθηση του «παιχνιδιού» και της τραγικής ειρωνείας. Οταν ο Μίλτος βρίσκει ένα τραυματισμένο σκυλί σ’ ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο στην Πάρνηθα (το πρώην σανατόριο και Ξενοδοχείο Ξενία), δένεται με το ζώο, το συμπονά και θέλει να το υιοθετήσει. Ωστόσο, η επιστροφή του στο ποτό και την εξάρτηση δεν θα του το επιτρέψουν.
Στο «Κριστιάνε», το δεύτερο κατά σειρά διήγημα, το τραυματισμένο σκυλί καταλήγει στο σπίτι μιας νέας σκηνοθέτιδας, της Κριστιάνε, που συζεί με την Εύα. Οι υποχρεώσεις που γεννά η φροντίδα του σκύλου φέρνουν τις δύο συντρόφους μπροστά στο δίλημμα αν θα κρατήσουν το ζώο, ακυρώνοντας την αίτησή τους για αναδοχή ενός προσφυγόπουλου −ή το αντίθετο. Με αφορμή την ένταση στις σχέσεις τους αλλά και τις μνήμες της Κριστιάνε από τους γονείς της –έναν Ελληνα διεθνιστή και μια Δανή χίπισσα–, η συγγραφέας επαναφέρει το ζήτημα της ταυτότητας, του φύλου και της οικογενειακής δομής, σε σχέση αλλά και σύγκρουση με τα κοινωνικά και οικονομικά αδιέξοδα.
Στο «Στρώμα», ένα από τα πιο ιδιαίτερα της συλλογής και ενδεικτικό της ευφάνταστης γραφής της Μαρούτσου, η αφήγηση δίνεται από την οπτική γωνία ενός στρώματος σε ένα ξενοδοχείο της Μυτιλήνης. Το στρώμα δεν είναι απλώς ένα αντικείμενο, αλλά ένας ζωντανός φορέας μνήμης, που καταγράφει με λεπτομέρεια τους πόνους και τις χαρές των ανθρώπων που ξάπλωσαν πάνω του. Περνώντας από τις προσωπικές ιστορίες, όπως η ιστορία ενός μοναχικού άντρα που θρηνεί τον χαμένο του έρωτα, σε μεγάλα ιστορικά γεγονότα όπως η Μικρασιατική Καταστροφή και η Κατοχή, το στρώμα γίνεται δεινός μάρτυρας της ανθρώπινης συνθήκης, συγκροτώντας μια πολύπτυχη αλληγορία για την ανθρώπινη εμπειρία, τη μνήμη και τη φθορά.
Ιδιαίτερα πρωτότυπο και στοχαστικό είναι και το καταληκτικό διήγημα, με τον τίτλο «Φοίβη». Πρόκειται για τον εσωτερικό μονόλογο ενός αγέννητου κοριτσιού, που ετοιμάζεται να έρθει στον κόσμο. Η Φοίβη –που το όνομά της συνδέεται με τη λίμνη–, όντας ακόμη έμβρυο, βιώνει έναν κόσμο ασφάλειας αλλά και φόβου, καθώς συνειδητοποιεί ότι η γέννηση δεν είναι μόνο αρχή αλλά και πτώση –μια αποκοπή από την τέλεια ένωση με τη μητέρα. Η αφηγήτρια αναγνωρίζει την αντίφαση της ανθρώπινης ύπαρξης: την επιθυμία για ανεξαρτησία και τη διαρκή ανάγκη σύνδεσης με τους άλλους. Μέσα στη μήτρα, δεν είναι λευκό χαρτί∙ κουβαλάει μια ολόκληρη ιστορία, που συνδέεται με το αίμα και τη μοίρα της. Η μήτρα είναι ένας παράδεισος αλλά και μια αφετηρία που πρέπει να εγκαταλειφθεί.
Στο προηγούμενο μυθιστόρημά της («Εξιλαστήριο Θαύμα»), ένα έργο με περίπλοκη αλλά στέρεα δομή, η Ελενα Μαρούτσου εστίαζε στις έννοιες του ταξιδιού, της φυγής, της ταυτότητας, της ετερότητας και του εκτοπισμού, χρησιμοποιώντας ως συνεκτικό κρίκο και σύμβολο ένα κατεξοχήν χρηστικό αντικείμενο, τη βαλίτσα.
Η Μαρούτσου, στο ένατο πεζογράφημά της, μέσα από τον συμβολισμό του ντόμινο, καταφέρνει να αποδώσει την πολυπλοκότητα των ανθρωπίνων, ισορροπώντας ανάμεσα στη ρεαλιστική αφήγηση και την αλληγορία, με την ίδια επιδεξιότητα. Η γραφή της, πλούσια σε λυρικές, απροσδόκητες μεταφορές, συμβολισμούς, όνειρα, παρεμβολές της μνήμης και της συνείδησης, εξερευνά με χιούμορ και στοχασμό σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα, φωτίζοντας σε βάθος τις λεπτές αποχρώσεις της ανθρώπινης ψυχολογίας και της ενσυναίσθησης.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας