Αθήνα, 16°C
Αθήνα
Αραιές νεφώσεις
16°C
16.8° 14.6°
3 BF
89%
Θεσσαλονίκη
Ασθενής ομίχλη
12°C
12.7° 10.3°
2 BF
90%
Πάτρα
Ελαφρές νεφώσεις
18°C
18.0° 17.6°
3 BF
76%
Ιωάννινα
Αραιές νεφώσεις
12°C
11.9° 11.9°
1 BF
100%
Αλεξανδρούπολη
Αυξημένες νεφώσεις
12°C
12.4° 11.9°
3 BF
82%
Βέροια
Αυξημένες νεφώσεις
10°C
10.5° 10.0°
1 BF
94%
Κοζάνη
Αυξημένες νεφώσεις
6°C
8.7° 6.4°
0 BF
100%
Αγρίνιο
Ελαφρές νεφώσεις
14°C
13.5° 13.5°
1 BF
94%
Ηράκλειο
Ελαφρές νεφώσεις
18°C
18.8° 16.9°
3 BF
72%
Μυτιλήνη
Σποραδικές νεφώσεις
15°C
15.0° 13.5°
1 BF
85%
Ερμούπολη
Αυξημένες νεφώσεις
17°C
17.4° 15.5°
2 BF
82%
Σκόπελος
Αυξημένες νεφώσεις
13°C
12.9° 12.9°
4 BF
83%
Κεφαλονιά
Αραιές νεφώσεις
16°C
16.4° 16.4°
2 BF
66%
Λάρισα
Ασθενείς βροχοπτώσεις
11°C
10.7° 10.7°
1 BF
88%
Λαμία
Αραιές νεφώσεις
13°C
13.4° 11.5°
1 BF
94%
Ρόδος
Αίθριος καιρός
20°C
20.5° 19.9°
1 BF
82%
Χαλκίδα
Αραιές νεφώσεις
15°C
16.5° 14.5°
2 BF
92%
Καβάλα
Αυξημένες νεφώσεις
13°C
13.3° 13.3°
1 BF
79%
Κατερίνη
Αυξημένες νεφώσεις
11°C
12.7° 11.1°
1 BF
89%
Καστοριά
Αυξημένες νεφώσεις
9°C
9.1° 9.1°
1 BF
92%
ΜΕΝΟΥ
Τετάρτη, 13 Νοεμβρίου, 2024
max bleher
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Μαξ Μπλέχερ. Φωτεινό άντρο. Μετάφραση: Βίκτωρ Ιβάνοβιτς. Σελ. 248. Loggia, 2024

Υπήκοοι του άλλου τόπου

Το Φωτεινό άντρο είναι ένα βαθιά στοχαστικό βιβλίο, στο οποίο αποτυπώνεται η ζωή τόσο του σώματος όσο και του «εσώτερου σώματος». Συχνά μάλιστα ο συγγραφέας πλέκει στην αφήγησή του την περιγραφή του εξωτερικού με το εσωτερικό, του πραγματικού με το ονειρικό, αποδίδοντας με ενάργεια τη σύγχυση που βίωνε ο ίδιος ως κάτοικος ενός μεταιχμιακού κόσμου, με το ένα πόδι στη ζωή και το άλλο ήδη στον θάνατο.

Μετά τα Περιστατικά από το εγγύς εξωπραγματικό και τις Επουλωμένες καρδιές, ολοκληρώνεται με το Φωτεινό άντρο, η ιδιότυπη μυθιστορηματική τριλογία του Μαξ Μπλέχερ. Κι ενώ καθένα από τα τρία αυτά έργα του Ρουμανοεβραίου συγγραφέα έχει τη δική του ταυτότητα (στο πρώτο κυριαρχεί το ποιητικό, υπερρεαλιστικό στοιχείο, στο δεύτερο συναντάμε μια πιο κλασικότροπη μυθιστορηματική δομή, και το τρίτο, με υπότιτλο «Ημερολόγιο σανατορίου», μας παρουσιάζεται με έντονη τη σφραγίδα του αυτοβιογραφικού στοιχείου), όλη η τριλογία φέρει ολοκάθαρο το αποτύπωμα της οστεοφυματίωσης που έπληξε τον συγγραφέα στην ηλικία των δεκαεννέα ετών και από την οποία κατέληξε ύστερα από δέκα χρόνια.

«Καθένας μας γεννιέται κατέχοντας διπλή υπηκοότητα, μία στο βασίλειο των υγιών και μία στο βασίλειο των αρρώστων. Αν όλοι μας προτιμούμε να χρησιμοποιούμε μόνο το διαβατήριο του υγιούς, αργά ή γρήγορα καθένας από μας υποχρεώνεται, τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα, να πολιτογραφηθεί υπήκοος του άλλου εκείνου τόπου», γράφει η Σούζαν Σόνταγκ στο βιβλίο της Η νόσος ως μεταφορά. Ο Μαξ Μπλέχερ, άπαξ και διαγνώστηκε ασθενής, χρειάστηκε να παραδώσει διά παντός το διαβατήριο του υγιούς και να πολιτογραφηθεί μόνιμος υπήκοος «του άλλου εκείνου τόπου», που στην περίπτωσή του ήταν τα κάθε λογής σανατόρια, ο εγκλεισμός (ο κορμός των οστεοφυματικών περιδενόταν με γύψο), η καθήλωση (οι ασθενείς ήταν μονίμως σε οριζόντια στάση), οι κακοφορμισμένες πληγές και τα συρίγγια, οι συνεχείς και ατελέσφορες θεραπείες, ο αδιάκοπος πόνος, η απελπισία.

Κι όμως, ακόμη και ως μόνιμος υπήκοος αυτού του ζοφερού τόπου –ή κι εξαιτίας ετούτης της αθέλητης υπηκοότητας– ο Μπλέχερ υπήρξε στη σύντομη ζωή του άκρως δημιουργικός και παραγωγικός: εκτός από την εν λόγω τριλογία, έγραψε 18 ποιήματα, 8 σύντομες πρόζες, 14 άρθρα και κριτικές, λιγοστές μεταφράσεις, μία συνέντευξη, πλήθος επιστολών και μερικές ζωγραφιές. Αν και ο πόνος τροφοδοτούσε ετούτη την πλούσια δημιουργικότητα, ο Μπλέχερ δεν μπήκε στον πειρασμό να τον εξωραΐσει, να «ρομαντικοποιήσει» την ασθένειά του, προσδίδοντάς της ένα νόημα που θα ελάφραινε το βάρος της. Αντίθετα, έβλεπε σε αυτόν μονάχα τραχύτητα, μιζέρια και κραυγαλέα αδικία.

Απεκδυόμενος της οδύνης από οποιοδήποτε νόημα θα την έκανε έστω υποφερτή, ο Μπλέχερ τη βιώνει με διαύγεια σε όλη της την τραγικότητα. Ολόκληρο το έργο του, αλλά κυρίως το ανά χείρας βιβλίο, είναι σφραγισμένο από ετούτη την τοποθέτηση του συγγραφέα όχι μόνο απέναντι στην ασθένεια αλλά και στην ίδια τη ζωή: «Οταν βαδίζετε στον δρόμο, κοιτάξετε πίσω και θα διαπιστώσετε πως τίποτα δεν έμεινε από το πέρασμά σας. Οταν σωπάσετε αφού έχετε μιλήσει, ο αέρας δεν διατηρεί τίποτα απ’ αυτά που είπατε. Σε τούτη τη διαφάνεια πιο ερμητικά κλειστή κι από ένα κελί φυλακής, αγωνιζόμαστε κι οι πράξεις μας διαλύονται. Ο,τι πράττουμε, ό,τι βιώνουμε, το αφήνουμε να αναλωθεί στον αέρα, και ο αέρας αποκαθίσταται στην ίδια θέση, δίχως την παραμικρή απώλεια. Η όλη διαφάνεια του κόσμου απορροφά τη ζωή μας. Εν τούτοις, σ’ αυτό το κενό, στον κρυφό πυρήνα ενός σώματος, λειτουργεί κάτι που πονάει και υποφέρει ερήμην οποιασδήποτε επαφής με οποιαδήποτε έκφανση του υλικού: σκέψεις και συναισθήματα που έρχονται από το τίποτα, πλην όμως βασανίζουν το εσώτερο τούτο κορμί, έτοιμο κι αυτό να εξαφανιστεί, να διαλυθεί στον αέρα».

Το Φωτεινό άντρο είναι ένα βαθιά στοχαστικό βιβλίο, στο οποίο αποτυπώνεται η ζωή τόσο του σώματος όσο και του «εσώτερου σώματος». Συχνά μάλιστα ο συγγραφέας πλέκει στην αφήγησή του την περιγραφή του εξωτερικού με το εσωτερικό, του πραγματικού με το ονειρικό, αποδίδοντας με ενάργεια τη σύγχυση που βίωνε ο ίδιος ως κάτοικος ενός μεταιχμιακού κόσμου, με το ένα πόδι στη ζωή και το άλλο ήδη στον θάνατο. Οι αφηγήσεις επεισοδίων από τη ζωή στο σανατόριο, οι περιγραφές των χώρων και των νοσούντων, οι σκέψεις πάνω στο εφήμερο και το μάταιο της ύπαρξης, τα όνειρα εμφιλοχωρούν το ένα στο άλλο και συνθέτουν έναν θαυμάσιο και –παρά τον σκοτεινό του χαρακτήρα– φωτεινό πίνακα, σπαρακτικό και όμως απολαυστικό για τον αναγνώστη.

Η αναγνωστική ετούτη απόλαυση δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τη συνδρομή της λεπτοζυγισμένης και κομψής μετάφρασης του Βίκτωρα Ιβάνοβιτς, ο οποίος έχει μεταφράσει και τα υπόλοιπα βιβλία της τριλογίας, ενώ έχει επιμεληθεί και το επίμετρο σε δύο από αυτά. Μνείας χρήζει και το κατατοπιστικό κι εξαιρετικά καλογραμμένο επίμετρο του συγγραφέα και μεταφραστή Κώστα Βραχνού στο Περιστατικά στο εγγύς εξωπραγματικό.

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Υπήκοοι του άλλου τόπου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας