Αθήνα, 12°C
Αθήνα
Ελαφρές νεφώσεις
12°C
13.4° 10.6°
2 BF
71%
Θεσσαλονίκη
Αραιές νεφώσεις
12°C
12.7° 10.5°
3 BF
64%
Πάτρα
Αυξημένες νεφώσεις
15°C
14.9° 11.5°
4 BF
60%
Ιωάννινα
Αυξημένες νεφώσεις
3°C
2.9° 2.9°
1 BF
93%
Αλεξανδρούπολη
Αυξημένες νεφώσεις
8°C
8.1° 8.1°
3 BF
69%
Βέροια
Αυξημένες νεφώσεις
10°C
11.0° 8.5°
1 BF
80%
Κοζάνη
Αυξημένες νεφώσεις
7°C
8.1° 6.2°
1 BF
61%
Αγρίνιο
Αυξημένες νεφώσεις
10°C
9.6° 9.6°
1 BF
69%
Ηράκλειο
Αραιές νεφώσεις
14°C
13.6° 12.7°
3 BF
73%
Μυτιλήνη
Αίθριος καιρός
12°C
11.6° 11.2°
3 BF
73%
Ερμούπολη
Αίθριος καιρός
14°C
14.5° 13.8°
5 BF
61%
Σκόπελος
Αυξημένες νεφώσεις
11°C
11.2° 11.2°
4 BF
62%
Κεφαλονιά
Αυξημένες νεφώσεις
13°C
13.1° 13.1°
2 BF
48%
Λάρισα
Σποραδικές νεφώσεις
10°C
10.2° 9.9°
0 BF
87%
Λαμία
Αυξημένες νεφώσεις
11°C
11.5° 10.6°
1 BF
89%
Ρόδος
Ελαφρές νεφώσεις
19°C
18.8° 17.8°
2 BF
60%
Χαλκίδα
Αυξημένες νεφώσεις
11°C
13.2° 10.8°
2 BF
68%
Καβάλα
Αυξημένες νεφώσεις
9°C
9.4° 9.4°
0 BF
61%
Κατερίνη
Αυξημένες νεφώσεις
9°C
10.5° 9.2°
1 BF
99%
Καστοριά
Αυξημένες νεφώσεις
9°C
8.5° 8.5°
0 BF
62%
ΜΕΝΟΥ
Δευτέρα, 11 Νοεμβρίου, 2024
iris murdoch
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Iris Murdoch. Μέσα στο δίχτυ. Μετάφραση: Εφη Τσιρώνη. Σελ. 432. Διόπτρα, 2024 | φωτο: irismurdochsociety.org.uk

Στοχασμός, ειρωνεία, ενδοσκόπηση

Την Αϊρις Μέρντοχ, τόσο ως φιλόσοφο όσο και ως μυθιστοριογράφο, την απασχολούσε η ιδέα της καλοσύνης: πώς να είσαι καλός, πραγματικά καλός και όχι ευγενικός και ευχάριστος μέσα στις αυταπάτες σου.

Πρόσφατα διάβασα τα πρώτα μυθιστορήματα σπουδαίων γυναικών συγγραφέων, «Το Αββαείο του Νόρθανγκερ» της Τζέιν Οστεν, «Το ταξίδι» της Βιρτζίνια Γουλφ και το «Μέσα στο δίχτυ» της Αϊρις Μέρντοχ. Τρία μυθιστορήματα γραμμένα με χρονική απόσταση αιώνων, περιγράφουν ήθη πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, ωστόσο πρόκειται για τρία πρωτοποριακά έργα και όχι μόνο για την εποχή τους. Και τα τρία ανανεώνουν το μυθιστόρημα, δοκιμάζουν τις νέες τεχνικές και τη διακειμενικότητα, ενώ ταυτόχρονα σχολιάζουν την παραγωγή τους. Είναι και τα τρία σατιρικά κείμενα, υπονομεύουν τον «τρόπο γραφής ενός μυθιστορήματος» και μάλλον ξεχασμένα τόσο από κριτικούς όσο και από αναγνώστες.

Η ορμή που μπαίνουν αυτές οι γυναίκες στη γραφή αλλά και ο εξοπλισμός τους (έχουν βαθιά γνώση του πεδίου με το οποίο καταπιάνονται), η επίγνωση του περιβάλλοντος και του κόσμου που περιγράφουν προκειμένου να τον υπονομεύσουν, μαρτυράει ότι έχουν ασκηθεί στην παρατήρηση του χώρου, της ψυχολογίας των χαρακτήρων αλλά και της πραγματικότητας.

Στο «Μέσα στο δίχτυ» (για τα άλλα δύο μυθιστόρημα έχω δεσμευτεί να ασχοληθώ σχολαστικά) η Μέρντοχ, πέρα από την ιστορία του πρωταγωνιστή και αφηγητή, μας δίνει την ατμόσφαιρα του μεταπολεμικού μποέμ Λονδίνου και μέσα από μια μεγάλη πινακοθήκη χαρακτήρων περιγράφει μοναδικά τις άχαρες στιγμές αμηχανίας που όλοι βιώνουμε, αλλά δεν μιλάμε ούτε γράφουμε για αυτές. Η Μέρντοχ δεν φοβάται τη συμπερίληψη (;) του τετριμμένου και του παράδοξου σε μια σκηνή που δεν θα το περίμενες, ενώ καταγίνεται με ακόμα ένα φιλοσοφικό ερώτημα. Η τεχνική αυτή εξελίχθηκε στα επόμενα σπουδαία μυθιστορήματά της, αλλά εδώ η φιλοσοφία, η φιλολογία και η πολιτική υπηρετούν τη δράση και όχι το αντίθετο με έναν, θα έλεγα, ανοίκειο, «φρέσκο» τρόπο.

Πρόκειται για το πρώτο αλλά και το πλέον ανάλαφρο μυθιστόρημα της Μέρντοχ. Ο Τζέικ Ντόναχιου, συγγραφέας και μεταφραστής στα τριάντα του, που δεν έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τα δικά του γραπτά αλλά βγάζει τα προς το ζην ως μεταφραστής του επιτυχημένου Γάλλου Ζαν-Πιερ Μπρετέιλ, επιστρέφει ανακουφισμένος στο Λονδίνο από το Παρίσι «…μέχρι να μπορέσω να χώσω ξανά το κεφάλι μου τόσο βαθιά μέσα στο αγαπημένο μου Λονδίνο που να ξεχάσω ότι είχα φύγει παραμένω απαρηγόρητος». Συναντάει τον αδελφικό του φίλο Φιν στον δρόμο που έχει βγει να τον προϋπαντήσει και να τον πληροφορήσει ότι η Μάτζι, στο διαμέρισμα της οποίας κατοικούν και οι δύο χωρίς να πληρώνουν ενοίκιο, πρόκειται να παντρευτεί και πρέπει πάραυτα να αδειάσουν τον χώρο. Από εκεί ξεκινάει η περιπέτεια του Τζέικ, να βρει σπίτι, να βρει παλιούς φίλους, να βρει τον έρωτα που έχασε, αλλά και τον εαυτό του που πάντα μοιάζει διχασμένος.

O Τζέικ, παθιασμένος και ανικανοποίητος, κυνηγάει πάντα ό,τι δεν έχει, επιθυμεί ό,τι του αντιστέκεται και βολεύεται όπου και όπως μπορεί, χάνοντας ενίοτε τον στόχο, ζει σε ένα διαρκές κυνήγι, σαν να προοικονομεί τoν άνθρωπο του εικοστού πρώτου αιώνα, την ατέρμονη αναζήτηση της ικανοποίησης, αλλά και ενός εαυτού που από κεκτημένη ταχύτητα έμεινε πίσω και πρέπει να βρει τρόπο να γυρίσει για να τον σώσει.

Ως αφηγητής αποκαλύπτει τα συναισθήματά του, κυκλοθυμικός και ασταθής δεν έχει κάποια ατζέντα ή πρόγραμμα, απλώς ορμάει πάνω σε ό,τι μοιάζει σημαντικό τη δεδομένη στιγμή.

Οταν διαπιστώνει πως παραμένει ερωτευμένος με την Αννα, μια γυναίκα που είχε εγκαταλείψει χρόνια πριν, την ψάχνει απελπισμένα, όταν θυμάται αυτά που οφείλει στον παλιό του φίλο τον Χιούγκο τον αναζητά παντού, καθώς πιστεύει ότι πρέπει να απολογηθεί για την οικειοποίηση των ιδεών του φίλου του στο ένα και μοναδικό βιβλίο που έχει εκδώσει, όπου και περιλαμβάνονται οι σημειώσεις των εμπνευσμένων συζητήσεών τους.

Ο Τζέικ είναι ένα παράδειγμα για την αργή διαδικασία της αυτογνωσίας και της ενηλικίωσης. Την Αϊρις Μέρντοχ, τόσο ως φιλόσοφο όσο και ως μυθιστοριογράφο, την απασχολούσε η ιδέα της καλοσύνης: πώς να είσαι καλός, πραγματικά καλός και όχι ευγενικός και ευχάριστος μέσα στις αυταπάτες σου. Ο ανάλαφρος Τζέικ περνάει από τον εφηβικό σολιψισμό -μια βεβαιότητα ότι ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από το άτομό του- στη συνειδητοποίηση ότι είναι κι αυτός σαν όλους τους άλλους. Αλλά μετά από περιπέτειες και παρεξηγήσεις εξελίσσεται και από έναν οκνηρό, τζαμπατζή «δεν με ενοχλεί τίποτα περισσότερο από το να πληρώνω το ενοίκιο», βιώνει την κατάθλιψη και την απογοήτευση, για να φτάσει κάποια στιγμή να βρει μια κανονική δουλειά και ένα δικό του σπίτι για να μείνει με τον σκύλο του. Οταν θα έχει συρθεί έξω από το δίχτυ των ψευδαισθήσεων, θα αρχίσει να γράφει ένα μυθιστόρημα, ίσως αυτό που κρατάμε στα χέρια μας. Η μετάφραση της Εφης Τσιρώνη αποδίδει τον ρυθμό, το πνεύμα και το χιούμορ αυτού του εξαιρετικά πρωτότυπου μυθιστορήματος.

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Στοχασμός, ειρωνεία, ενδοσκόπηση

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας