Το τέταρτο πεζογραφικό βιβλίο του Γιάννη Μπασκόζου φέρει τον τίτλο Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών· τίτλος που εμμέσως πλην σαφώς «εμπνέεται» από τον τίτλο του μουσικού έργου του Μανώλη Καλομοίρη: Συμφωνία των ανίδεων και των καλών ανθρώπων (έμπνευση την οποία αναφέρει και ο ίδιος ο συγγραφέας στις Σημειώσεις του). Εχουν προηγηθεί οι συλλογές με διηγήματα: Μεζ (2005), Ποιοι ακούνε ακόμα Τζαζ (2011) και Ιστορίες από το Μετς (2017).
Με δεδομένο ότι το ανά χείρας πόνημα, σε συνομιλία και με τα προηγούμενα έργα του συγγραφέα, μιλά για μια παρέα από αγόρια και κορίτσια στην Αθήνα της δεκαετίας του ’70 και, κυρίως, για τα τέσσερα μέλη μιας ερασιτεχνικής ροκ μπάντας (τους αυτοαποκαλούμενους Athens Pistols), ο συγκεκριμένος τίτλος εκ πρώτης όψεως μάλλον ξενίζει. Κι αυτό γιατί τόσο τα πρόσωπα όσο και οι ιστορίες του βιβλίου διαφέρουν αισθητά από εκείνα του περιβολάρη και της υπηρέτριας που ο μουσικοσυνθέτης είχε στον νου του το 1931, όταν συνέθετε τη συμφωνία του επηρεασμένος από τον Παλαμά, τον Ζαχαρία Παπαντωνίου και τον Κώστα Κρυστάλλη.
Ωστόσο και οι πρωταγωνιστές του Μπασκόζου, μεγαλωμένοι σε μια κοινωνία φαινομενικά πιο σύνθετη και εξελιγμένη από εκείνη του ’30 και σαφώς λιγότερο τραγική από εκείνη της Κατοχής και του Εμφυλίου, όταν καλούνται να αναμετρηθούν με μια χούντα, που γίνεται ακόμη πιο ωμή λίγο πριν από την πτώση της, και με ένα περιβάλλον ανελαστικό και πολύ πιο κλειστό από εκείνα της Δύσης, μοιάζουν το ίδιο ανίδεοι και ανυπεράσπιστοι.
Πώς διαχειρίζονται αυτά τα παιδιά τις συγκρούσεις τους και πώς βλέπουν το μέλλον τους; Κάτω από την ανυστερόβουλη και αντισυμβατική συμπεριφορά τους ποια τραύματα κρύβουν και ποιες ματαιώσεις βιώνουν; Σε ποιο βαθμό διαφοροποιούνται από εκείνους που τα απορρίπτουν και σε ποιους συμβιβασμούς εντέλει θα υποκύψουν; Με την αιφνίδια παραίτηση των δύο από τα τέσσερα μέλη της μπάντας –των μόνων που παίρνουν στα σοβαρά τη μουσική–, τα άλλα δύο μέλη θα παραλύσουν και θα παραιτηθούν, με αποτέλεσμα οι Athens Pistols να διαλυθούν.
Τις απογοητεύσεις, την αφέλεια, τις υποτυπώδεις έως ανύπαρκτες επαγγελματικές επιτυχίες, την απουσία στόχων και τις ατελέσφορες ερωτικές τους αναζητήσεις, αφηγείται ένας φίλος τους∙ πρόσωπο που δεν μετέχει στην μπάντα, νοιάζεται όμως για εκείνα και τα ακολουθεί. Μέσ’ από το βλέμμα αυτού του προσώπου –βλέμμα σχετικά αποστασιοποιημένο και αρκετά νηφάλιο–, γινόμαστε μάρτυρες μερικών από τις πιο χαρακτηριστικές όψεις και δράσεις τους∙ αντανάκλαση της ταραγμένης εφηβείας και της έλλειψης εσωτερικής συνοχής μιας μεγάλης μερίδας νέων της εποχής τους.
Είναι προδοσία να διαθέτεις ταλέντο και όρεξη για δουλειά; Είναι επιλήψιμο να θες να εξελίξεις την τέχνη σου και να προχωρήσεις; Και τι γίνεται με εκείνον που δεν φαίνεται να τα βγάζει πέρα με το συναίσθημα και χάνεται πρόωρα; Τα όνειρα δεν σε ρωτάνε. Σε πάνε όπου θένε.
Ο ώριμος πλέον σε ηλικία αφηγητής, με ύφος ανεπιτήδευτο και χωρίς να πέφτει στο μελό ή στη γλυκανάλατη νοσταλγία, περιγράφει με γλαφυρή ακρίβεια μιαν αποτυχημένη συναυλία στο Κάραβελ και ένα αναπάντεχο ερωτικό ραντεβού στο Χίλτον, κρυφές συναντήσεις σε γιάφκες αλλά και τα καθημερινά ανέφελα συναπαντήματα της παρέας, τις ποικίλες περιπλανήσεις στα κλαμπ και στις ντίσκο της Πλάκας ή σε γνωστά τοπόσημα της συνοικίας τους και στέκια που έχουν περάσει πλέον στην ιστορία: το Αλσος Παγκρατίου με τα πανύψηλα δέντρα και το θεατράκι, το θρυλικό σινεμά «Παλάς» στο παλιό τέρμα των τρόλεϊ και τις νεραντζιές στην Ευτυχίδου και τη Σπύρου Μερκούρη, τον Λέντζο, το Pastry Family και το παραδοσιακό ταβερνάκι στη γωνία της πλατείας Βαρνάβα – όλα, μέσ’ από το πρίσμα μιας δύσκολης ενηλικίωσης και τη γλυκόπικρη αύρα μιας δεκαετίας που, ενώ δεν απέχει και τόσο από τη σημερινή, στους νεότερους φαντάζει γραφική και στους ακόμη νεότερους ασύλληπτη.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας