Με τον τίτλο του βιβλίου η συγγραφέας Claire Messud μας εισάγει στο πλαίσιο και στον κόσμο της ηρωίδας της. Η Νόρα Μαρί Ελντριτζ δεν είναι μια γυναίκα του υπογείου ούτε της σοφίτας, δεν είναι αποκομμένη από τους υπόλοιπους ενοίκους. Είναι μάλλον μια συνηθισμένη γυναίκα της διπλανής πόρτας, καλότροπη, διακριτική, προσεκτική· μια καλή γυναίκα που φροντίζει τον χήρο πατέρα της και που κρατούσε το χέρι της μητέρας της πριν εκείνη φύγει από τη ζωή.
Αυτό αντικρίζουν οι άλλοι όταν βλέπουν τη Νόρα, μια ισορροπημένη δασκάλα με συνέπεια και λογική· όμως, υπάρχει ένας εσωτερικός κόσμος που μαίνεται, μια ενοχλητική φωνή που επιμένει, σκέψεις που συγκρούονται, θυμός που σιγοβράζει και εκδηλώνεται όταν μετουσιώνεται σε έναν χειμαρρώδη λόγο. Από την εναρκτήρια παράγραφο μαθαίνουμε ότι η Νόρα Μαρί Ελντριτζ είναι μια γυναίκα πολύ οργισμένη: «Το πόσο οργισμένη είμαι; Δεν θέλετε να ξέρετε. Αυτό κανένας δεν θέλει να το ξέρει… Υποτίθεται ότι θα έγραφε “Μεγάλη Καλλιτέχνιδα” στο μνήμα μου, αλλά αν πέθαινα αυτή τη στιγμή, αντί γι’ αυτό, θα έγραφε “Πολύ καλή δασκάλα/κόρη/φίλη”».
Κάποτε ήθελε να πετάξει, αλλά τώρα επιθυμεί να γίνει αόρατη, έτσι ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στην αλήθεια αλλά και «να κάνει την ανυπαρξία της να μετρήσει», όπως επαναλαμβάνει μέσα στο παραλήρημά της.
Η γυναίκα του επάνω ορόφου είναι σαράντα δύο ετών, δουλεύει με παιδιά, αλλά χωρίς δικά της παιδιά και σύντροφο και με την κρυφή φιλοδοξία να προχωρήσει την τέχνη της, να λάβει κι αυτή μια κάποια δικαίωση. Στον ελεύθερο χρόνο της –τα βράδια, όταν γυρίζει από το σχολείο, και τα Σαββατοκύριακα– ασχολείται με τα δικά της ημιτελή έργα.
Η αίσθηση της ματαίωσης συχνά την κατακλύζει και γίνεται θυμός, το όραμά της συρρικνώνεται, της λείπει η πίστη, η εστίαση, η αφοσίωση αλλά και η ενθάρρυνση.
Ο θυμός της προέρχεται όχι μόνο από την πορεία που πήρε η ζωή της, αλλά και από τον τρόπο που την «εκμεταλλεύτηκε» μια φίλη της καλλιτέχνιδα, πριν από λίγα χρόνια, προκειμένου να ολοκληρώσει και να προωθήσει το δικό της έργο. Στο επεισόδιο αυτό εστιάζεται το κυρίως μέρος της πλοκής. Στη σχέση της με την Ιταλίδα Σιρένα που γνωρίζει μέσα από τον αγαπημένο της μαθητή Ρεζά, μια καλλιτέχνιδα που δουλεύει πάνω σε μια εγκατάσταση με βίντεο και η οποία της προτείνει να μοιραστούν ένα ατελιέ για να δουλεύουν απερίσπαστες.
Εκεί η Νόρα αρχίζει να ασχολείται σοβαρά με την τέχνη της και με τα διοράματά της, μικροσκοπικά αντίγραφα δωματίων διάσημων γυναικών, όπως το δωμάτιο της Εμιλι Ντίκινσον, της Βιρτζίνια Γουλφ και της ζωγράφου Αλις Νιλ. Σκέφτηκε ακόμα και τον τίτλο της σειράς «Ενα δικό της δωμάτιο;» με ερωτηματικό. Αναπόφευκτος ο συνειρμός με τη Νόρα του Ιψεν και το κουκλόσπιτό της.
Σταδιακά η Νόρα αποκτά μεγάλη οικειότητα με την οικογένεια, όχι μόνο με τον γιο αλλά και με τον σύζυγο της Σιρένα, τον Λιβανέζο Σκαντάρ, έναν επισκέπτη καθηγητή, σαγηνευμένη από την ξενικότητα και τον εξωτισμό τους, γίνεται (ή έτσι νομίζει) και αυτή μέλος της οικογένειας και κάνει σχέδια για το μέλλον.
Η ίδια νιώθει ότι επιτέλους ανήκει κάπου, ερωτεύεται όλα τα μέλη της οικογένειας, τους παραχωρεί χρόνο και υπηρεσίες και «όπως συνέβαινε συχνά με τις Γυναίκες του Επάνω ορόφου – η ζωή τους θα αποδεικνυόταν πιο σημαντική από τη δική της ζωή».
Η Σιρένα είναι αποφασισμένη να φέρει σε πέρας το πρότζεκτ της, δεν πτοείται από τις δυσκολίες, δική της προτεραιότητα δεν είναι οι άλλοι ούτε η γνώμη τους, είναι φιλόδοξη, κυνηγάει τα όνειρά της μέχρι να τα υλοποιήσει. Κι έτσι θα βρεθεί στο Παρίσι, θα εκθέσει εκεί το έργο της παραμένοντας σύζυγος και μητέρα.
Η Νόρα θα συνεχίσει να λαχταράει και να επιθυμεί, να ζηλεύει και να ελπίζει, μέχρι τη στιγμή που μια κίνηση της Σιρένα θα την αναγκάσει να δει την πραγματικότητα της άνισης αυτής σχέσης, την οποία η ίδια εκλαμβάνει ως έσχατη προδοσία. Και τότε αφήνει τον θυμό να ξεχυθεί.
«Η γυναίκα του επάνω ορόφου», με πλήθος αναφορές σε άλλα λογοτεχνικά κείμενα και έργα τέχνης, διαβάζεται σαν ψυχολογικό θρίλερ, σαν φεμινιστικό μυθιστόρημα αλλά και σαν ένα πρωτοπρόσωπο εξομολογητικό αφήγημα για τη σχέση της γυναίκας με την τέχνη της και την ανάγκη υπεράσπισης των επιλογών της, ανεξάρτητα από τις επιθυμίες και τις ανάγκες των οικείων της.
