Γλάροι της Μεγάλης Πέμπτης

Σήμερα το πρωί ένα γλάρος πέρασε ξυστά πάνω από το κεφάλι μου και προσγειώθηκε στην άκρη της αποβάθρας απέναντι από την πολυκατοικία μας. Είχα βγει για τσιγάρο, δεν άντεχα άλλο στο υπόγειο. Φυσούσε και δυσκολεύτηκα ν’ ανάψω. Γύρισα πλάτη στο νερό. Δυο απανωτές εκρήξεις από την απέναντι μεριά του κόλπου μ’ έκαναν να σκύψω αντανακλαστικά το κεφάλι. Ο γλάρος δεν κουνήθηκε. Με το στήθος κόντρα στον άνεμο, πετάρισε ίσα τα φτερά του.

Στην Οντέσα («Οδησσό τη λένε», έλεγε και ξανάλεγε η μάνα στο τηλέφωνο, «ή μήπως ξέχασες κιόλας τα ελληνικά σου;») βρέθηκα για χάρη της Λίλης. Τη γνώρισα στο ταξί. Την πήρα κούρσα από Δάφνη για Ακρόπολη, να δει τ’ αρχαία· της είπα πως το κέντρο ήταν κλειστό, κάποια πορεία, θα ‘πρεπε να κάνουμε κύκλο. Μου ‘πε «δεν πειράζει». Κολλήσαμε στα στενά, δεν κουνιόταν τίποτα. Κάποια στιγμή έκλεισα το ταξίμετρο, ζήτησα συγγνώμη, «δεν έπρεπε να σε είχα πάρει». Χαμογέλασε και μου ξανάπε «δεν πειράζει». Πήραμε δυο παγωμένους καφέδες από έναν φούρνο και τους ήπιαμε στ’ αμάξι. Μιλήσαμε, μου ‘δωσε τον αριθμό της να την πάρω στο Βάιμπερ. Είχαμε τρεις μέρες να περάσουμε μαζί κι ύστερα θα ‘φευγε. Το τελευταίο βράδυ με ρώτησε «θα ‘ρθεις μαζί μου;». Κι έτσι μπήκα στο αεροπλάνο. Τόσο ερωτευμένος ήμουν, τίποτα δεν σκέφτηκα.

Από τους φεγγίτες οι φωνές των γλάρων αντηχούν στο υπόγειο. «Δεν καταλαβαίνουν οι γλάροι πως μας έχει κυκλώσει ο πόλεμος», μου λέει η Λίλη καθώς επιστρέφω. «Αν το καταλάβαιναν θα ήταν ήδη μακριά. Για ποιο λόγο να μη δραπετεύσουν πετώντας; Εγώ θα το ‘κανα αν ήμουν γλάρος». Δυο βδομάδες τώρα όμως βλέπω πως πετάνε χαμηλά και το πολύ για λίγες δεκάδες μέτρα όταν ακούγονται εκρήξεις από νάρκες ή όταν οι Ρώσοι ρίχνουν με τα τανκς, ενώ δεν τρομάζουν πια κάθε φορά που ηχούν οι σειρήνες της πόλης. Παρ’ όλα αυτά δεν απαντώ. Ο τόνος της φωνής της έχει κάτι το υποτιμητικό. Είμαστε καμιά δεκαριά άνθρωποι στο υπόγειο της πολυκατοικίας, όλοι τους συγγενείς της Λίλης, δεκατρείς αν μετρήσεις και τα σκυλιά του πατριού της, μα κανείς δεν μου απευθύνει τον λόγο. Λες κι ο φόβος και η στεναχώρια είναι αποκλειστικά δικά τους, λες και δεν γίνεται να τα μοιραστούν. Ούτε τα σκυλιά μού δίνουν σημασία.

Είναι Μεγάλη Πέμπτη. Εξω έχει ακόμα φως, η μάνα θα βάφει κόκκινα αβγά κι ύστερα θα τα περνάει λάδι να γυαλίσουν. Μόλις σκοτεινιάσει η εντολή είναι να μένουμε μέσα· προφασίζομαι «ένα τελευταίο τσιγάρο» και ξαναβγαίνω έξω. Οι γλάροι πετάνε χαμηλά στους δρόμους του κέντρου, γύρω από τον ναό της Σομπόρκα, πάνω από τις Ποτιόμκινσκι σχόντι και το μνημείο του Δούκα του Ρισελιέ (μέρη στα οποία κάναμε βόλτες με τη Λίλη πιασμένοι χέρι χέρι), τυλιγμένα όλα τώρα με σακιά γεμάτα άμμο.

Οι γλάροι πετάνε και φωνάζουν δυνατά. Πού και πού κάποιος τσιμπάει με το ράμφος τα οχυρωματικά σακιά, τρέχει η άμμος από τις τρύπες σαν σε κλεψύδρα. Ανάμεσα απ’ τις εκρήξεις ησυχία, το χιόνι απάτητο στα περισσότερα σημεία, ο αέρας σκορπάει τη μυρωδιά της θάλασσας παντού. Μα ο χρόνος δεν έχει σταματήσει να κυλάει. Στο πρόσωπο της Λίλης διακρίνω μόνο θυμό. Ο πόλεμος τ’ αλλάζει όλα, ακόμα και το πώς θα βγεις να κάνεις ένα τσιγάρο. Είμαι βρόμικος, δεν ξέρω πόσες μέρες με τα ίδια ρούχα, μυρίζω τσιγάρο, βραστά λαχανικά, υγρασία. Οπου να ‘ναι ξημερώνει Μεγάλη Παρασκευή, οι Μεγάλες Ωρες («τα ρήματά μου ενώτισαι, Κύριε, σύνες της κραυγής μου» θα μουρμουρίζει πλάι στον ψάλτη η μάνα)· θέλω να πω στη Λίλη πως δεν χρειάζεται να ‘ναι θυμωμένη και με μένα, μα δεν ξέρω πώς.

Πετάω το τσιγάρο κάτω και το πατάω με τη μύτη του παπουτσιού μου. Από την άκρη της αποβάθρας απογειώνεται ένας γλάρος, κάνει έναν κύκλο γύρω από τα σπίτια και πετάει προς τη θάλασσα, ώς πέρα στον φάρο του Βορντσόφ. Αραιό χιόνι πέφτει στα μαλλιά μου.

Το τελευταίο βιβλίο του Α. Παπαντώνη είναι η ποιητική συλλογή «Βildungsroman» Κίχλη, 2021