Να τα παρατήσεις όλα

Να τα παρατήσεις όλα. Να αφήσεις τα πράγματα ακριβώς στο σημείο αυτό. Χωρίς εξέλιξη, χωρίς προσδοκία. Οχι ως ηθελημένη καταστροφή, αλλά ως ένα μελετημένο τέλος, ως μια αποδέσμευση, ως έναν τερματισμό πολύ πιο νωρίς απ’ όσο προγραμμάτιζες. «Τα παρατάω», λες και περιμένεις το βάρος της ήττας να βαρύνει τους ώμους σου. Αλλά είναι φορές που η παραίτηση δεν είναι ήττα αλλά ανακούφιση. Μια απόφαση που μοιάζει περισσότερο δημιουργική παρά καταστροφική.

Υπάρχει μια ελευθερία στην παραίτηση. Μια ανάταση που αμέσως σε χρίζει σημαντικότερο των πραγμάτων, των σχεδίων, των προγραμματισμών. Κάτι που σου δίνει δύναμη να συνεχίσεις, ακόμη και αν είναι προς μιαν άλλη κατεύθυνση.

Στην κουλτούρα της χώρας μας, από τότε που ήμαστε μικροί μαθαίνουμε πως η παραίτηση απαγορεύεται. Πως οι αποφάσεις που παίρνουμε για τις ζωές μας ισχύουν ισόβια και πως οι αποφάσεις αυτές παίρνονται μία και μόνο φορά. Μέσα στην ατελείωτη σοφία όλων όσοι είναι υπεύθυνοι μέσα στις δεκαετίες για το εκπαιδευτικό μας σύστημα καλείσαι να επιλέξεις τι θα κάνεις στη ζωή σου γύρω στα 15. Μετά δεν υπάρχει αλλαγή κατεύθυνσης, δεύτερες ευκαιρίες, εκ νέου αποφάσεις. Μόνο μια παραίτηση που ισούται με την καταστροφή.

Και όμως, η παραίτηση ως δυνάμει επιλογή είναι η βασική προϋπόθεση ώστε να μπορείς να απολαύσεις αυτό που κάνεις. Ενα επάγγελμα, μια τέχνη, μια σταδιοδρομία.

Η υπενθύμιση στον εαυτό σου πως κάνεις ό,τι κάνεις όχι επειδή είσαι υποχρεωμένος αλλά επειδή θες να το κάνεις. Είναι η ανάκληση της απόφασης και μαζί μια ταυτόχρονη ανάκληση (εδώ ως υπενθύμιση) των λόγων για τους οποίους πήρες την απόφαση αυτή. Η παρουσία της παραίτησης ως ενδεχόμενο γίνεται ένα επιχείρημα συνέχειας.

Οι ήρωές μας είναι οι μεγάλοι περιπλανώμενοι της παραίτησης. O Bobby Dupea από τα «Πέντε εύκολα κομμάτια» του Μπομπ Ράφελσον, ένα άλλοτε παιδί-θαύμα στο πιάνο, το οποίο παράτησε τα πάντα ώστε να περιπλανηθεί μακριά από την οικογένειά του κάνοντας δουλειές του ποδαριού. Ο χαμένος πολιτικός στο «Μετέωρο βήμα του πελαργού», που εξαφανίζεται μακριά από όλους ώστε να «ακούσει τη μουσική πίσω από τον θόρυβο της βροχής». Ο Σέργουντ Αντερσον, που παράτησε ξαφνικά τη δουλειά του στο γραφείο όπου δούλευε ενώ διάβαζε ένα επαγγελματικό γράμμα και ξύπνησε τέσσερις μέρες μετά σε μια άγνωστη διεύθυνση, έτοιμος να γίνει ο σημαντικότερος πεζογράφος της γενιάς του.

Πλάνητες, περιπλανώμενοι, οδοιπόροι της μοναξιάς και των ενδεχομένων. Μακριά από οργανογράμματα, εγκλωβιστικούς σχεδιασμούς, απαιτήσεις. Μακριά απ’ όλα όσα οι άλλοι περιμένουν από εσένα. Γιατί είναι εύκολο η προσδοκία τους να γίνει επιβολή και να αντικαταστήσει τις δικές σου προθέσεις με τις δικές τους. Και ενώ χάνεις την ιδιοκτησία των στόχων σου, κάπου εκεί χάνεις τελικά και τον εαυτό σου.

«Εγώ είμαι βασιλιάς/ Που με τη θέλησή μου εγκατέλειψα/ Τον θρόνο των κόπων και των ονείρων» γράφει ο Πεσόα. Να χτίζεις κάτι και να το κοιτάς ξέροντας πως μπορείς να το γκρεμίσεις. Να επιβεβαιώνεις με τον τρόπο αυτό πως είμαστε κύριοι των δημιουργημάτων μας και όχι ιδιοκτησία τους. Γιατί αντίθετα με όσα θα σου επιβεβαιώσουνε όλοι -το εκπαιδευτικό σύστημα, οι κοινές αντιλήψεις, αυτοί που σε επιβραβεύουν και αυτοί που σε επιπλήττουν- ζούμε πολλές ζωές και όχι μία. Και η παραίτηση είναι το αντίτιμο της μετάβασης.