Τέσσερα χρόνια μακριά από τον θάνατο του Αντονι Μπουρντέν

Ο χρόνος είναι η μεγάλη τρικλοποδιά. Αυτός ορίζει τον πραγματικό ρυθμό του βαδίσματος. Τα ημερολόγια είναι ο καλύτερος σύμμαχός του. Ακριβώς γιατί κρύβουν τον πραγματικό χρόνο πίσω από την τυπική καταγραφή του. Την πραγματική ροή πίσω από τον αποστειρωμένο επιμερισμό του.

Πάνε τέσσερα χρόνια από τη στιγμή που ο Αντονι Μπουρντέν αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή του. Τέσσερα χρόνια που μοιάζουν μια αιωνιότητα όταν παρακολουθείς από την αρχή τις εκπομπές του. Τις εκπομπές αυτές για τον μεγάλο ανοιχτό κόσμο, όπου όλα μας ενώνουν παρά τις διαφορές μας και το φαγητό δεν είναι τίποτα άλλο από μια αφορμή για να γνωριστούμε με ό,τι μπορεί να περιγράφουμε ως ξένο. Από τότε ο κόσμος συρρικνώθηκε. Οι πολιτείες κλείστηκαν μέσα στην υγειονομική προφύλαξή τους, η επαφή μεταφράστηκε σε πανδημία και τα τύμπανα του πολέμου χαμηλώνουν τον ουρανό κάνοντάς τον κόσμο σταδιακά ένα αφιλόξενο μέρος για τους ξένους.

«Δεν υπάρχει στην πραγματικότητα τίποτα πιο πολιτικό από το φαγητό. Το ποιος τρώει, το ποιος δεν τρώει» έλεγε ο Μπουρντέν. Και να που αυτό το παράδοξο αυτονόητο αρχίζει να δείχνει την αλήθεια του σε μια κλίμακα που δεν είχαμε συνηθίσει πλησιάζοντάς μας όλο και περισσότερο. Η επισιτιστική κρίση που έρχεται είναι η συμπύκνωση της πολιτικής στην πιο ζωτική της μονάδα, στην πιο επείγουσα ανάγκη. Είναι η πολιτική ως βιολογία της επιβίωσης, η διατροφή ως στοιχείο του πληθυσμού, το σημείο μηδέν των κοινωνιών. «Το ποιος τρώει, το ποιος δεν τρώει» δεν είναι πια υπόθεση εργασίας, είναι μια σκοτεινή περιγραφή του παρόντος μας.

Δημοσιογράφος, συγγραφέας, σεφ, παρουσιαστής τηλεοπτικών εκπομπών. Ο Αντονι Μπουρντέν ήταν όλα αυτά και ταυτόχρονα ένας συνδυασμός όλων αυτών και πάλι ταυτόχρονα τίποτα απ’ όλα αυτά. Πιο πολύ απ’ όλα ήταν ο μεγάλος οικείος, ένας άνθρωπος που ταξίδευε, έτρωγε και κουβέντιαζε για να γνωρίσει έναν κόσμο που μέχρι πρόσφατα έμοιαζε αχανής και απόμακρος. Δεν ήταν μόνο που μέσα από τις εκπομπές του είχες διαρκώς την αίσθηση πως ένας φίλος σού εξιστορεί -μέσα στη συνθήκη της αμοιβαίας σας οικειότητας- τις εντυπώσεις και τις εμπειρίες των ταξιδιών του, αλλά ταυτόχρονα πως κάθε τι εκεί μέσα γίνεται οικείο. Πως φιλτράρεται από το άγγιγμα και τη θέαση ενός ανθρώπου που καταλαβαίνεις και ταυτίζεσαι. Και ακόμα και αν ο κόσμος άλλαξε, ακόμα και αν ο οικείος έφυγε, η οικειότητα έμεινε.

Αυτή είναι και η μεγαλύτερη κληρονομιά του Μπουρντέν. Το ότι μας σύστησε αυτό που ήταν ήδη μπροστά μας. Το ότι μας δίδαξε πως για να χορτάσεις πρέπει πρώτα να πεινάσεις και πως υπάρχει μια πείνα που παρακάμπτει το σώμα. Η πείνα αυτή για το ταξίδι και την περιπλάνηση, για τον διάλογο και την ανταλλαγή, για την κουβέντα και τη γνωριμία. Η πείνα τού να χαθείς και να γίνεις ένα με αυτό που σε περιβάλλει, να γίνεις και εσύ τροφή του τοπίου.

Δεν είμαι σίγουρος γιατί γράφω αυτό το κομμάτι, γιατί επέλεξα αυτό το θέμα. Τα τέσσερα χρόνια δεν είναι ίσως μια καλή αφορμή για να επιλέξεις θέμα. Είναι ίσως αυτή η οικειότητα που απολαμβάνεις και ταυτόχρονα σου λείπει όταν βλέπεις τις παλιές αυτές εκπομπές. Είναι που ο κόσμος άλλαξε απότομα και μιλώντας για όλα αυτά πενθείς τις παλιές βεβαιότητες. Ή ίσως να είναι ο παρατεταμένος αποχαιρετισμός ενός φίλου που δεν γνώρισες ποτέ, αλλά νοερά συνεχίζεις να συνομιλείς μαζί του. Ενός φίλου, του Αντονι Μπουρντέν.