Στο Σαν Φρανσίσκο

Την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου, που όλη η Ελλάδα (και πολλές πόλεις στο εξωτερικό) ήταν στο πόδι διαμαρτυρόμενη για την ανήκουστη τραγωδία και την (προφανή) συγκάλυψη του εγκλήματος των Τεμπών, ο σπουδαίος Αμερικανός ποιητής Ρόμπερτ Χας παρουσίαζε το βιβλίο «Poet in the New World: Poems, 1946 – 1953» (Ecco Press) του μεγάλου Πολωνού Τσέσλαφ Μίλος στο πατάρι του βιβλιοπωλείου «Σίτι Λάιτς». Πατείς με, πατώ σε.

Το Σάββατο, πρώτη μέρα του Μαρτίου, έκανα μια μεγάλη βόλτα στο Νορθ Μπιτς του Σαν Φρανσίσκο. Με τα πόδια. Είναι η μποέμικη περιοχή της πόλης, κάτι μεταξύ Εξαρχείων και Πλάκας. Τα παλιά τα χρόνια ήταν αμιγώς ιταλική γειτονιά. Τώρα η Τσάιναταουν επεκτείνεται προς όλες τις κατευθύνσεις. Απ’ τα παλιά στέκια της δεκαετίας του ’70 λίγα έχουν μείνει όρθια. Ασφαλώς το βιβλιοπωλείο-εκδοτικός οίκος «Σίτι Λάιτς» (σήμερα πολύ μεγαλύτερο από τότε) του Λόρενς Φερλινγκέτι, το ιστορικό «Καφέ Τριέστε» στη γωνία Βαγιέχο και Γκραντ, μόνιμο στέκι των Μπιτ, όπου τα Σάββατα έχουν ζωντανή μουσική με ιταλικές καντσονέτες, το άλλο καφέ, το «Σαβόι Τίβολι», όπου το 1979 ο Αλεν Γκίνσμπεργκ κήρυξε (αναγνώρισε επίσημα) τον θάνατο του κινήματος των Μπιτ, το ιστορικό μπαρ «Βεζούβιο», ακριβώς απέναντι απ’ το «Σίτι Λάιτς» και το μπαρ «Σπεκς 12», όπου μαζεύονται τις Τετάρτες τα βράδια διάφοροι ποιητές και «ποιητές» για να ακουστεί η φωνή τους από ένα ανοιχτό μικρόφωνο. Ενα καινούργιο ποιητικό στέκι είναι το «Γκόλντεν Σαρντίν» επί της Κολόμπους. Εδώ σερβίρουν μόνο κρασί και μεζέδες. Τίποτε άλλο. Ούτε μπίρα, ούτε ποτά. Και πολλά βιβλία ποίησης. Διαθέτουν πατάρι για οργανωμένες ποιητικές βραδιές.

Στο λαϊκό «Ma’s Dimsum & Cafe» επί της Κλέι, η ουρά για το πατροπαράδοτο κινέζικο ντιμ σουμ έφτανε έως και μισό τετράγωνο. Το φαγητό πολύ νόστιμο και πολύ φθηνό σε σχέση με τα άλλα καφέ: με δέκα δολάρια τρως άνετα ένα καλό μπραντς, τη στιγμή που για έναν καφέ και ένα κέικ στο «Καφέ Τριέστε» δέκα δολάρια δεν σου φτάνουν.

Το «Cafe Zoetrope», δυο τετράγωνα μετά το Σίτι Λάιτς, στη διασταύρωση με την Κάρνι, πήρε το όνομά του από την εταιρεία παραγωγής του Φράνσις Φορντ Κόπολα American Zoetrope. Βρίσκεται στο Sentinel Building, ιστορικό κτίριο του Σαν Φρανσίσκο στην καρδιά του Νορθ Μπιτς, από τα λίγα πολυώροφα κτίρια που δεν κατέρρευσαν με τον μεγάλο σεισμό του 1906. Είναι ένα εστιατόριο σε στιλ ρωμαϊκής τρατορία με αυθεντική ιταλική κουζίνα και μεγάλη ποικιλία από ιταλικά και καλιφορνέζικα κρασιά. Ανοιξε το 1999 μετά από πολλή σκέψη από τον Κόπολα. Πολλά πιάτα του μενού είναι δικές του συνταγές και η εγγυημένη ευρωπαϊκή του ατμόσφαιρα είναι κάτι που φρόντισε ο ίδιος.

Στο εστιατόριο υπάρχει, με το που μπαίνεις, μια συσκευή σαν τραπεζικό ΑΤΜ όπου πατάς ένα κουμπί και σου βγάζει ένα διήγημα που διαβάζεις εκεί στα όρθια χωρίς χασομέρια. Είναι τυπωμένο σε ταινία λίγο πιο φαρδιά από την ταμειακή, όχι με μελάνι αλλά με θερμική τεχνολογία, φιλική προς το περιβάλλον και, φυσικά, σε ανακυκλωμένο χαρτί. Δεν χρειάζεται να βάλεις κέρματα. Εχεις τρεις επιλογές. Η πρώτη είναι για διήγημα του ενός λεπτού, η δεύτερη για διήγημα των τριών λεπτών και η τρίτη για διήγημα των πέντε λεπτών. Το διήγημα του ενός λεπτού είναι της Diane D. Gillette και φέρει τον τίτλο «Shiny, Pretty, Bright». Διαβάζω πως η συγγραφέας είναι ιδρυτικό μέλος του Chicago Literary Writers. Το διήγημα των δύο λεπτών φέρει τον τίτλο «Squiggle Monster» και είναι της Kristy Roser Nutall, η οποία, μας πληροφορεί το βιογραφικό της, ζει στη Γιούτα και της αρέσει να εξερευνά την ύπαιθρο με τους τέσσερις γιους της, τον Αϊζακ, τον Λέβι, τον Τάι και τον Ζάντερ. Οσον αφορά το διήγημα των πέντε λεπτών είναι της Catherine Averill, έχει τίτλο «Something to Save» και αφορά ένα ζευγάρι που δεν μπορούν να αποφασίσουν αν θέλουν ή δεν θέλουν να αποκτήσουν παιδί. Κάθε φορά που πατάς το κουμπί το διήγημα είναι διαφορετικό.

Γευμάτισα με τον Πίτερ Μαραβέλι (φίλο μου και του Νάνου Βαλαωρίτη απ’ τα παλιά και υπεύθυνο εκδηλώσεων και επικοινωνίας του «Σίτι Λάιτς»), μοσχαρίσια μίτμπολς σε σάλτσα ντομάτας, σπανάκι βραστό με σκόρδο που κολυμπούσε στο ελαιόλαδο και κουνουπίδι με κολοκύθι σοταρισμένα με μαϊντανό. Ηπιαμε κρασί παραγωγής Κόπολα. Ο Πίτερ δεν με άφησε να δω τον λογαριασμό.

Το απόγευμα, πριν πάρουμε τον χάιγουεϊ 101 βόρεια για τη Νάπα (που θυμίζει Νεμέα) με τα περίφημα κρασιά της, σταματήσαμε με τα ξαδέρφια μου Βαγγέλη και Μαριάδνη και τον ανιψιό μου Χάρη στους πρόποδες της Γκόλντεν Γκέιτ Μπριτζ για φωτογραφίες και αργότερα για καφέ στο Σοσαλίτο, όπου, σε ένα καφέ εκεί, το 1975 η Μόνικα Βίτι μού είχε πωλήσει το Βόλβο της (του 1965) έναντι 300 δολαρίων. Το ίδιο καφέ σήμερα το «τρέχει» ένας εβδομηντάρης Ιρανός με την οικογένειά του.

Οσον αφορά το τι συμβαίνει στην Αμερική με τη δεύτερη καταστροφική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ και του τσίρκου του, που φαίνεται να το διοικεί ο σκιώδης πρόεδρος Ιλον Μασκ, πιο καλά δεν θα μπορούσα να την αποδώσω από τον Joe Edsall όπως περιγράφει την κατάσταση στο άρθρο γνώμης του σήμερα 5 Μαρτίου στην εφημερίδα New York Times. Παραθέτω μόνο την τελευταία παράγραφο. Νομίζω πως κανένας σκεπτόμενος άνθρωπος δεν θα διαφωνούσε μαζί του:

«Αν υποθέσουμε ότι οι τελευταίες έξι εβδομάδες είναι προοίμιο του τι θα ακολουθήσει, να περιμένετε μια εποχή άγχους. Να περιμένετε την κατάργηση δεκάδων, αν όχι εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας· αναμένεται ότι ο αποδεκατισμός των φιλελεύθερων θεσμών θα συνεχιστεί και για τα τέσσερα χρόνια της δεύτερης θητείας του Τραμπ· αναμένεται επιδείνωση των κρατικών υπηρεσιών· να περιμένετε μειωμένη χρηματοδότηση του δικτύου κοινωνικής ασφάλειας· και να περιμένετε περισσότερους άστεγους, περισσότερη πείνα, περισσότερες ασθένειες. Να περιμένετε φτώχεια. Να περιμένουμε την οικονομική πείνα των πανεπιστημίων και των μη κυβερνητικών οργανώσεων· και να περιμένουμε απροειδοποίητες επιδρομές, αναξιόπιστα δεδομένα και μια Αμερική όλο και πιο ευθυγραμμισμένη με τους αυταρχικούς ηγέτες παγκοσμίως. Να περιμένετε ένα διάχυτο κλίμα καχυποψίας και ενασχόλησης με την εκδίκηση. Να περιμένετε περισσότερο πόνο, περισσότερο φόβο, λιγότερη ασφάλεια και λιγότερη ευτυχία. Με άλλα λόγια, να περιμένετε το χειρότερο».