Βαθύς προβληματισμός για τη Δημοκρατία

Οι πιστοί αναγνώστες της «Εφ.Συν.» γνωρίζουν πολύ καλά τον καθηγητή Πολιτικής Κοινωνιολογίας Κώστα Ζώρα μέσα από την τακτική και επίκαιρη αρθρογραφία του στις σελίδες της εφημερίδας.

Το βιβλίο του με τίτλο «Συγκλίσεις και αποκλίσεις σε πρόσωπα, ορατούς και αόρατους θεσμούς», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Θεμέλιο», είναι μια ευκαιρία να βρει κανείς συγκεντρωμένη την πλούσια αρθρογραφία του στην «Εφ.Συν.» και αποκομίζοντας μια συνοπτική εικόνα καίριων γεγονότων της περασμένης δεκαετίας μέσα από την κριτική του ματιά να βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα αλλά και να βρει τροφή για σκέψη σε μια εποχή που η εμπιστοσύνη στους θεσμούς αμφισβητείται σε ανησυχητικό βαθμό.

Στις 340 σελίδες του το νέο βιβλίο του κ. Ζώρα ανατρέχει στα πρώτα φύλλα της «Εφ.Συν.» τον Νοέμβριο του 2012 και φτάνει μέχρι σήμερα (Νοέμβριος του 2024). Δώδεκα χρόνια αρθρογραφίας σε μια περίοδο γεμάτη αρκετές κρίσεις σε πολλαπλά επίπεδα, τόσο στο ελληνικό γίγνεσθαι όσο και στο διεθνές.

Οπως εξηγεί και το οπισθόφυλλο του βιβλίου ο συγγραφέας καταπιάνεται με ιδεολογικές και πολιτικές συγκλίσεις και αποκλίσεις μέσα από πρωταγωνιστικά πρόσωπα, αλλά και θεσμούς ορατούς και αόρατους. Δηλαδή θεσμούς που είτε καταγράφονται σε κανονιστικά κείμενα, με κορυφαίο το Σύνταγμα, είτε διαμορφώνονται από την κοινωνική, ταξική και οικονομική δυναμική, προσδιορίζοντας τις συγκλίσεις και αποκλίσεις εμφανώς ή αφανώς.

Ο ίδιος σημειώνει πως το βιβλίο περιγράφει μια διάσταση «δημοκρατικού και συνταγματικού πατριωτισμού».

Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μεγάλες ενότητες: «Πολιτικό σύστημα και πρόσωπα» και «Πολιτικό σύστημα και Σύνταγμα», στις οποίες έχουν ενσωματωθεί 99 από τα εκατοντάδες άρθρα του κ. Ζώρα, ανάλογα με τη θεματολογία του καθενός.

Μεταξύ άλλων προσώπων γράφει για τον Αρη Βελουχιώτη, τον Νίκο Μπελογιάννη, τον Ανδρέα Παπανδρέου και φτάνει μέχρι τον Αλέξη Τσίπρα, ενώ καταπιάνεται και με σημαντικές προσωπικότητες εκτός συνόρων όπως ο Φιντέλ Κάστρο, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Αλμπερτ Αϊνστάιν κ.ά. Παράλληλα, έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της αρθρογραφίας του, που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο, σε ζητήματα γύρω από το Σύνταγμα, τους θεσμούς και το σύστημα εξουσίας. Από την πολιτευματική επανάσταση, όπως είναι ο τίτλος μιας σειράς άρθρων, μέχρι την αναθεώρηση του Συντάγματος και τη σχέση του λαού με το Σύνταγμα το δεύτερο μέρος του βιβλίου είναι μια διεισδυτική ματιά στο πολιτικό σύστημα και στο πώς λειτουργεί.

Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, επίτιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, προλογίζοντας το βιβλίο του συμφοιτητή του, Κώστα Ζώρα, αναφέρει πως ο συνάδελφός του «“εγκιβωτίζει” σε ένα καλαίσθητο τόμο την αρθρογραφική συνεργασία του με την “Εφ.Συν.”», μια αρθρογραφία, όπως σημειώνει, που «δένει αρμονικά την “imperatoria brevitas” που διακρίνει πάντα τη “γραφίδα” του κ. Ζώρα με το “καίριο” των επισημάνσεων του».

Ο κ. Παυλόπουλος ξεχωρίζει επίσης τη συχνά «κοφτερή», όπως τονίζει, «συγγραφική σκηνοθεσία» του κ. Ζώρα, την οποία «“διαποτίζει” και ένας ανυπόκριτος υποκειμενισμός που δεν μειώνει -κάθε άλλο- την αξία της». «Και τούτο διότι ο υποκειμενισμός αυτός ανταποκρίνεται πλήρως στο “πρότυπο” ειλικρίνειας και ανόθευτης έκφρασης της γνώμης του συγγραφέα», παρατηρεί ακόμα. Εν ολίγοις, ο πρώην ΠτΔ παρατηρεί πως το βιβλίο διαπερνά ο βαθύς προβληματισμός του συγγραφέα για τη Δημοκρατία στη χώρα μας και όχι μόνο.

Ξεχωριστή πινελιά, το εξώφυλλο του βιβλίου που φιλοτέχνησε ο ακαδημαϊκός Γιάννης Ψυχοπαίδης.