Παράλληλες διαδρομές

«Φεύγοντας από τα κορίτσια, για έναν απροσδιόριστο λόγο ένιωθα μελαγχολικά, αλλά το ίδιο πρέπει να αισθανόταν και ο Μαρκήσιος. Το κατάλαβα από τον τρόπο που άρχισε να σιγοσφυρίζει το ταγκό του Carlos Cardel, το “Por una cabeza”. Στην τελική, αυτός ήταν ο κόσμος μας, αυτόν εμπιστευόμασταν, αυτός μας εμπιστευόταν, πάει και τελείωσε. Αυτός ο κόσμος μάς στάθηκε. Κομμάτι του ήμασταν, η ματιά του περνούσε μέσα από τη ματιά μας και η καρδιά του χτυπούσε στην καρδιά μας. […] Αν φώναζε κάποιος “πουτάνα”, όλοι θα γυρνούσαμε το κεφάλι. Αυτοί ήμασταν, νικητές και ηττημένοι την ίδια στιγμή και εις τους αιώνες των αιώνων».

Μετά το βραβευμένο και πολυσυζητημένο «Χρονικό ενός δυσλεκτικού», ο Γιαννιώτης συγγραφέας, ποιητής και δοκιμιογράφος Γιάννης Πάσχος επιστρέφει με το εξίσου δυνατό βιβλίο «Παραδείσια πουλιά» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Περισπωμένη. Βασισμένο στην αδελφική βαθιά σχέση δύο νεαρών αγοριών το τολμηρό και πρωτότυπο αυτό μυθιστόρημα περιγράφει έναν κόσμο που υπάρχει στο υπόστρωμα μιας συντηρητικής κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που αγνοεί την ύπαρξή του ή που κάνει πως δεν τον βλέπει. Αφηγητής της ιστορίας είναι ο Ιεροκλής, παιδί μεταναστών στη Γερμανία, που μεγαλώνει με τον παππού και τη γιαγιά του στην Αθήνα. Συναντά στο σχολείο έναν άλλο έφηβο αστικής οικογένειας, τον Μάρκο, που αποκαλεί Μαρκήσιο. Καλοί μαθητές, και αργότερα συνεπείς φοιτητές, αποφάσισαν να «αντιδράσουν» στην παγιωμένη καλή εικόνα που έδιναν για να ικανοποιήσουν τις οικογένειές τους, μπαίνοντας στα «σπίτια» των ιερόδουλων. Αγάπησαν το ημίφως, απέκτησαν εκεί μιαν άλλη οικογένεια αποτελούμενη από πόρνες, τσατσάδες, μπράβους και άλλους «ήρωες» της νύχτας. «Ανθρωποι και ποντίκια» μπλέκονται μεταξύ τους στην «υπόγεια» αθηναϊκή νύχτα. Ενίοτε βγαίνουν στο φως σαν τιμωροί των υποκριτών εξουσιαστών τους ή πιάνονται από το ιδεώδες ενός αληθινού έρωτα μέσα στη «χώρα» της πληρωμένης ηδονής. Η βία, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά είναι δίπλα τους, πλάι πλάι με τις σπουδές και το στρωμένο καθαρό τραπεζομάντιλο της άλλης ζωής τους.

Ο Μαρκήσιος κάποια στιγμή παρατάει τη διατριβή του στο Λονδίνο και έκτοτε βγάζει το ψωμί του πουλώντας κατά παραγγελία διδακτορικές διατριβές και γράφοντας στο διαδίκτυο «πριν τα μπουρδελοσάιτς οργανωθούν και πάρουν φωτιά τα πληκτρολόγια». Με απίστευτο χιούμορ και εξαιρετική γλαφυρότητα ο Γιάννης Πάσχος περιγράφει αυτή την τελευταία δραστηριότητα του ήρωά του. Ο Ιεροκλής προορίζεται για ακαδημαϊκή καριέρα. Οι δυο κολλητοί εκδίδουν μέχρι και βιβλίο με τίτλο «Καλοκαιρινός κήπος» με αληθινές ιστορίες της ζωής τους, εξομολογήσεις και ποιήματα. Η περιπέτειά τους αυτή -όπως και η γαργαλιστική αφήγηση των παρατρεχάμενων γύρω από τα εκδοτικά πράγματα- προσφέρει στον αναγνώστη γέλιο μέχρι δακρύων. Οι δε φίλες τους της οδού Φυλής τούς στήριξαν σε τούτο το εγχείρημα με όλες τους τις δυνάμεις: «Η Μπέλα και η Αρτεμισία, που είχαν πια δικά τους στούντιο, αγόρασαν μικρές βιβλιοθήκες από το Praktiker, που τις τοποθέτησαν στην υποδοχή, η μεν Μπέλα όπως έμπαινες φάτσα-κάρτα, η δε Αρτεμισία λίγο πιο αριστερά από την είσοδο, δίπλα από την τηλεόραση που έπαιζε στο φόρτε όλο το εικοσιτετράωρο τσόντες, και τις γέμισαν με καμιά πεντακοσαριά αντίτυπα του βιβλίου. Δεν τα πουλούσαν, τα έκαναν δώρο σε όποιον πελάτη έπαιρνε το φουλ πρόγραμμα, δηλαδή 69, ισπανικό, στοματικό και μασαζάκι».

Αναζητώντας την ηδονή οι δυο φίλοι μπλέκονται σε πολλές περιπέτειες αλλά το βιβλίο περιγράφει κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Η κοινή θέα των δύο φίλων, που από παιδιά έβλεπαν έναν άδικο κόσμο για τους μη έχοντες, τους κατατρεγμένους, τους πρόσφυγες, τους μετατρέπει αργότερα σε τιμωρούς: «Το περιστατικό αυτό ήταν η αρχή μιας ασύλληπτης αγριότητας, ξύπνησε μέσα μας ένα ζώο εκδικητικό και μαύρο σαν σκοτάδι, ζώο που κρυβόταν στα βάθη της ψυχής μας, καλοζωισμένο από την αδικία γύρω μας, διέρρηξε τους καλούς τρόπους και την κοινωνική συμπεριφορά και βγήκε στην επιφάνεια. Εκείνο το βράδυ αποφασίσαμε να αρχίσουμε νυχτερινές επιδρομές στο κέντρο της Αθήνας και στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα, ενάντια στη βία». Εστησαν άλλη μια ζωή, κάτω από αυτήν της κοινωνικής επιφάνειας που παράλληλα χάραζαν. Οι δρόμοι των δύο φίλων θα χωρίσουν επώδυνα. Ναι, προς το τέλος του βιβλίου ο συγγραφέας μάς ράγισε την καρδιά. Αλλά μας χάρισε μια σπουδαία ιστορία. Οι ήρωές του, ο Ιεροκλής και ο Μαρκήσιος, και ο φελινικός κύκλος τους σε συντροφεύουν μετά την ανάγνωση για αρκετό χρόνο. Ολο και κάποιο αστείο ή δραματικό τους στιγμιότυπο θα θυμηθείς καθώς κοιτάζεις κι εσύ τον κόσμο μας, που άλλοτε είναι όμορφος και άλλοτε αδυσώπητα σκληρός. Ωραίοι και καλά δομημένοι οι χαρακτήρες του βιβλίου, σε πείθουν για τα αίτια της μυθιστορηματικής ύπαρξής τους. Η λογοτεχνική γλώσσα του Γιάννη Πάσχου είναι χειμαρρώδης, ατίθαση και εκρηκτική. Ισως γιατί, όπως και ο ίδιος δηλώνει στο οπισθόφυλλο, αγαπά τους ήρωές του, τα «παραδείσια πουλιά», με πάθος, όπως αγαπούσε τους «αγίους» του ο Κέρουακ: «Οι μόνοι που αξίζουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν, να μιλήσουν, να σωθούν, που ποθούν τα πάντα την ίδια στιγμή, αυτοί που ποτέ δεν χασμουριούνται ή δεν λένε κοινότοπα πράγματα, αλλά που καίγονται, καίγονται σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά».