Πακσάν Αζίζι: μία ακόμη γυναίκα

Δεν μιλούν πολύ. Οσοι έχουν βασανιστεί σε φυλακές ή εξορίες επί Εμφυλίου στην Ελλάδα ή αργότερα, και επί δικτατορίας φυσικά, δεν μιλούν εύκολα. Ωστόσο, υπάρχει μία κοινή συνισταμένη στις σπάνιες διηγήσεις τους: ο εικονικός θάνατος ήταν από τα χειρότερα βασανιστήρια. Η Πακσάν Αζίζι (Pakhshan Azizi), Κούρδισσα κοινωνική λειτουργός, κατόρθωσε και έστειλε μία επιστολή πέρυσι, περιγράφοντας τις ανακριτικές διαδικασίες από τους Ιρανούς: την κρεμούσαν επανειλημμένα ή την έθαβαν 10 μέτρα κάτω απ’ τη γη και μετά την ανέσυραν ξανά.

Η Πακσάν είναι σπουδαία σε αυτό που κάνει και έχει βοηθήσει δεκάδες ανθρώπους μέσω του επαγγέλματός της και εκατοντάδες ως ακτιβίστρια της κοινωνίας των πολιτών. Η Πακσάν είναι όμορφη. Η Πακσάν είναι γυναίκα. Η Πακσάν είναι Κούρδισσα. Ζει στον σημερινό, τον δικό μας κόσμο - δεν έζησε τον 19ο αιώνα, ούτε τον Μεσαίωνα. Ζει στον δικό μας κόσμο - «δικό μας», όχι επειδή μας ανήκει, αλλά επειδή μας ανήκει η κατάντια του. Επειδή φέρουμε την ευθύνη για το κατάντημά του. Η ίδια μεγάλωσε στην καταπιεσμένη κουρδική εθνοτική μειονότητα του Ιράν και κινδυνεύει να εκτελεστεί έπειτα από μια κατάφωρα άδικη δίκη από το «Επαναστατικό Δικαστήριο της Τεχεράνης». Τον Ιούλιο του 2024 καταδικάστηκε σε θάνατο αποκλειστικά λόγω της ειρηνικής ανθρωπιστικής και υπερασπιστικής δράσης της για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας προς εκτοπισμένες γυναίκες και παιδιά στη βορειοανατολική Συρία (συγκεκριμένα καταδικάστηκε σε μία δίκη-παρωδία με την κατηγορία της «ένοπλης εξέγερσης κατά του κράτους» (μπαγκί) αποκλειστικά λόγω της ειρηνικής δράσης της υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων). Οι άνωθι καταγγελίες της για βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης δεν διερευνήθηκαν ποτέ. Από κανέναν.

Η Πακσάν, μεταξύ 2014 και 2022, παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια σε γυναίκες και παιδιά που εκτοπίστηκαν από επιθέσεις της ένοπλης οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και ζούσαν σε καταυλισμούς στη βορειοανατολική Συρία και στην Περιφέρεια Κουρδιστάν του Ιράκ. Η έφεσή της εκκρεμεί ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου. Στις 4 Αυγούστου 2023, πράκτορες του υπουργείου Πληροφοριών του Ιράν τη συνέλαβαν δίχως καμία απολύτως δικαιοδοσία, παράνομα, στο σπίτι της στην Τεχεράνη, και την εξαφάνισαν. Η «αναγκαστική εξαφάνιση», όπως ονομάζεται, αποτελεί έγκλημα κατά το διεθνές δίκαιο, ενώ οι «Αρχές» αρνήθηκαν να αποκαλύψουν στην οικογένειά της την τοποθεσία όπου βρίσκεται. Αργότερα μαθεύτηκε πως η Πακσάν μεταφέρθηκε στο τμήμα 209 των φυλακών Εβίν της Τεχεράνης, που ελέγχεται από το υπουργείο Πληροφοριών, και κρατήθηκε σε παρατεταμένη απομόνωση για πέντε μήνες χωρίς πρόσβαση σε δικηγόρο ή τους οικείους της. Σύμφωνα με πληροφορίες από σοβαρές πηγές, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου υποβλήθηκε σε βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης όταν ανακρινόταν. Οι πράκτορες της έλεγαν επανειλημμένα ότι «δεν έχει δικαίωμα να ζει» και την απειλούσαν με εκτέλεση. Υπέστη επίσης σεξουαλική βία με στόχο να την εξαναγκάσουν να ομολογήσει δεσμούς με κουρδικές αντιπολιτευτικές ομάδες, κάτι που η ίδια αρνήθηκε. Τον Δεκέμβριο του 2023 μεταφέρθηκε στη γυναικεία πτέρυγα των φυλακών Εβίν.

Η δίκη της (σ.σ. πραγματοποιήθηκε σε δύο συνεδριάσεις στις 28 Μαΐου και 16 Ιουνίου 2024), ήταν κατάφωρα άδικη: δεν της δόθηκε επαρκής χρόνος και δυνατότητα να προετοιμάσει την υπεράσπισή της. Της επιτράπηκαν μόνο λίγες τηλεφωνικές συνομιλίες με τους επιλεγμένους δικηγόρους της περίπου τρεις εβδομάδες πριν από τη δίκη, τους οποίους συνάντησε για πρώτη φορά στο δικαστήριο. Ως «αποδεικτικό στοιχείο» εναντίον της η απόφαση περιλαμβάνει τη σύλληψή της το 2009 σε διαδήλωση κατά της εκτέλεσης ενός Κούρδου άνδρα στο Ιράν. Αναφέρει επίσης τη στήριξή της στις οικογένειες των ανθρώπων που σκοτώθηκαν παράνομα κατά τη διάρκεια των πανεθνικών διαδηλώσεων του 2022.

Υποστηρικτές της παγκοσμίως δηλώνουν: «Η σύλληψη της Πακσάν Αζίζι συνοδεύτηκε από τη σύλληψη συγγενών της, οι οποίοι αφέθηκαν αργότερα ελεύθεροι με εγγύηση αλλά καταδικάστηκαν σε φυλάκιση για 1-2 χρόνια. Οι ιρανικές αρχές έχουν εντείνει τη χρήση της θανατικής ποινής για να καταστείλουν τις διαμαρτυρίες, στοχεύοντας κυρίως καταπιεσμένες εθνοτικές μειονότητες, όπως οι Κούρδοι και οι Μπαλούχ. Σε μια ευρύτερη καταστολή, οι αρχές έχουν επίσης στοχοποιήσει ακτιβίστριες, συμπεριλαμβανομένης της Σαριφέχ Μοχαμάντι και της Βερισέ Μοράντι, οι οποίες επίσης καταδικάστηκαν σε θάνατο για ειρηνική υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Ανθρωποι απ’ όλο τον κόσμο στέλνουν επιστολές στην Τεχεράνη ζητώντας να ελευθερωθεί η Πακσάν, που απειλείται με εκτέλεση δι’ απαγχονισμού. Περισσότεροι από 3.500 καλλιτέχνες, συγγραφείς (ανάμεσά τους και η σπουδαία Σίλβια Φεντερίτσι), δημοσιογράφοι και ακτιβιστές έχουν υπογράψει (υπάρχει σχετικό αίτημα και στο secure.avaaz.org, για όποιον/α θέλει να υπογράψει) ώστε η ίδια να σωθεί.

«Ποιητής δεν είναι μόνο εκείνος που γράφει στίχους στο χαρτί, μα κι εκείνος που κάνει την ίδια τη ζωή του ποίημα». Αυτό έλεγαν για τον δικό μας Μπελογιάννη. Και τώρα θα λέμε πως είμαστε συνυπεύθυνοι για έναν κόσμο που σκοτώνει και τους ποιητές του; Και μία ακόμη γυναίκα που κάνει τη δική μας ζωή ποίημα; Και μία ακόμα; Και ακόμα μία...;