Αθήνα, 7°C
Αθήνα
Σποραδικές νεφώσεις
7°C
7.6° 5.8°
2 BF
72%
Θεσσαλονίκη
Αυξημένες νεφώσεις
4°C
5.1° 2.9°
1 BF
70%
Πάτρα
Αίθριος καιρός
7°C
7.1° 5.4°
4 BF
54%
Ιωάννινα
Αυξημένες νεφώσεις
2°C
1.9° 1.9°
1 BF
60%
Αλεξανδρούπολη
Ελαφρές νεφώσεις
1°C
1.3° 0.9°
3 BF
60%
Βέροια
Αραιές νεφώσεις
3°C
3.5° 2.0°
1 BF
83%
Κοζάνη
Αυξημένες νεφώσεις
-2°C
-0.2° -1.6°
1 BF
93%
Αγρίνιο
Αίθριος καιρός
5°C
4.6° 4.6°
1 BF
80%
Ηράκλειο
Ασθενείς βροχοπτώσεις
10°C
9.8° 6.1°
5 BF
71%
Μυτιλήνη
Αίθριος καιρός
5°C
5.4° 4.0°
2 BF
65%
Ερμούπολη
Αυξημένες νεφώσεις
9°C
9.4° 8.3°
6 BF
61%
Σκόπελος
Αραιές νεφώσεις
5°C
5.1° 5.1°
5 BF
59%
Κεφαλονιά
Αίθριος καιρός
7°C
7.0° 7.0°
3 BF
54%
Λάρισα
Αραιές νεφώσεις
3°C
3.5° 3.4°
1 BF
73%
Λαμία
Αραιές νεφώσεις
5°C
5.1° 3.9°
1 BF
88%
Ρόδος
Αίθριος καιρός
9°C
9.8° 9.3°
3 BF
41%
Χαλκίδα
Αραιές νεφώσεις
6°C
7.1° 6.0°
4 BF
62%
Καβάλα
Αίθριος καιρός
2°C
1.6° 1.6°
2 BF
66%
Κατερίνη
Αυξημένες νεφώσεις
4°C
4.2° 3.3°
1 BF
88%
Καστοριά
Αυξημένες νεφώσεις
0°C
0.2° 0.2°
0 BF
86%
ΜΕΝΟΥ
Σάββατο, 08 Φεβρουαρίου, 2025
Ολγκα Τοκάρτσουκ: Εμπούσιον, Μετάφραση: Αναστασία Χατζηγιαννίδη, Εκδόσεις Καστανιώτη
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Ολγκα Τοκάρτσουκ: Εμπούσιον, Μετάφραση: Αναστασία Χατζηγιαννίδη, Εκδόσεις Καστανιώτη

Αμφισβητώντας την υπεροχή του «λογικού»

Η συγγραφέας επιχειρεί να παρασύρει τους αναγνώστες σε ένα υπερβατικό λογοτεχνικό πεδίο που μοιάζει πολύ με ταινία τρόμου.

Η Τοκάρτσουκ, όπως και σε άλλα βιβλία της, δίνει και εδώ τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη Φύση. Η ομιλούσα και συχνά εκδικητική φύση αλληλεπιδρά με τους χαρακτήρες δημιουργώντας μια απόκοσμη ατμόσφαιρα που διέπεται από μύθους και όχι από ορθολογισμό

«‘‘Γκέρμπερσντορφ’’», ακούγεται ξάφνου ο οδηγός με μια αγορίστικη φωνή αναπάντεχα ψιλή. Ομως ο Βόινιτς δε βλέπει τίποτα, τίποτα εκτός από το προπέτασμα πυκνού σκότους που απροσχημάτιστα αποκολλιέται κομμάτια κομμάτια από τις πλαγιές των βουνών. Μόνο όταν τα μάτια συνηθίσουν, αναδύεται ξάφνου μπροστά τους μια οδογέφυρα, κάτω από την οποία περνούν για να μπουν στο χωριό, και στη συνέχεια ο τεράστιος όγκος ενός κτιρίου από κοκκινότουβλο κι αμέσως άλλα, μικρότερα κτίσματα, ο δρόμος, ακόμα και δυο φανοστάτες γκαζιού. Το πλίνθινο κτίσμα αποδεικνύεται πως είναι κολοσσός, μεγαλώνει στα μάτια καθώς πλησιάζουν, ενώ η κίνηση του οχήματος ανασύρει από το σκοτάδι σειρές από φωτισμένα παράθυρα»

Είναι η πρώτη φορά που ο Βόινιτς, ο ήρωας του βιβλίου «Εμπούσιον» της Ολγκα Τοκάρτσουκ, αντικρίζει το σανατόριο Γκέρμπερσντορφ. Ενα σανατόριο κρυμμένο καλά, στο πολωνικό «μαγικό βουνό». Η βραβευμένη με Νόμπελ Λογοτεχνίας Πολωνή συγγραφέας, στο μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Καστανιώτη σε μετάφραση της Αναστασίας Χατζηγιαννίδη, αναμετριέται μ’ ένα βιβλίο ορόσημο για την παγκόσμια λογοτεχνία, το «Μαγικό βουνό» του Τόμας Μαν. Το «Εμπούσιον» εκδόθηκε στην Πολωνία το 2022 και έκτοτε μεταφράζεται σε πολλές άλλες χώρες.

Ο δικός της Χανς Κάστορπ είναι ο Μιετσίσλαβ Βόινιτς, ένας ανασφαλής δύστροπος φοιτητής που διαγνώστηκε με φυματίωση, και αποφασίζει να πάει στο διάσημο σανατόριο Γκέρμπερσντορφ όπου συρρέουν ασθενείς από όλη την Ευρώπη.

Από τις πρώτες σελίδες, με μια ιδιαίτερα μυστηριακή αφήγηση, καταλαβαίνεις πως η συγγραφέας επιχειρεί να παρασύρει τους αναγνώστες σε ένα υπερβατικό λογοτεχνικό πεδίο που μοιάζει πολύ με ταινία τρόμου. «Ο Βόινιτς υποχώρησε προσεκτικά, παρακολουθούσε τα πόδια του γιατί φοβόταν μην πατήσει κάτι ζωντανό. Κοιτούσε με ένα μείγμα φρίκης και κατάπληξης την κούκλα που είχε φτιαχτεί επιμελώς με ό,τι βρισκόταν εύκαιρο στο δάσος: πέτρες και βρύα, κλαριά, φλοιούς δέντρων, μανιτάρια, φύλλα, πηλώδες χώμα. Ακουγε μόνο τη γρήγορη ανάσα του, γιατί είχε την εντύπωση πως το δάσος είχε σωπάσει και παρακολουθούσε τη συνάντηση του ανθρώπου με κάτι μη ανθρώπινο που με τόλμη μιμούνταν το ανθρώπινο».

Στον τόπο αυτό, όπου στον ενεστώτα χρόνο αναζητείται η ίαση, στο μακρινό παρελθόν έκαιγαν μάγισσες. Στο δάσος, όπου κάθε Νοέμβρη βρίσκουν κομματιασμένους άντρες, κατέφευγαν κυνηγημένες εκατοντάδες γυναίκες. Ενα πανέξυπνο εύρημα που δίνει την αφορμή για να συζητήσουν οι άντρες ασθενείς τη θέση της γυναίκας και τα δικαιώματά της. Ο μισογυνισμός πραγματικά σοκάρει, η Τοκάρτσουκ βγάζει από τη φαρέτρα της «μαύρα» κείμενα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Σέξπιρ, του Νίτσε και άλλων συγγραφέων και διανοητών.

Ο τίτλος του βιβλίου εξηγεί πολλά για το περιεχόμενό του. Είναι μια επινοημένη από τη συγγραφέα λέξη που ένωσε την Εμπουσα, έναν δαίμονα θηλυκού γένους, και το «Συμπόσιον» του Πλάτωνα.

Ολγκα Τοκάρτσουκ

Ο νεαρός Βόινιτς μένει στην «Πανσιόν των Κυρίων» και από την πρώτη μέρα της διαμονής του θα έρθει αντιμέτωπος με μια αόρατη, σκοτεινή απειλή καθώς βρίσκει νεκρή τη σύζυγο του ιδιοκτήτη Χερ Οπιτς, που είναι η αρχή μιας αλληλουχίας παράξενων γεγονότων. Φαίνεται, όμως, πως αυτό το γεγονός «τρομάζει» μόνο εκείνον. Οι άλλοι συγκάτοικοί του, ο δόκτωρ Φρόμερ, ο καθηγητής αρχαίων ελληνικών και λατινικών Χερ Αουγκουστ, ο βερολινέζος φοιτητής Τίλο φον Χαν, ο «τζέντλεμαν» Λόνγκιν Λούκας συνεχίζουν να καπνίζουν τα πούρα τους, να πίνουν «Σβερμεράι», ένα παραισθησιογόνο λικέρ, να απολαμβάνουν γαστρονομικά πιάτα και να συζητούν για τη μοναρχία ή τη δημοκρατία, για τον ρόλο της θρησκείας, τον σοσιαλισμό, το μέλλον της Ευρώπης και, μοιραία, λόγω του μακάβριου ευρήματος, για τις γυναίκες. Διαπιστώνουν ότι οι γυναίκες βρίσκονται σε ένα πρώιμο στάδιο της ανθρώπινης εξέλιξης και ότι επειδή είναι ανόητες πρέπει πάντα να βασίζονται στους άνδρες. Καταλήγουν ότι το γυναικείο σώμα δεν ανήκει στις ίδιες, αλλά στην ανθρωπότητα γενικότερα, σαν αναπαραγωγικό δοχείο. Με έναν εξαιρετικά επιδέξιο τρόπο η συγγραφέας μάς παρουσιάζει την καταγωγή της διαχρονικής «κακοποίησης» του γυναικείου φύλου που εξηγεί τα ώς σήμερα καθημερινά φαινόμενα των γυναικοκτονιών.

Στο πρόσωπο του ομοφυλόφιλου Τίλο φον Χαν, η Τοκάρτσουκ θίγει έντονα το ζήτημα της ταυτότητας και του ομοερωτισμού την εποχή εκείνη. Αρρώστια δεν ήταν μόνο η φυματίωση, αλλά και η ομοφυλοφιλία που οδηγούσε στην απόλυτη προσωπική μοναξιά. Ο Βόινιτς δεν μας μεταφέρει μόνο το τι σημαίνει να είσαι υγιής, αλλά και την αξία του να βρίσκεις συντροφικότητα στα πιο περίεργα μέρη.

Η Τοκάρτσουκ, όπως και σε άλλα βιβλία της, δίνει και εδώ τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη Φύση. Η ομιλούσα και συχνά εκδικητική φύση αλληλεπιδρά με τους χαρακτήρες δημιουργώντας μια απόκοσμη ατμόσφαιρα που διέπεται από μύθους και όχι από ορθολογισμό. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι το βιβλίο αμφισβητεί την υπεροχή του «λογικού» παρουσιάζοντας την ύπαρξη ενός κόσμου που είναι παράλογος, φανταστικός και συχνά ανεξήγητος. Ωστόσο η υπενθύμιση της περιρρέουσας ατμόσφαιρας τις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου σε επαναφέρει στην αληθινή απειλή που άνοιξε τον δρόμο στην καταστροφή και την αιματοχυσία. Το «Εμπούσιον» είναι ένα ξεχωριστό μυθιστόρημα, με πολλές αναγνώσεις και αναγωγές, που θα σας εκπλήξει με τις συνεχείς ανατροπές αλλά και την ολοζώντανη, παλλόμενη γλώσσα της σπουδαίας Ολγκα Τοκάρτσουκ.

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Αμφισβητώντας την υπεροχή του «λογικού»

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας