Εφαρμογή κυκλικής οικονομίας στο ΕΣΥ

Στους λαχανόκηπους, τα θερμοκήπια και το μαγειρείο του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (ΨΝΘ) οι εργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Σε έναν χώρο πρασίνου, συνολικής έκτασης 108 στρεμμάτων, λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας συνεργάζονται καθημερινά για τη συλλογή και αξιοποίηση φυτικών υπολειμμάτων από το μαγειρείο και τις καλλιέργειες, την επεξεργασία υπολειμμάτων ξύλου από κλαδέματα, τη γεωσκωληκομποστοποίηση και την παραγωγή εδαφοβελτιωτικού κομπόστ.

Τα παραγόμενα βιολογικά κηπευτικά στους υπαίθριους λαχανόκηπους και τα θερμοκήπια καλλιεργούνται με τη χρήση οργανικού εδαφοβελτιωτικού από γεωσκώληκες, αντικαθιστώντας πλήρως τα ανόργανα λιπάσματα. Η διαδικασία αυτή μειώνει και αξιοποιεί τα φυτικά υπολείμματα, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη βιωσιμότητα και την κυκλική οικονομία.

«Στον περιβάλλοντα χώρο του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης εφαρμόζεται ένα πρωτοποριακό μοντέλο κυκλικής οικονομίας που συνδυάζει την ολοκληρωμένη διαχείριση φυτικών υπολειμμάτων με την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Το ΨΝΘ είναι το πρώτο δημόσιο ίδρυμα στη χώρα που όχι μόνο συλλέγει και ανακυκλώνει τα φυτικά απόβλητά του, αλλά εφαρμόζει και καινοτόμες πρακτικές κυκλικής οικονομίας εντός του ίδιου του φορέα», αναφέρει ο δασολόγος Κωνσταντίνος Κόντος, επιστημονικά υπεύθυνος του προγράμματος «Μονάδα Πρασίνου».

Στις δραστηριότητες συμμετέχουν λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας εφαρμόζοντας στην πράξη την κυκλική οικονομία. Τα βιολογικά κηπευτικά που παράγονται διατίθενται στην ελεύθερη αγορά μέσω της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης «Αργώ».

Η διαδικασία της γεωσκωληκομποστοποίησης

Οι γεωσκώληκες εκτρέφονται σε ειδικές κυψέλες, όπου τρέφονται με φυτικά υπολείμματα, τα οποία τεμαχίζονται ώστε να έχουν κατάλληλο μέγεθος για κατανάλωση από τους γεωσκώληκες.

«Κάθε γεωσκώληκας γεννά έως 500 αυγά, επιτυγχάνοντας υψηλούς ρυθμούς αναπαραγωγής. Τρέφονται με φυτικά βιοαπόβλητα και μαγειρεμένα υπολείμματα, αν και για τα τελευταία απαιτείται διαλογή, ώστε να απομακρυνθούν λάδια, κόκαλα και σάλτσες. Η τροφή τους πρέπει να έχει τη σωστή αναλογία άνθρακα προς άζωτο (C/N), γι’ αυτό προστίθενται μικρά τεμαχισμένα κλαδιά. Η διαδικασία απαιτεί συνεχή αερισμό και διύγρανση, ώστε να επιτυγχάνεται η αερόβια ζύμωση», εξηγεί ο κ. Κόντος.

Ο γεωσκώληκας θεωρείται «τέλειος αντιδραστήρας λιπασματοποίησης», καθώς καταναλώνει καθημερινά ποσότητα τροφής ίση με το βάρος του, ενώ το 50% αυτής μετατρέπεται σε θρεπτικό κομπόστ (εδαφοβελτιωτικό). Το τελικό προϊόν είναι πλούσιο σε μικροοργανισμούς και ενισχύει την ανάπτυξη των φυτών, ενώ η διαδικασία ολοκληρώνεται σε 4-5 μήνες, ταχύτερα από τις συμβατικές μεθόδους.

Συνεργασίες και βραβεία

Για την παραγωγή κομπόστ, το ΨΝΘ συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Εδαφοϋδατικών Πόρων - Ερευνητική Μονάδα Σίνδου του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (επιστημονικά υπεύθυνος ο γεωπόνος-διευθυντής Ερευνών Ευάγγελος Χατζηγιαννάκης και η συνεργάτις δρ Βασιλική Κυνηγοπούλου) και με το Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ (ομ. καθηγητής Αθανάσιος Γείτονας). Σημειώνεται ότι η πρωτοπόρος αυτή δράση έχει ήδη αποσπάσει τρία βραβεία, μεταξύ των οποίων το Gold στην κατηγορία Circular Economy Leadership, αναδεικνύοντας το ΨΝΘ ως πρότυπο αριστείας στη βιώσιμη διαχείριση των φυτικών αποβλήτων.

Πέρα από τα βραβεία, η μεγαλύτερη αξία της πρωτοβουλίας είναι η συμμετοχή ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, που επωφελούνται μέσω της εργασιακής απασχόλησης και της ενίσχυσης της θεραπείας τους.

Σε μια εποχή όπου η βιωσιμότητα αποτελεί πρωταρχικό στόχο και η κοινωνική συνοχή βασική προτεραιότητα, το ΨΝΘ αποδεικνύει ότι η ορθολογική διαχείριση φυτικών αποβλήτων μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για ένα βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο μέλλον.