Στο κενό του κόσμου

Στο κενό του κόσμου

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΡΑΓΚΟΣ

Ο στεναγμός του Ικαρου

Μυθιστόρημα

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΩΒ ΣΚΙΟΥΡΟΣ

Η γραφή του Φράγκου έχει μια ιδιαίτερη προφορικότητα, με λέξεις που κρατούν μνήμες και εμπειρίες από ένα παρελθόν που, όσο ξεμακραίνουμε από αυτό, όλο και πιο πολύ το αγνοούμε. Λέξεις που, όντας τόσο εύηχες και παραστατικές, λες και υφαίνουν, η μια δίπλα στην άλλη, έναν λόγο χειροποίητο

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΙΝΔΑΡΕ*

Ομολογώ πως μου είναι δύσκολο να είμαι αντικειμενικός στην κριτική μου επειδή με τον Παναγιώτη μάς δένει πολύχρονη φιλία. Εντούτοις ήθελα να τον ευχαριστήσω για την εμπειρία του βιβλίου, όπως τη χάρισε σε μένα και σε όλους τους αναγνώστες. Βέβαια δεν είμαι συγγραφέας, όπως έγραφε η πρόσκληση του εκδοτικού οίκου Μωβ Σκίουρος όταν διοργάνωνε την παρουσίαση του βιβλίου, στην οποία ήμουν καλεσμένος, αλλά μάλλον λαίμαργος αναγνώστης.

Σε αυτά τα λίγα λόγια που θέλω να πω για τον Στεναγμό του Ικαρου, θα κρατήσω εκείνα που είπα με βαθιά συγκίνηση στην εκδήλωση της παρουσίασης:

Μόλις πριν από λίγο τέλειωσα την ανάγνωση. Καθώς πρόκειται για ένα μυθιστόρημα εκτενές, η πιεστική ανάγνωση –για να προλάβω...– με άφησε με το παράπονο πως ήθελα κι άλλο χρόνο να το χαρώ, να το χωνέψω και να το ξαναδιαβάσω.

Είναι πολλοί αυτοί που γράφοντας προσπαθούν να βάλουν σε τάξη τον ψυχισμό τους. Να ισορροπήσουν πάνω από το κενό ενός κόσμου που μας δοκιμάζει διαρκώς. Να βρουν νερό στην έρημο του παραλόγου. Μα πόσων τα κείμενα μπορούν να κεντρίσουν την προσοχή του άγνωστου αναγνώστη;

Εδώ συμβαίνει κάτι πραγματικά ενδιαφέρον. Είναι το πρώτο μυθιστόρημα, και μάλιστα μυθιστόρημα-ποταμός, που δημοσιεύει ο συγγραφέας. Οι δεκαετίες που κουβαλάει στην πλάτη του δεν πτοούν τον συγγραφικό του οίστρο. Ενας νεανικός ενθουσιασμός, ή μάλλον μια νεανική επιθυμία, του επιτρέπει να αποφύγει τη νοσταλγία και τη γραφικότητα και να αναμετρηθεί με μνήμες μιας παλιότερης από τη δική του γενιάς αναπλάθοντάς τες με τρυφερότητα και αξιοπρόσεκτη πραγματολογική συνέπεια.

Η γλώσσα του, είναι μια γλώσσα με μια ιδιαίτερη προφορικότητα, με λέξεις που κρατούν μνήμες και εμπειρίες από ένα παρελθόν που, όσο ξεμακραίνουμε από αυτό, όλο και πιο πολύ το αγνοούμε. Λέξεις που, όντας τόσο εύηχες και παραστατικές, λες και υφαίνουν, η μια δίπλα στην άλλη, έναν λόγο χειροποίητο.

Οι ήρωές του, αυτά που ζουν, αυτά που σκέφτονται, αυτά που πιστεύουν αλλά και τα αισθήματά τους, έχουν ως κοινό παρονομαστή την αγωνία της επιβίωσης. Και μάλιστα της επιβίωσης σε μια προσφυγιά από κάθε τι που μπορεί να ονομάσει κανείς πατρίδα, ακόμη και στη βαθύτερη, την υπαρξιακή της διάσταση.

Ανάμεσα στη γη, τη θάλασσα και τον ουρανό συγκρούονται διαρκώς η ζωή και ο θάνατος. Σπηλιές, στάβλοι, παραπήγματα, σπίτια ταπεινά και οίκοι μεγάλοι, εκκλησάκια, βαρκάκια, καΐκια, αλλά και το ίδιο το σαρκίο του καθενός, είναι οι μονές που φιλοξενούν την ανθρώπινη ύπαρξη.

Κάποιες στιγμές, ανάμεσα στις χαραμάδες τολμηρών ελλείψεων στον χώρο και τον χρόνο, δίνεται η ευκαιρία να αναρωτηθούμε τι είναι αυτό που μπορεί να κινεί τον ίδιο τον συγγραφέα; Ποια έμπνευση του επιτρέπει να μπαίνει τόσο βαθιά στα εσώψυχα ενός ζεύγους με τόσο διαφορετικές αφετηρίες, εμπειρίες, οπτικές και κοσμοθεωρίες, και να δοξάζει με τον τρόπο του την τόσο ιδιαίτερη και συγκινητική συμπόρευσή τους.

Η αύρα της συνάντησης του Σταύρου και της Λεμονιάς μπορεί να σε κάνει να δεις αλλιώς μια σειρά από πράγματα που μας ταλαιπωρούν και την ίδια στιγμή μας εξυψώνουν. Τη μοναξιά αλλά και τα δώρα της συμπόρευσης σε κάθε είδους ανθρώπινη προσπάθεια, σε κάθε είδους αγώνα. Ακόμη κι αυτό που βαφτίζουμε ψυχή, και με τον τρόπο του ο καθένας μας αγωνίζεται να περισώσει.

Τέλος, είναι ίσως αδύνατο να μη σκεφτεί κανείς διαβάζοντας τον Στεναγμό του Ικαρου τις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» του Τσίρκα. Θα μπορούσε μάλιστα να ανιχνεύσει κι έναν κοινό καημό να συνδέει τα έργα, σε κάποια σημεία της ιστορικής τους θεώρησης.

Πολύ ωραίο το βιβλίο του Παναγιώτη. Σαν αναγνώστης, το καταευχαριστήθηκα. Σαν σκηνοθέτης, το ορέχτηκα. Σαν φίλος, το θαύμασα. Και σαν μακρινός συγγενής του, το καμάρωσα.

*Σκηνοθέτης

—

Τη σελίδα αυτήν δεν τη φτιάχνουν επαγγελματίες κριτικοί βιβλίου. Γράφεται από αναγνώστες που απευθύνονται σε αναγνώστες για να τους μιλήσουν για κάποιο βιβλίο που τους συνεπήρε. Αν θέλετε να μοιραστείτε όσα νιώσατε διαβάζοντας ένα βιβλίο, στείλτε το κείμενό σας (το πολύ 700 λέξεις) στο [email protected]