Νέο όπλο κατά των μεγάλων πετρελαιοκηλίδων

«Δεκατέσσερα χρόνια μετά την καταστροφή της BP Deepwater Horizon, θα τα καταφέρναμε καλύτερα στον καθαρισμό μιας άλλης τεράστιας πετρελαιοκηλίδας;» διερωτάται ο συντάκτης της στήλης τεχνολογίας του BBC. Θυμίζει ότι στις 20 Απριλίου 2010, μια έκρηξη κατέστρεψε την υπεράκτια εξέδρα γεώτρησης που διαχειριζόταν η BP στον Κόλπο του Μεξικού. Εντεκα άνθρωποι σκοτώθηκαν και, δύο μέρες αργότερα, η εξέδρα κατέρρευσε με το πετρέλαιο να διαρρέει στη θάλασσα όπου και συνέχισε να ρέει για σχεδόν τρεις μήνες.

Η γνωστή ως «BP πετρελαιοκηλίδα» του Deepwater Horizon είναι από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές καταστροφές του περασμένου αιώνα. Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πόσο απίστευτα μεγάλη ήταν η διαρροή. Ηταν η μεγαλύτερη πετρελαιοκηλίδα που καταγράφηκε ποτέ στον κόσμο, απελευθερώνοντας περίπου 4,9 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου (779 εκατομμύρια λίτρα ή περισσότερες από 300 ολυμπιακές πισίνες). Εως και ένα εκατομμύριο θαλάσσια πτηνά πέθαναν και οι επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία καθώς και οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις εξακολουθούν να γίνονται αισθητές μέχρι σήμερα.

Χρησιμοποιήθηκαν ειδικοί βραχίονες για να προσπαθήσουν να συγκρατήσουν το πετρέλαιο, πλοία αναπτύχθηκαν στις άκρες της διευρυνόμενης κηλίδας και άναψαν φωτιές για να προσπαθήσουν να το κάψουν. Η BP άρχισε επίσης να ψεκάζει το πετρέλαιο με τεράστιες ποσότητες διασκορπιστικών χημικών ουσιών τόσο στην επιφάνεια της θάλασσας όσο και σε 1,5 χιλιόμετρο βάθος. Ωστόσο, πιστεύεται ότι αυτά τα μέτρα διασκόρπισαν μόνο περίπου το ένα τρίτο του χυμένου πετρελαίου. Ποιες είναι λοιπόν οι ενδεδειγμένες λύσεις για μεγάλες διαρροές που χρειάζονται ημέρες για να καθαριστούν;

Σύμφωνα πάντα με το άρθρο, υπάρχουν προς το παρόν τρεις λύσεις: η πρώτη είναι η καύση, ένας μάλλον αμφιλεγόμενος τρόπος για να αφαιρεθεί το πετρέλαιο που έχει διαρρεύσει στη θάλασσα και εκτιμάται ότι το μόνο το 5% της πετρελαιοκηλίδας της BP κάηκε στην επιφάνεια. Η καύση δεν είναι πάντως ο μόνος ένοχος για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Η ίδια η εξάτμιση του λαδιού είναι επίσης εξαιρετικά τοξική, όπως είναι και οι διασκορπιστικές χημικές ουσίες-διαλυτικά που συνιστούν το δεύτερο εξίσου αμφιλεγόμενο τρόπο για την εξάλειψη των πετρελαιοκηλίδων, αλλά κάνουν μεγαλύτερη ζημιά στα θαλάσσια πτηνά που καταδύονται, τα θαλάσσια θηλαστικά, τις χελώνες και τα μικρά ψάρια.

Ελπίδες ωστόσο για μια ουσιαστική αντιμετώπιση των πετρελαιοκηλίδων δίνει ο Γκιουχούα Γιου, καθηγητής επιστήμης υλικών στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Οστιν, ο οποίος μαζί με την ομάδα του άρχισαν να εξετάζουν ένα νέο υλικό πάνω στο οποίο δουλεύει το εργαστήριό του και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στον καθαρισμό πετρελαιοκηλίδων.

Πρόκειται για ένα σούπερ ελαιόφιλο τζελ ικανό να διαχωρίζει σε ποσοστό 99% το λάδι από το νερό. Η ομάδα του Γιου σχεδίασε επίσης ένα σύστημα που θα συνδέεται με το μπροστινό μέρος ενός πλοίου και από εκεί ένας μεταφορικός ιμάντας θα μαζεύει λάδι από την επιφάνεια του νερού και στη συνέχεια το κυλάει γύρω από έναν επαγωγικό θερμαντήρα, ο οποίος θερμαίνει το λάδι, διαχωρίζοντάς το. Το πρωτότυπο ελαιόφιλο τζελ λειτουργεί με ταχύτητα συλλογής 10 φορές μεγαλύτερη από τους τρέχοντες ρυθμούς καθαρισμού.

Τέλος ένας ακόμη σαφώς οικολογικός τρόπος είναι η βιοαποκατάσταση, η οποία συνίσταται στην προσθήκη θρεπτικών συστατικών για την ενδυνάμωση των βακτηρίων που αποδομούν το πετρέλαιο και έχει μακρά ιστορία χρήσης σε πετρελαιοκηλίδες. Ωστόσο αναφορικά με την τελευταία αυτή μέθοδο, οι επιστήμονες βρίσκονται ακόμη στην αρχή της κατανόησης των πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων μεταξύ μικροβίων και χημικών διασπορών, καθώς και πώς αυτά αλληλεπιδρούν με περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η θερμοκρασία και το ηλιακό φως.