«Ελάτε και βάλτε άφοβα το πόδι σας μαζί μου στο τραχύ αυτό μονοπάτι του Κρόνου, που, κατά τον Ορφικό λόγο, η ψυχή προχωρώντας γίνεται πάντα νεότερη και δυνατότερη. Βοηθήστε με ν’ απολυτρώσουμε την ανθρωπότητα απ’ αυτή τη δεύτερη, απ’ αυτή την τρίτη και την τέταρτη μνήμη, που από σκαλί σ’ άλλο σκαλί έχει χαμηλώσει το μυαλό της χαμηλότερα απ’ όλων των ζώων, και βοηθήστε με να την κάνουμε να ξαναποκτήσει τη μεγάλη μνήμη των Μουσών, τη Μνήμη-Θεό μες στον εαυτό της». Αγγελος Σικελιανός
«Τα βιβλία βρίσκουν τους αναγνώστες ή οι αναγνώστες τα βιβλία;» αναρωτήθηκα διαβάζοντας τη «Δελφική Προσπάθεια» (Ικαρος). Πρόκειται για κείμενα του Αγγελου Σικελιανού, που ανθολόγησε και προλόγισε ο σημαντικός μεταφραστής, συγγραφέας και φιλέλληνας, Ντέιβιντ Κόνολι. Για τον Αγγελο Σικελιανό, το όραμά του και την επιδραστικότητά του ως λογοτέχνη έχουν γραφτεί πολλά και θα συνεχίζουν να γράφονται τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς. Σε μια εποχή που όπως γράφει ο Κόνολι «τα λόγια του Αγγελου Σικελιανού ακούγονται πιο αληθινά και παραμένουν εξίσου επίκαιρα», βιβλία όπως αυτό μας βρίσκουν, μας περιμένουν.
Στις σελίδες του δεν περιγράφεται μόνο η Δελφική Προσπάθεια ανάμεσα στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και στις αρχές του 1930 ως μια καλλιτεχνική –ουτοπική για πολλούς–πράξη, περιγράφεται ο αγώνας ενός ανθρώπου να υπερασπιστεί την ειρήνη μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ διαφαινόταν παγκοσμίως ότι μπορεί να υπάρξει και ένας Β΄.
Εγιναν δύο Δελφικές Εορτές το 1927 και το 1930, με θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις λαϊκής χειροτεχνίας, παραδοσιακούς χορούς, αθλητικούς αγώνες και άλλες δραστηριότητες. Συμπαραστάτρια στην υλοποίησή τους ήταν η σύντροφός του Σικελιανού, η Αμερικανίδα μελετήτρια του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και χορογράφος Εύα Πάλμερ.
«Εκπλήσσεται κανείς, διαβάζοντας τα γραπτά του, από την ευρύτητα του οράματός του αλλά και από τη βαθιά του γνώση για την παγκόσμια λογοτεχνία και τα κοινωνικά κινήματα της εποχής του, καθώς επίσης για τους αρχαίους πολιτισμούς του κόσμου», γράφει ο ανθολόγος του βιβλίου. Θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι ο Σικελιανός κατά τη διάρκεια της ζωής του βίωσε τους Βαλκανικούς Πολέμους, τη Ρωσική Επανάσταση, τη Μικρασιατική Καταστροφή, δύο Παγκοσμίους Πολέμους και βέβαια τον σπαρακτικό ελληνικό Εμφύλιο.
Οραμά του ήταν να δημιουργηθεί μια νέα τάξη, ο «ρυθμός» όπως έλεγε, ο οποίος θα φώτιζε την ανθρώπινη ιστορία με ένα ενιαίο πνευματικό όραμα στο οποίο οι λαοί της Γης θα αποκτούσαν σύμπνοια και αλληλεγγύη. Και το κέντρο όλης αυτής της δύναμης, όλης αυτής της ενέργειας, πίστευε πως θα έπρεπε να είναι ο ιερός χώρος των Δελφών.
Γιατί όμως είναι σημαντικό αυτό το σημείο για τον σύγχρονο πολιτισμό; Γράφει στο κείμενο «Η μοιραία επιστροφή των Ιδεών-Μητέρων Ι»: «Στην ιστορία κάθε λαού υπάρχει άσφαλτα, κρυμμένο από το πέρασμα των αιώνων, κάποιο κεντρικό σημείο από το πέρασμα των αιώνων, κάποιο κεντρικό σημείο, που σε απώτατους καιρούς υπήρξε ένα σημείο διατομής των γενικών εκείνων δημιουργικών αρχών και των ανάλογων θεσμών, όπου σιγά-σιγά διασπώμενοι άφησαν χωρίς ρυθμίστρια εποπτεία τη γενική διακυβέρνηση του κόσμου∙ ένα σημείο που η κοινή καταγωγή των Ιδεών-Μητέρων (και επομένως η πνευματική και ιστορική αλληλεγγύη των λαών ανάμεσό τους) είναι βέβαιη, αλλά που κατά καιρούς σκεπάζεται με αδιαπέραστο σχεδόν σκοτάδι από τη νύχτα των ανθρώπινων παθών».
Μπορεί άραγε να έχει η Τέχνη και ο Πολιτισμός μια τέτοια δύναμη;
Αυτό είναι το κορυφαίο ερώτημα στο έργο του Αγγελου Σικελιανού. Μπορούμε σήμερα να εγκύψουμε πάνω στην ιδέα του για ένα «Δελφικό Πανεπιστήμιο»; Διόλου βέβαιη δεν είμαι και καθόλου σίγουρη πως, όπως εξελίσσεται το ετήσιο φόρουμ των Δελφών, ακουμπά σε μια τέτοια προοπτική.
Βλέπω σε μια φωτογραφία που εμπεριέχεται στο βιβλίο τον Αγγελο Σικελιανό, την Εύα Πάλμερ, τον Νικόλαο Πλαστήρα και άλλους να εγκαινιάζουν τις «Δελφικές Εορτές» του 1930. Δεν γνωρίζουν πως σε δέκα χρόνια θα «καταστραφεί» ο κόσμος, πως ένας παρανοϊκός ηγέτης θα δολοφονήσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη. Στέκονται εκεί για να δείξουν πως η ειρήνη είναι ο μόνος δρόμος για να επιβιώσουμε ως είδος. Ο ποιητής στις γιορτές αυτές θα μιλήσει γαλλικά για το προσχέδιο του Δελφικού Πανεπιστημίου. Πιστεύει πως έτσι θα καταλάβουν περισσότεροι την πανελλήνια, και παγκόσμια ταυτόχρονα, Δελφική Ιδέα. Από τον ιερό αυτό τόπο προς τον προαιώνιο δέκτη κάθε τόπου.
Εχουν περάσει σχεδόν 100 χρόνια από τότε που ο Σικελιανός οραματίστηκε τη «Δελφική Προσπάθεια», για την οποία διαβάζουμε στα κείμενα αυτού του βιβλίου. Αλλά το στίγμα που εξέπεμψε τότε εξακολουθεί να εκπέμπει. Εξακολουθεί να εμπνέει. Δεν ήταν μόνο μια πρωτότυπη πολιτιστική πρόταση, ήταν μια πνευματική καταγραφή σε παγκόσμια κλίμακα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας