Χίλτον και Ilisian

Πρόσφατα, ανακοινώθηκε δημόσια πως το ιστορικό ξενοδοχείο «Χίλτον», μετά τη ριζική ανακαίνισή του, θα ονομάζεται πλέον «The Ilisian». Κατ’ αρχάς, εάν οι μάνατζερ είχαν τον Ιλισό κατά νου, και τα Ιλίσια όπου βρίσκεται το ξενοδοχείο, μάλλον έκαναν λάθος: στα αγγλικά, το «Ilisian», με ένα «s», προφέρεται «Αϊλίζιαν», μη έχοντας καμία ηχητική σχέση με τον καημένο τον ποταμό, που η υπογειοποίησή του, και η μετατροπή του σε οχετό, ολοκληρώθηκε στις αρχές του 1960.

Υπήρξε μία εποχή (1960-1970) που η μισή Αθήνα έμενε «πίσω από το “Χίλτον”». Ηταν και σημάδι κοινωνικής ανόδου να δίνεις μια διεύθυνση κατοικίας κοντά στο εμβληματικό ξενοδοχείο της Αθήνας, στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, με μέτωπο προς τη λεωφόρο Βασιλέως Αλεξάνδρου και την οδό Μιχαλακοπούλου στα Ιλίσ(σ)ια. Το εντυπωσιακό ξενοδοχείο, που έδωσε το όνομά του σε μια ολόκληρη γειτονιά της πρωτεύουσας, αποτέλεσε το κοσμοπολιτικό καύχημα της επαρχιακής Ελλάδας – είχαμε κάποιο ευπρεπές ξενοδοχείο, εκτός από τη «Μεγάλη Βρεταννία» εννοείται, να φιλοξενήσουμε αρχηγούς κρατών ή το διεθνές τζετ σετ του 1960 και του 1970: ο Ωνάσης, ο Φρανκ Σινάτρα, ο Ινγκμαρ Μπέργκμαν, ο Αντονι Κουίν με τις ακολουθίες τους είχαν φιλοξενηθεί στο «Χίλτον», αφήστε τους υψηλούς Αμερικανούς παράγοντες, τους φανερούς και under cover προστάτες της δικτατορίας, που είχαν καταλύσει στις σουίτες του.

Υπάρχει μια ιστορική φωτογραφία, που τραβήχτηκε την 21η Απριλίου του 1967 στους κήπους του «Χίλτον»: ξένοι ένοικοί του απολαμβάνουν ξαπλωμένοι σε σεζλόνγκ τον ανοιξιάτικο ήλιο δίπλα στην πισίνα, απολύτως αδιάφοροι για ό,τι συμβαίνει ακριβώς δίπλα τους στην πόλη, όπως οι προελάσεις των τεθωρακισμένων, που συντρίβουν κάτω από τις ερπύστριές τους την κοινοβουλευτική δημοκρατία. Μόνη παραφωνία, αλλά διακριτική, είναι ο φαντάρος στη στέγη της εισόδου του ξενοδοχείου, να φυλάττει όχι Θερμοπύλες, αλλά την εύρυθμη ηλιοθεραπεία των τουριστών.

Η μελέτη για την οικοδόμηση του «Χίλτον της Αθήνας» (Athens Hilton) εκπονήθηκε από τους αρχιτέκτoνες Βουρέκα, Βασιλειάδη, Στάικο και Γεωργιάδη, με τον Μόραλη να υπογράφει τις εντυπωσιακές διακοσμητικές συνθέσεις. Το ξενοδοχείο, έχοντας ένα απαλό κοίλο σχήμα, κάπως σαν ανοιχτό κρουασάν, από κάποιους υμνήθηκε ως έξοχος συνδυασμός μοντέρνου και κλασικού ρυθμού, όμως άλλοι το θεώρησαν ως αισθητικό βανδαλισμό στο αθηναϊκό τοπίο. Εγκαινιάστηκε με λαμπρότητα το 1963, από τον ίδιο τον Κόνραντ Χίλτον, τον ιδρυτή της ομώνυμης ξενοδοχειακής αλυσίδας, που είχε δηλώσει τότε πως «το “Χίλτον” της Αθήνας είναι το ωραιότερο “Χίλτον” του κόσμου».

Αυτός γεννήθηκε το 1887 από τη Μέρι Γκενεβίβε Λάουφερσβαϊλερ, γερμανικής καταγωγής, ενώ ο πατέρας του, ο Νορβηγός Αουγκουστ Χάλβορσεν, είχε ήδη αλλάξει το επώνυμό του σε «Χίλτον», επί το αμερικανικότερον. Ο Κόνραντ Νίκολσον Χίλτον ξεκίνησε την καριέρα του το 1919 αγοράζοντας το ξενοδοχείο «Mobley» στο Σίσκο του Τέξας. Μετά έχτισε το «Dallas Hilton», το οποίο εγκαινιάστηκε το 1925, ενώ το 1946 ο Χίλτον ίδρυσε την παγκόσμια εταιρεία Hilton Hotel Corporation. Ο Χίλτον πέθανε το 1979.

«The Ilisian» λοιπόν. Θα μπορούσαν να έχουν κρατήσει την ορθογραφία με τα δύο σίγμα, όπως ορθογραφεί τα «Ιλίσσια» το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, από τον Ιλισσό, που κάποτε ήταν ο σημαντικότερος ποταμός της αρχαίας Αθήνας. Το όνομά του προέρχεται από το άγνωστης ετυμολογίας προελληνικό τοπωνύμιο «Ειλισσός», που καμιά σχέση δεν έχει με το μεταελληνικό «Δε Αϊλίζιαν».

Μάλλον θα συνεχίσουμε να λέμε πως μένουμε πίσω από το «Χίλτον».