Παρόλο που η τέταρτη ταινία του Μεξικανού σκηνοθέτη Αλόνσο Ρουιζπαλάσιος είναι μια ελεύθερη διασκευή του ομώνυμου θεατρικού έργου του Αρνολντ Γουέσκερ από το 1957, το La Cocina δεν θα μπορούσε να μεταφέρει καλύτερα την ατμόσφαιρα τού σήμερα, και μάλιστα στο σημείο όπου το «σήμερα» εκτυλίσσεται ακάθεκτα: στην πόλη της Νέας Υόρκης.
Στην αρχική σκηνή βλέπουμε την Εστέλα (Αννα Ντίαζ), ένα κορίτσι μεξικανικής καταγωγής, μέσα στο ξένο γι’ αυτήν περιβάλλον της πόλης, να παίρνει το μετρό προς ένα εστιατόριο του midtown όπου προσλαμβάνουν αδήλωτους μετανάστες. Γρήγορα συνειδητοποιούμε ότι ο ρόλος της Εστέλα αποτελεί ένα μικρό μόνο μέρος μέσα στον υπόγειο κόσμο της «κουζίνας», όμως το γεγονός ότι η ταινία ανοίγει μέσα από τη ματιά της δεν είναι τυχαίο. Πρόκειται για μια προειδοποίηση γι’ αυτό που μέλλει να ακολουθήσει και ένα αίτημα του σκηνοθέτη προς το κοινό του να μη χαλαρώσει, αλλά να βιώσει την ταινία υπό την πίεση που νιώθουν και όλα τα πρόσωπα της ιστορίας. Το τονίζω – όλα τα πρόσωπα, εργάτες και εργοδότες μαζί. Γιατί ο Ρουιζπαλάσιος δεν αναφέρεται απλά σε ένα ζήτημα κοινωνικής αδικίας αλλά σε κάτι πολύ πλατύτερο που μας αφορά όλους ανεξαιρέτως: την πίεση του χρόνου εξαιτίας της αφύσικης και βίαιης σμίκρυνσής του.
Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, η Εστέλα παίζει τον ρόλο της παρατηρήτριας, με την προοπτική της οποίας η ταινία αρχίζει και τελειώνει. «Είδα το σενάριο σαν μια ευκαιρία να δείξω τη μοναξιά και την απομόνωση των μεταναστών», είπε η Ντίαζ, δακρύζοντας, σε συνέντευξη Τύπου στο τελευταίο Φεστιβάλ του Βερολίνου. «Συγκινούμαι γιατί και η μητέρα μου, πριν από πολλά χρόνια, άφησε τη χώρα της για να πάει σε μια ξένη χώρα χωρίς να ξέρει τη γλώσσα. Για μένα δεν υπάρχει πιο μεγάλη απομόνωση από το να μην μπορείς να εκφραστείς με λόγια». Και όμως, το τι συμβαίνει στους χαρακτήρες του La Cocina και το πώς αισθάνονται, είναι αδύνατον να ειπωθεί με λόγια. Οπως και οι χαρακτήρες έτσι και οι θεατές μένουν έκθαμβοι μπροστά στη δύναμη του χάους.
Πλήθος από μάγειρες, λαντζέρηδες και σερβιτόρους δουλεύουν στα «κάτεργα» της κουζίνας κάτω από τον ζυγό του κέρβερου μάνατζερ Λουίς (Εντουάρντο Ολμος), ο οποίος είναι αναγκασμένος να κρατά μια υποτυπώδη ισορροπία ανάμεσα στους υπαλλήλους και το αφεντικό, που εμφανίζεται ελάχιστα και μόνο όταν τα πράγματα εκτυλίσσονται πέρα από κάθε έλεγχο. Ανάμεσά τους σταδιακά αρχίζουν να διαφαίνονται ο Μεξικανός Πέντρο (Ραούλ Μπριόνες) και η Αμερικανίδα Τζούλια (Ρούνεϊ Μάρα).
Αν και προέρχονται από δύο διαφορετικές άκρες της Γης, τον Πέντρο και την Τζούλια ωστόσο ενώνει μια κοινή τραυματική μοίρα φτώχειας και μοναξιάς. Αποξενωμένος από την οικογένειά του, δουλεύοντας για ένα μεροκάματο σαν μάγειρας, χωρίς χαρτιά, χωρίς καμιά εγγύηση για το μέλλον, αυτός απαγκιστρώνεται από την πιθανότητα να γίνει πατέρας – ένας βιαστικός, κυριολεκτικά υπόγειος έρωτας με την Τζούλια την έχει αφήσει έγκυο. Αυτό όμως που για τον Πέντρο μοιάζει σαν μια τελευταία αναλαμπή ελπίδας, γι’ αυτήν σημαίνει ακόμα μια περιπλοκότητα στην ήδη περίπλοκη ζωή της, έχοντας ήδη ένα παιδί το οποίο αδυνατεί να αναθρέψει, βουτηγμένη στην ανέχεια και τη δυστυχία, μαθημένη να μην εμπιστεύεται αλλά να παλεύει τον κάθε έναν και κάθε τι που βρίσκεται στον δρόμο της. Να παλεύει ακόμα και ενάντια στην προοπτική της ευτυχίας.
Η ευτυχία είναι ένας μύθος που για τους εργάτες της κουζίνας έχει μάλλον αντικατασταθεί από μια επιθυμία ανακούφισης από τον ασταμάτητο αυτό αγώνα δρόμου της ζωής. Εκεί όπου οι ανθρώπινες ανάγκες για ανάπαυση και φροντίδα έχουν εκτοπιστεί από το επιτακτικό αίτημα της επιβίωσης μέσα σε ένα σύστημα που δέχεται να τους διευκολύνει στον βαθμό που αυτοί είναι χρήσιμοι, δηλαδή γρήγοροι και παραγωγικοί, συμφιλιωμένοι με την ιδέα ότι ο πενιχρός μισθός τους συμβαδίζει με την τερατώδη μηχανή παραγωγής που τους θρέφει και τους σκοτώνει ταυτόχρονα.
«Πάντα ήθελα να κάνω μια ταινία που μιλάει για το τι συμβαίνει μετά το πέρασμα των συνόρων» είπε ο Ρουιζπαλάσιος στην ίδια συνέντευξη Τύπου. «Πολύ λίγες είναι αυτές που πραγματεύονται το θέμα του μετανάστη στην “άλλη μεριά”, όπου το όνειρο πραγματοποιείται ή όχι. Μου φάνηκε αυτό σαν ένα ενδιαφέρον σημείο εκκίνησης… Υπάρχει πάντα ένα τίμημα που συνοδεύει το όνειρο».
Σε ένα σπάνιο διάλειμμα στην αλάνα του εστιατορίου όπου οι υπάλληλοι αναπολούν τα όνειρά τους για μια καλύτερη ζωή, ο Νόνζο (Μοτέλ Φόστερ) μιλάει για τον αφανισμό και την εξαφάνιση. Μόνο εκεί, στην απουσία της ύπαρξης, υπάρχει πραγματική ειρήνη. Οι άλλοι τον ακούν αποσιωπημένοι. Γιατί το ξέρουν πως κατά βάθος αυτό θέλουν και οι ίδιοι – να ξεφύγουν από τον τροχό.
Και όταν πια έχει χαθεί κάθε ίχνος δυνατότητας για το μέλλον, δεν μένει πάρα η καταστροφή – και η ταινία προχωρά με κρεσέντο προς την ολική διάλυση με πρωταγωνιστή τον Πέντρο. Μην έχοντας τίποτα να χάσει, ο ανώνυμος αυτός εργάτης παύει να είναι πρόθυμος, παύει να φοβάται ή να ελπίζει σε ένα μέλλον που δεν πρόκειται να υπάρξει. Ετσι, με τη διαύγεια της απελπισίας και συναίσθηση της πραγματικότητας, ο Πέντρο ξεφεύγει από τον τροχό παρασύροντας μαζί του και το σαθρό οικοδόμημα ενός ατέρμονου αγώνα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας