Πολυπράγμων καλλιτέχνης, ζωγράφος, χαράκτης, ποιητής, μεταφραστής, δημιουργός video animation, αλλά και εκδότης του εμβληματικού περιοδικού «Νέο Επίπεδο», άνθρωπος με κοινωνική συνείδηση, ο Γιάννης Στεφανάκις από τη δεκαετία του 1980 μέχρι σήμερα βρίσκεται διαρκώς στο προσκήνιο. Στο τέλος του 2023 βάζει... τρίποντο: με την κυκλοφορία της συλλογής ποιημάτων «Στη στροφή τ’ ουρανού και στη μέση του δρόμου» (εκδ. Καστανιώτη), σε μια εποχή που «χαιρετίζουμε τον κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης που προελαύνει, αφήνοντας τη δική μας νόηση και σκέψη ν’ ατροφήσει».
Με τη συμμετοχή του στην ομαδική έκθεση «Πολυκατοικίδια» στο Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου, όπου μαζί με τη Μαργαρίτα Βασιλάκου και τον Γιάννη Γαβαλά σχολιάζουν την αμφιλεγόμενη σχέση του ανθρώπου με το οικιστικό μοντέλο της πολυκατοικίας και την παθολογία που συνοδεύει τον ρυθμό των μεγαλουπόλεων.
Αλλά και με το βιβλίο «Ο κόσμος της χαρακτικής» (Εκδόσεις 24 γράμματα), ένα φιλόδοξο εγχείρημα καθώς συγκεντρώνει «όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, θεωρητικές και πρακτικές, καθώς και όλη τη γνώση που αποκόμισα και απέσταξα σπουδάζοντας και κυρίως δουλεύοντας -πειραματιζόμενος πάντα- πάνω σε μια αρχέγονη μορφή τέχνης που ποτέ δεν έπαψε να με μαγεύει και να με εμπνέει».
● Πώς ξεκίνησαν τα βήματά σου στην τέχνη, ποια πρόσωπα, ποιες καταστάσεις σε διαμόρφωσαν και σε καθόρισαν;
Πρώτοι μου δάσκαλοι στάθηκαν -με τα λάθη τους αλλά και τα καλά τους- οι γονείς μου και οι δάσκαλοι στο Δημοτικό. Τα παιδικά μου βιώματα στο χωριό Γρηγορία Ηρακλείου Κρήτης. Η φύση, τα ποτάμια, τα καβούρια, οι αλάνες, τα βουνά, τα λιβάδια, τα όνειρα. Τα παιδικά παιχνίδια, που μόνος μου έφτιαχνα από όλα τα υλικά, εξαιρουμένων των πλαστικών που σπάνια τότε έβρισκες στο χωριό. Δάσκαλοί μου, οι φωνές των παιδιών στις ασβεστωμένες γειτονιές με τους κατιφέδες και στο γόνατο αίμα και λάσπες. Το φρέσκο-ξεφουρνισμένο ψωμί κι οι μαντινάδες στον τρύγο. Τα αλώνια, τα γλέντια, τα πρώτα ερωτικά παιδικά σκιρτήματα και οι κρυφές ματιές στον Επιτάφιο...
Στην Αθήνα έφηβος στοιχειοθετούσα στίχους -οι πρώτοι μου πειραματισμοί στην ποίηση- και τους τύπωνα σε ένα χειροκίνητο πιεστήριο.
Η τυπογραφία μού δίδαξε την ισορροπία του μαύρου και του άσπρου. Στα εκδοτικά τυπογραφεία γνώρισα μάστορες στοιχειοθέτες. Πιεστές λογοτέχνες, επιμελητές, ποιητές και ζωγράφους. Η γνωριμία μου με ανθρώπους που αγαπούσαν τα γράμματα και τις τέχνες αλλά και το συνεχές ανικανοποίητό μου με έσπρωξαν στον χώρο της τέχνης. Σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή...
Η γνωριμία μου τη δεκαετία του ογδόντα στο Αγιο Ορος με τον Γιάννη Τσαρούχη. Με τον Μιχάλη Κατσαρό στο Θησείο, αλλά και λίγο αργότερα με την Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ και τον Α. Τάσσο υπήρξε καθοριστική.
Πριν από την ΑΣΚΤ αλλά και κατά τη διάρκεια των σπουδών μου σε αυτήν, ανακάλυψα την Αναγέννηση, τον Λεονάρντο, τον Βαν Γκογκ, τον Σίλε, τον Ντίρερ, τον Σαγκάλ, αλλά και πολλούς άλλους ζωγράφους και χαράκτες, τους εξπρεσιονιστές αλλά και όλα τα κινήματα του 20ού αιώνα. Τους ποιητές από τον Ομηρο μέχρι τον Σολωμό και τον Ελιοτ...
● Ποιες οι αναζητήσεις σου καθώς εξελίσσεται η πορεία σου;
Με την τέχνη προσπαθώ να μάθω τον εαυτό μου. Να αντιμετωπίσω τις φοβίες μου. Να ανακαλύψω αλλά και να γνωρίσω τον κόσμο. Μου αρέσει αυτό που είδα γραμμένο σε έναν τοίχο: «Να ανεβαίνεις ψηλά για να δεις τον κόσμο, όχι για να σε δει αυτός». Από πολύ νωρίς συνειδητοποίησα την ανισορροπία που υπάρχει στη φύση, στο περιβάλλον. Την κλιματική αλλαγή και τον άνθρωπο που προσπαθεί να επιβιώσει σε έναν αποδομημένο κόσμο. Ξεκομμένο από το φυσικό του περιβάλλον, τα ζώα, τα δέντρα, το οξυγόνο. Από τα πρώτα μου χαρακτικά της δεκαετίας του ’70, μέχρι και σήμερα με τη ζωγραφική, τη χαρακτική, τις κατασκευές και τα video animation, οι αναζητήσεις και ο προσανατολισμός μoυ είναι γύρω από αυτό το σκεπτικό.
● Πώς συνδυάζονται όλα αυτά τα διαφορετικά μέσα έκφρασης, τι σου προσφέρουν και τι θέλεις να δώσεις στον κόσμο;
Η τέχνη είναι μακρά και η ζωή σύντομη. Είναι δύσκολο συνεχώς να υπηρετεί κάποιος σήμερα -με τις τόσες πολλές αδιεξόδους- παραπάνω από μία τέχνη. Ομως όλο αυτό δεν το επέλεξα αλλά με επέλεξε. Εχω πει πως ό,τι δεν μπορώ να το ζωγραφίσω το γράφω και το αντίθετο. Είναι κάτι το ευχάριστο αλλά και επώδυνο πολλές φορές.
● Το «Νέο Επίπεδο» είναι ένα έργο ζωής;
Η γνωριμία μου με τον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό το 1978 είχε αποτέλεσμα την έκδοση της βραχύβιας Εφημερίδας Ποίησης Νέου Πνεύματος Επίπεδο. Το μετέπειτα -από το 1984 και με συνεκδότριά μου τη Μαργαρίτα Βασιλάκου- Νέο Επίπεδο. Ηταν ένα άλλο παράλληλο έργο τέχνης, που ήθελε κι αυτό ένα μεγάλο μερίδιο από τον χρόνο μας, το Νέο Επίπεδο. Ενα περιοδικό με πολλές εκδηλώσεις και αφιερώματα σε συγγραφείς, ποιητές και καλλιτέχνες, που δεν ήθελε να ήταν μόνο περιοδικό Λόγου και Τέχνης, γι’ αυτό και τα δύο πανελλήνια φεστιβάλ κόμικς, τα αφιερώματα στην τέχνη της τυπογραφίας, τα workshops, κ.λπ. Ναι, ήταν ένα έργο ζωής που όμως, όπως όλα στη ζωή τελειώνουν - έτσι και το περιοδικό σταμάτησε να κυκλοφορεί. Αλλοτε έλεγα «ανέστειλε την κυκλοφορία του».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας