Η ζωή του μάγου

Είναι αδιαμφησβήτητο πως ο σπουδαίος Τόμας Μαν απασχόλησε και θα απασχολεί τους συγγραφείς και βιογράφους του μέλλοντος. Ανάμεσά τους και ο εξαιρετικός Ιρλανδός συγγραφέας Κολμ Τομπίν. Το βιβλίο του «Ο μάγος» κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ικαρος σε μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου. Πρόκειται για μία άκρως ενδιαφέρουσα μυθιστορηματική βιογραφία του Γερμανού συγγραφέα, η οποία σε βάζει στα άδυτα της καθημερινότητάς του, στον τρόπο με τον οποίο έβλεπε τη ζωή, αλλά και τον παλιό κόσμο που άλλαζε μέσα από δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Αρχίζει από τη μικρή πόλη Λίμπεκ και εκεί τελειώνει, έχοντας διανύσει 80 ολόκληρα χρόνια όχι μόνο διηγούμενος τη σκέψη, το έργο και τα πάθη ενός σπουδαίου συγγραφέα, αλλά και αναλύοντας τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής.

Γιος ενός απόμακρου γερουσιαστή και μιας Βραζιλιάνας, ο Τόμας ακολουθεί τα χνάρια του αδερφού του Χάινριχ προς τη συγγραφή. Από νωρίς διαπιστώνει πως έλκεται από άτομα του ίδιου φύλου. Παντρεύεται όμως την Κάτια, μια πανέξυπνη και πολύ καλλιεργημένη γυναίκα με τεράστια περιουσία. Θα αποκτήσουν παιδιά και παρά το ότι η γυναίκα του γνώριζε πως είναι ομοφυλόφιλος θα παραμείνουν μαζί ώς το τέλος. Τα μέλη των δύο οικογενειών αποτελούν ενδιαφέρουσες λογοτεχνικές προσωπικότητες, ο Τομπίν τούς έχει δομήσει έτσι ώστε να μην είναι απλοί δευτεραγωνιστές στη βιογραφία τού Μαν. Από τις πιο συναρπαστικές αφηγήσεις είναι η περίοδος όπου ο Μαν παρατηρεί την άνοδο και την πτώση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης καθώς και την επικράτηση των ναζί που οδήγησε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Εχει ήδη γράψει σπουδαία βιβλία, «Μπούντενμπροκ», «Θάνατος στη Βενετία», «Μαγικό βουνό», που τον έχουν κατατάξει στις σπουδαιότερες λογοτεχνικές φωνές της Γερμανίας. «Ομως το 1929 τόσο ο Τόμας όσο και η Κάτια έτρεμαν στην προοπτική να απονεμηθεί το βραβείο Νόμπελ στον Τόμας. Από τη στιγμή που η ανεργία είχε για ακόμη μία φορά ξεπεράσει τα δύο εκατομμύρια, από τη στιγμή που το όνομα του Χίτλερ ήταν στα χείλη ολωνών και στις συγκεντρώσεις του μαζεύονταν χιλιάδες κόσμου, όπως επίσης δεν ήθελαν να γίνουν οι αποδέκτες ενός μεγάλου χρηματικού ποσού, όπως επίσης δεν ήθελαν να τραβήξουν πάνω τους ακόμη μεγαλύτερη προσοχή από όση τραβούσαν λόγω των παιδιών τους, της Ερικας και του Κλάους, το υβρεολόγιο των οποίων εναντίον του Χίτλερ και των φίλων του αυξανόταν κατ’ αναλογίαν της αύξησης της δημοφιλίας του Χίτλερ».

Το Νόμπελ ήρθε και διεύρυνε ακόμα περισσότερο την απόσταση του Μαν από τον ναζισμό. Η αστική, κοσμοπολίτικη, ισορροπημένη και φλεγματική προσωπικότητά του ήταν εντελώς αντίθετη με τα «πιστεύω» του Χίτλερ. Οι Μαν φεύγουν στην Ελβετία. Το 1935 το Χάρβαρντ ανακήρυξε εκείνον και τον Αϊνστάιν επίτιμους διδάκτορες και ο δρόμος για την Αμερική μοιάζει η μόνη ασφαλής επιλογή. Μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1955, σε ηλικία 80 ετών, ανησυχούσε πως οι Γερμανοί δεν του συγχώρησαν ποτέ τη «φυγή» και την αυτοεξορία.

Η λογοτεχνική ικανότητα του Τομπίν να περιγράφει σε βάθος, χωρίς περίτεχνες λογοτεχνικές φιοριτούρες, κάνουν το βιβλίο συναρπαστικό σαν αφήγημα που είναι σίγουρο πως θα σας προτρέψει να διαβάσετε όσα βιβλία του Τόμας Μαν δεν έχετε διαβάσει.

♦ Είναι η δεύτερη φορά που ο Κολμ Τομπίν αποδίδει μυθιστορηματικά τη ζωή ενός συγγραφέα – η πρώτη ήταν με το βιβλίο για τον σπουδαίο Χένρι Τζέιμς. Με την ίδια δεξιοτεχνία αφηγείται και τη ζωή του Τόμας Μαν