Μια πολύ μεγάλη αναποδιά

Αναποδιά, σύμφωνα με το Μείζον Ελληνικό Λεξικό, είναι η κακοτυχία, η αντιξοότητα. Είναι επίσης η δυστροπία, η παραξενιά. Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας λέει πως είναι η εξέλιξη υποθέσεως ή καταστάσεως αντίθετα προς την προσδοκία ή την επιθυμία κάποιου, αλλά και η ιδιοτροπία του χαρακτήρα, η κακή συμπεριφορά.

Η λέξη παράγεται από το επίθετο ανάποδος, αυτός που βρίσκεται ή κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση – οι Αραβες, για παράδειγμα, γράφουν και διαβάζουν ανάποδα, από τα δεξιά προς τα αριστερά, κάτι που δεν είναι επικίνδυνο, όπως το να οδηγείς ανάποδα σε μονόδρομο, ας πούμε. Ο ανάποδος (ανα+ποδος < «πόδι») είναι επίσης ο αντίξοος, ο στρυφνός, ο ιδιότροπος, ο άβολος.

Η λέξη είναι πολύ βολική στο να ντύνει τις εννοιολογικές όψεις της καθημερινής μας στραβοξυλιάς, ή ακόμα και οργής: όταν παίρνουμε ανάποδες (στροφές, όπως ένας κινητήρας) σημαίνει πως εξοργιζόμαστε, κάτι που μπορεί ακόμα και να οδηγήσει τους βιαιότερους εξ ημών στη χειροδικία, στο να δώσουν και καμιά ανάποδη, ή (ξ)ανάστροφη, δηλαδή ένα χαστούκι με την πίσω πλευρά της παλάμης. Επίσης, εάν παίρνουμε τα λόγια των άλλων απ’ την ανάποδη, σημαίνει ότι τους παρεγηξούμε, όμως μαθαίνουμε κάθε πλευρά του χαρακτήρα τους, όταν τους γνωρίζουμε απ’ την καλή και την ανάποδη. Οπως και να ’χει, πάντα κάποιοι θα μας βγάλουν την πίστη ανάποδα...

Οπως ο κ. Μητσοτάκης, που στις δηλώσεις του για την εθνική καταστροφή του Θεσσαλικού Κάμπου από τις φονικές πλημμύρες, έκανε λόγο για «πολύ μεγάλη αναποδιά». Κάτι που ανασκευάστηκε βέβαια, στις απομαγνητοφωνημένες δηλώσεις του που μοιράστηκαν στον Τύπο: εκεί η πολύ μεγάλη αναποδιά είχε ευπρεπιστεί σε «πρωτοφανή κακοκαιρία».

Τι είναι αναποδιά; Είναι καθώς πληκτρολογείς, να σκουντήσεις κατά λάθος το φλιτζάνι, με αποτέλεσμα να χυθεί ο καφές στο γραφείο σου, λερώνοντας το μάους παντ και το σημειωματάριο. Ενώ πολύ μεγάλη αναποδιά είναι να πέσει ο καφές πάνω στο λάπτοπ, βραχυκυκλώνοντάς τον σκληρό του δίσκο ακαριαία, κάτι που έχει σαν συνέπεια να χάσεις οριστικά όχι μόνο ό,τι έγραφες για πέντε ώρες, αλλά και Κύριος οίδε πόσα από τα αρχεία και τις φωτογραφίες χρόνων που είχες αποθηκευμένα. Ή αναποδιά θα ήταν εάν πηγαίνοντας στον γάμο ενός φίλου σου, έπαιρνες κλήση για παράνομο παρκάρισμα. Μεγάλη αναποδιά θα είχες εάν τη στιγμή που έβγαινες από το αυτοκίνητο σου ξηλωνόταν το φόρεμα ή το σακάκι, ενώ πολύ μεγάλη αναποδιά θα συνέβαινε εάν σου έπεφτε η γαμήλια τούρτα και γινόταν ένας ασπρουλός πολτός στο πεζοδρόμιο.

Ομως, το να χαρακτηρίζεις «πολύ μεγάλη αναποδιά» τους 15 (μέχρι τώρα) νεκρούς, τα χιλιάδες πνιγμένα ζώα, τα 720.000 πλημμυρισμένα στρέμματα με τη συνεπακόλουθη καταστροφή κάθε υποδομής, επιχείρησης ή καλλιέργειας σ’ αυτά, την ακύρωση του 28% της ελληνικής αγροτικής παραγωγής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον επισιτισμό και τις ήδη δυσθεώρητες τιμές των τροφίμων, τη γιγαντιαία οικονομική και οικολογική καταστροφή, τον ορατό κίνδυνο επιδημιών από τον δύσοσμο βούρκο...

...το να ονομάζεις τέλος πάντων αυτόν τον όλεθρο, που αποτιμάται σε 7-10 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι στιγμής, «πολύ μεγάλη αναποδιά», ε, τότε μην παραξενευτείς εάν οι πολίτες παίρνουν ανάποδες με το που σε βλέπουν, ειδικά όταν οι πραιτοριανοί σου πετάνε δακρυγόνα στους πλημμυροπαθείς, που έχουν μια άποψη περί επιτελικού κράτους εντελώς διαφορετική από τη δική σου.

—

Ο δρόμος είναι δύσκολος,
ανηφοριές, ανηφοριές γεμάτος,
τρικλοποδιές κι αναποδιές,
αναποδιές κι ανηφοριές,
κι ο κόσμος είναι σκάρτος.
Θα γυρίσει κι ο τροχός
στην αχάριστη τη σφαίρα
και θα δούμε άσπρη μέρα
σαν θ’ ανοίξει ο ουρανός.

Τραγούδι: Ρένα Βλαχοπούλου
Στίχοι: Κώστας Κινδύνης
Μουσική: Μίμης Πλέσσας
Από την ταινία «Κάτι να καίει», 1964