Επιστροφή στα παιχνίδια της αθωότητας

Μολυβένια στρατιωτάκια και πορσελάνινες κούκλες, παλιά αναγνωστικά και προπολεμικές εκδόσεις των μυθιστορημάτων του Ιουλίου Βερν, φωτογραφίες και βινίλια. Αποτυπώματα της παιδικής ηλικίας άλλων εποχών αποτελούν την πρώτη ύλη της νέας έκθεσης του Μιχάλη Μανουσάκη: «Ο τόπος του κάποτε - Ηρωες στα σκουπίδια», που εγκαινιάστηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων.

Ζωγράφος της μνήμης, ο ομότιμος καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, αφού ζωγράφισε τα παιχνίδια του της προσωπικής του συλλογής παρουσιάζει τώρα περίπου από 150 από αυτά, που καλύπτουν ένα χρονικό εύρος από το 1821 έως το 1960, επιχειρώντας ξανά ένα ταξίδι στην επικράτεια της αθωότητας. Πρόκειται για παιχνίδια ιδιαιτέρως σπάνια, τα οποία ο Μιχάλης Μανουσάκης συγκεντρώνει τα τελευταία 25 χρόνια, με προέλευση από διαφορετικές γωνιές του πλανήτη.

Ο Χανιώτης ζωγράφος αξιοποιεί τα παιχνίδια ως πρώτη ύλη και δημιουργεί μικρές ή μεγαλύτερες εγκαταστάσεις καθεμία εκ των οποίων διηγείται και μια διαφορετική ιστορία. Και εν τέλει μας οδηγεί σε ένα χθες μακρινό -όπως τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης- αλλά και σε ένα πιο πρόσφατο: εκείνο που μας έχουν περιγράψει οι γονείς και οι παππούδες μας, που βρήκαμε τυχαία σε σκονισμένα μπαούλα, που είδαμε σε παλιές φωτογραφίες και στα καρέ του ασπρόμαυρου ελληνικού κινηματογράφου.

Μέσα από τρεις ενότητες, όσα και τα επίπεδα της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων, η έκθεση ξεδιπλώνει την ιστορία των παιδιών μέσα από το υλικό που είναι πλασμένα τα όνειρα τους. Το πρώτο κεφάλαιο, στο ισόγειο, αναδεικνύει πτυχές της παιδικής ηλικίας μέσα από παιχνίδια, παλιά αναγνωστικά και εξωσχολικά βιβλία, φωτογραφίες και μια αναπαράσταση ενός αγορίστικου και ενός κοριτσίστικου δωματίου.

Το δεύτερο κεφάλαιο, στον πρώτο όροφο του κτιρίου, δίνει έμφαση στο φωτογραφικό υλικό και το τρίτο αποτελεί έναν φόρο τιμής στην εποχή της Ελληνικής Επανάστασης και τον 19ο αι. καθώς μεταξύ άλλων περιλαμβάνει μια έκδοση του 1821 με ποιήματα του λόρδου Βύρωνα, αλλά και τον μολυβένιο Ναπολέοντα με τους αξιωματικούς του (παραγωγής 1900-1910).

«Συλλέγοντας τεκμήρια παιδικών χρόνων (από το 1850 έως το 1960), φωτογραφίες, παιχνίδια και σχολικά βιβλία, και αρχειοθετώντας τα, είτε σε dossier με χρονολογική σειρά, είτε σε προθήκες, όπου μπορώ να τα απολαμβάνω και να τα επαναπροσδιορίζω, όπως και αυτά εμένα, κάθε φορά νιώθω ότι κουβαλώ (ευτυχής – ευλογημένος) ένα μέρος της ιστορίας του παιδιού, έναν αιώνα πριν», σημειώνει ο Μιχάλης Μανουσάκης στον κατάλογο της έκθεσης, στο κείμενό του με τίτλο «Ο τόπος του κάποτε». «Ετσι, έχοντας αυτόν τον ρόλο, όχι μόνο του συλλέκτη, αλλά και του ανθρώπου, τρέφομαι από ιστορίες αφανών και επιφανών ηρώων, αλλά και με παραμύθια που μου δίνουν τη δυνατότητα της συνεχούς αιώρησης αποκαλύπτοντάς μου τον τόπο τού κάποτε και στη συνέχεια με επανατοποθετούν στην πρωταρχική μου θέση, αυτήν της οικείας υγρασίας, του αβίαστου χρόνου και χώρου, όπου ξέρει πολύ καλά να καταγράφει τη χαρά και την ελπίδα στον κόσμου».

Η έκθεση «Ο τόπος του κάποτε - Ηρωες στα σκουπίδια» είναι η τέταρτη κατά σειρά που περιλαμβάνει παιχνίδια από την προσωπική συλλογή του Μιχάλη Μανουσάκη. Συνοδεύεται από δίγλωσσο (ελληνικά-αγγλικά) πλούσια εικονογραφημένο κατάλογο με κείμενα του παιδοψυχιάτρου Θανάση Χατζόπουλου, του δημοσιογράφου και μουσειολόγου Δημήτρη Τρίκα και του καλλιτέχνη, ο οποίος υπογράφει και την επιμέλεια της έκθεσης.

📌 «Ο τόπος του κάποτε: Ηρωες στα σκουπίδια» Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, Χάληδων 98-102, τηλ: 28210 92294, www.pinakothiki-chania.gr

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι 30 Ιουνίου