Η Φρίντα και η Κρατούλα

Τα πήγαν τα παιδιά οι δάσκαλοι και οι δασκάλες και τα ’στησαν απ’ την πλατεία του Κιλκίς μέχρι την εκκλησιά του Αϊ-Γιώργη, απ’ τη μια ώς την άλλη άκρη της πόλης. Τους έδωσαν και χάρτινες σημαιούλες, που τις κουνούσαν πέρα-δώθε καμαρωτά καμαρωτά και αν κάποιου σκιζόταν κατά λάθος, σκιζόταν κι η καρδιά σου στα δύο να βλέπεις τόση δυστυχία δακρύβρεχτη στ’ αθώα πρόσωπά τους.

Οι πρόσκοποι με τα θαλασσιά, τα καφετί και τα μπεζ τριγωνικά μαντιλάκια στην πλάτη και το σομπρέρο στο κουρεμένο κεφάλι, με τη σφυρίχτρα κρεμασμένη στο χειροποίητο κορδόνι κρατούσαν την τάξη. Περίμεναν τη Μεγαλειοτάτη.

Μόλις είχε κάνει τα εγκαίνια στην Παιδούπολη του Ζηρού, είχε αγκαλιάσει παιδάκια ορφανά κι άλλα, που είχαν τους πατεράδες τους στο Παραπέτασμα, κι έβγαλε αναμνηστικές φωτογραφίες σαν κλώσα με τα κλωσόπουλα. Κόσμος πολύς, χαλασμός και στη Φιλιππιάδα. Τα χωριά είχαν κατέβει από περιέργεια. Οι περισσότεροι όμως, για να δείξουν στο βλοσυρό μάτι του χωροφύλακα το εθνικόφρον τους «είναι» κι ότι δεν είναι με τους από κει, αλλά με τους από δω μεριά.

Και η Λαοκρατούλα, η μικρότερη απ’ τις τρεις κόρες της κυρα-Πολυξένης, που είχε τον άντρα της στο Παραπέτασμα, στο Μονοπλιό κι αυτή στημένη απ’ τις οκτώ κι η ώρα είχε πάει δέκα, έτοιμη να λιποθυμήσει. Πού και πού έδινε το σύνθημα κάποιος φιλοβασιλικός:

«Εέέρχεται, έέέρχεται» και δώσ’ του χειροκροτήματα και φτου κι απ’ την αρχή και πήγε δώδεκα κι ακόμα να φανεί. Τα πεζούλια γέμισαν κωλαράκια, ανάμεσά τους και μεγάλα. Παραβιάστηκαν τα συρμάτινα διαχωριστικά, τα κοντάρια των προσκόπων έσπασαν την ξύλινη απαγορευτική γραμμή κι ακούμπησαν στους ώμους αποκαμωμένα.

Κάποιοι με το μέσον του χωροφύλακα και του επικεφαλής των προσκόπων σουλατσάριζαν επιδεικτικά στο άδειο οδόστρωμα με χαμόγελο Τζοκόντας και προσβλέποντας στο κενό. Επιαναν και κανένα ψιλολόι με παράγοντα της φύλαξης του λαού.

Οι σημαιούλες κόντευαν να γίνουν ράκη θλιβερά στα κουρασμένα χέρια των παιδιών προς παρηγορία κι εκείνων που τις είχαν χάσει από νωρίς. Κι άρχισαν το κυνηγητό πίσω απ’ την πλάτη του ιδρωκοπούντος δάσκαλου, κάτω απ’ τη φλόγα του μεσημεριάτικου ήλιου, που τον εκδικιόταν, γιατί έστησε τα μικρά ηλιοτρόπια τόσες ώρες και νηστικά για τη μέγαιρα. Αυτή είχε βάλει το χέρι της στην οικογενειακή δυστυχία πολλών απ’ αυτά. Ανοιξη ήταν και λιακάδα, λες πως και η φύση τύχαινε να ’ναι με την από δω μεριά.

Εποχούμενη στη βαριά μοτοσικλέτα, επιβλέπουσα η εξουσία πηγαινοερχόταν από τη μια στην άλλη της στημένης υποδοχής άκρη, επαναφέροντας εικόνες αλήστου μνήμης της Κατοχής του σιδερόφρακτου κατακτητή, συνοδευόμενες για άλλους από ρίγη υπερηφάνειας και για άλλους δέους κι ανατριχίλας.

Και ξαφνικά, εκεί που το ’χαν χωνέψει πως η Μεγαλειοτάτη πιθανόν να εμφανιζόταν μπορεί και πάρωρα το γιόμα κατά τη χιλιοτραγουδισμένη μπαλάντα του ιστορικού γιοφυριού, που θα σήκωνε κι αυτό το βάρος του μεγαλείου της, γιατί πώς αλλιώς θα ’μπαινε στην πόλη, βοή σαν πνοή αέρα δυνατή και σαν γιγάντιο κύμα σκέπασε την αγορά, που έσπευσε να τακτοποιηθεί, γιατί πολύ είχε χαλαρώσει, υπό τις ιαχές των οργάνων της τάξης. Τακτοποιούσαν κι αυτά τα πηλήκιά τους, τα σιρίτια τους, τις δερμάτινες ζώνες, ρίχνοντας τήδε κακείσε βλέμματα αγριωπά.

Η μπάντα βρόντηξε τον παιάνα, παλαμάκια, ζητωκραυγές! Κάποια γεροντάκια πετάχτηκαν εκλιπαρώντας τον χωροφύλακα να τ’ αφήσει να της φιλήσουν το χέρι. Το ’χαν τάξει να δώσουν πριν να πάρουν τον τελευταίο ασπασμό. Μα δεν τους έκαναν το χατίρι. Σιγά μην επέτρεπε η Φρίντα στα «γεροχούφταλα» να της μαγαρίσουν το χέρι! Οι δάσκαλοι βάζαν τα παιδιά στη σειρά.

Σήκωναν κι αυτά ψηλά, όσο κι αν ντρέπονταν για το χάλι τους, τις σημαιούλες, χωρίς ν’ αντιλαμβάνονται πόσο αυτές ταυτίζονταν με ό,τι συμβόλιζαν ακριβώς τώρα που κρέμονταν ράκη απ’ τον συρμάτινο κοντό και πως δεκάρα δεν έδινε γι’ αυτό η τιμώμενη απ’ τους εκόντας άκοντας παρατεταγμένους δεξιά κι αριστερά.

Η Λαοκρατούλα, που όλη την ώρα ρούφαγε και ξαναρούφαγε τη συναχωμένη της μυτούλα, άνοιξε τα ολοστρόγγυλα ματάκια της διάπλατα, σαν είδε τη βασίλισσα να ’ρχεται προς το μέρος της. Την ακούμπησε στο κεφάλι της και κοιτώντας τη γλυκά τη ρώτησε:

«Πώς σε λένε;». Μούγκα η μικρή! Πώς να ξεστομίσει τέτοιο όνομα στη Φρειδερίκη! Αν και παιδί, ήταν αρκετά ώριμη στο μυαλό η Κρατούλα και κρατήθηκε. Ωσπου να ξαναρωτήσει η άλλη, σαν δεντρογαλιά πετάχτηκε η Λόλα, η αδερφή της, από πίσω και της σφύριξε στο αναψοκοκκινισμένο αυτάκι της:

«Μαρία, πες, Μαρία».

«Μαρία με λέν’», είπε η Κρατούλα. Κι από τότε τη φώναζαν οι δικοί της Τούλα, ούτε καν Κρατούλα. Σκέτο Τούλα, γιατί πού ξέρεις; Μπορεί συνειρμικά να πήγαινε ο νους και στο πρώτο συνθετικό τού ακμάζοντος την περίοδο του Εμφυλίου ονόματος κι αυτό στα συνθήματα του παρελθόντος: «Ο λαός στην εξουσία, λαϊκή κυριαρχία», κι αχ, αυτά τα φαντάσματα! Για τέτοια ήμασταν πάλι; Τράβηξε τι τράβηξε η οικογένεια στη δίνη του Εμφυλίου!

Της Πολυξένης ο ένας της αδερφός σφάχτηκε σαν τραγί σε μια ρεματιά και το κεφάλι του το κρέμασαν οι Εδεσίτες απ’ το τσιγκέλι μαζί καμιά δεκαριά άλλα στο Μονοπλιό σε αντίποινα, γιατί οι Ελασίτες είχαν ξεκάνει τρεις δικούς τους. Χώρια που ο άντρας της βρισκόταν στο Παραπέτασμα χωρίς ελπίδα γυρισμού και μεγάλωνε ολομόναχη τις τρεις κόρες της. Αυτό έλειπε, να πήγαινε και γυρεύοντας! Τις κυνηγημένες απ’ τη λαίλαπα των «εθνικοφρόνων» ιδέες της τις είχε πλέον βαθιά καταχωνιάσει στην ψυχή της μαζί με τ’ όνομα της κόρης της. Ποιος ήξερε!... Μπορεί μετά από χρόνια να την ξαναφώναζε χωρίς πια να φοβάται: ΛΑΟΚΡΑΤΙΑ.

*Συγγραφέας