Βάζω το σπιρτόκουτο. Βάζεις τα σπίρτα;

Δεν ξέρω αν ζούμε όλοι την ίδια ζωή... Λάθος. Ξέρω. Δεν ζούμε όλοι την ίδια ζωή. Κάποιοι ζουν πολύ (πολύ όμως!) πιο άνετα, με αποτέλεσμα να βιώνουν μία εντελώς διαφορετική πραγματικότητα. Πώς μπορώ να περιμένω από δαύτους να καταλάβουν τα δικά μου/σου/του/της (και δεν συμμαζεύεται) προβλήματα; Πόσο μάλλον να με/σε/τον/την (και δεν συμμαζεύεται) οδηγήσουν σε λύσεις.

Το να συμβεί αυτό είναι απολύτως αδύνατον και επιστημονικά αποδεδειγμένο ως τέτοιο. Δεν μπορούν. Ισχύει. Πώς να λύσεις ένα πρόβλημα όταν δεν ξέρεις καν το πρόβλημα; Οταν δεν μετέχεις σε αυτό; Δεν μπορούν. Ισχύει. Αλλά δεν θέλουν κιόλας. Και όχι μόνο δεν μπορούν, ούτε θέλουν, αλλά παμφαρολογούν ότι μόνο αυτοί μπορούν, ότι μόνο αυτοί θέλουν, πως μόνο οι εαυτοί τους ξέρουν!

Ξεράδια μας... Δεν ζούμε όλοι την ίδια ζωή. Ωστόσο, ακόμη κι όσοι από εμάς κάπως ψιλοζούμε την ίδια ζωή (βιωμένη ή αβιώτη), την κατανοούμε όλοι ως τέτοια; Ως κοινή; Αυτό δεν ξέρω...

Πάντα στα «δεν ξέρω» μου καταφεύγω στην τέχνη. Οχι ως αποκούμπι, αλλά ως λυσάρι. Εξαιρετικό λυσάρι είν’ η τέχνη. Και χωρίς ρίσκο: θέλει τόλμη βέβαια, καθώς, ως ξερόλες που είμαστε, νομίζουμε πως μόνο οι ορθολογικές, μαθηματικές σχεδόν λύσεις είν’ οι σωστές.

Λες και δεν ήταν τέχνη, και μάλιστα άμεσα συνδεδεμένη με τη μουσική και τη φιλοσοφία, τα μαθηματικά στην αρχαιότητα... Θέλει τόλμη να προσεγγίσεις την τέχνη ως λυσάρι, αλλά τις λύσεις στις δίνει. Εκεί κατέφυγα για να καταλάβω γιατί δεν καταλαβαίνουμε όλοι εμείς οι «εμείς» ότι μεταξύ μας ζούμε τα ίδια εντελώς αντίθετα με τα όσα ζουν οι «άλλοι».

Μία ζωή σπιρτόκουτου – αυτό ζούμε. Θες να το πεις οθόνη; Θες σπίτι ελαχίστων τετραγωνικών; Θες λίγο μεγαλύτερη οθόνη; Θες λίγο μεγαλύτερο σπίτι; Θες να το πεις γραφείο; Πάρκο με ελάχιστο πράσινο; Αυτοκίνητο μέσα στην κίνηση; Πόλη μέσα στους τσίγκους και τους μπάτσους; Οπως και να το πεις, στο ίδιο καταλήγεις: Σπίτι-σπιρτόκουτο, δουλειά-σπιρτόκουτο, χώρα-σπιρτόκουτο... Συνειδήσεις, όνειρα, επιθυμίες – και αυτές «σπιρτόκουτο»;

Ο Γιάννης Οικονομίδης έβγαλε την ταινία του «Σπιρτόκουτο» πριν από 20 χρόνια, με τον Ερρίκο Λίτση να ουρλιάζει κυριολεκτικά στο αφτί και στο μυαλό μας όλα τα μικροαστικά υπολείμματα μιας μεγαλοπιασμένης (σχεδόν με λουμπάγκο) κοινωνίας. Η ταινία προκάλεσε, συγκλόνισε, προβλημάτισε. Η ερμηνεία τού Λίτση έμεινε στην κινηματογραφική ιστορία, το σενάριο έγραψε τη δική του... Τώρα, η ταινία, ή μάλλον η ιστορία της ταινίας, έγινε μιούζικαλ. Το γιατί, μόνο ο Οικονομίδης το ξέρει. Πολύ καλές ερμηνείες, σκηνοθεσία, φωνές, μουσική.

Μια μεγάλη παραγωγή, που διαφημίστηκε όσο καμία άλλη. Αλλά – ένα τεράστιο «αλλά» μας προβληματίζει ακόμα. Κάπως, κάτι, κάπου δεν. Ενώ τρολάρουν οι ίδιοι επί σκηνής τα όποια κακώς κείμενα (από την τραπ ώς τον Σεφερλή), δεν καταφέρνουν να αποσυνδεθούν πλήρως από το αντικείμενο της κριτικής τους. Την ίδια στιγμή, ενώ οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές, ο Δημήτρης (Γιάννης Αναστασάκης) και η σύζυγός του Μαρία Αγορίτσα Οικονόμου) είναι σπαραχτικά τραγικά πρόσωπα και πραγματικά δίνουν πολύ καλές ερμηνείες, δεν κατορθώσαμε να συνδεθούμε με την ανελέητη αυτή διάσταση του ρόλου τους. Αυτό όμως που πραγματικά ήταν τραγικό (με την πολύ κακή έννοια), ήταν το ίδιο το κοινό...

Δεν προλάβαινε ν’ ακουστεί μία βρισιά στο έργο και το γέλιο έπεφτε «στρέι θρου»! Λες και η λέξη «μαλάκας» ή «γαμιόλης» είναι ό,τι πιο αστείο έχει ακουστεί ποτέ... Το αποκορύφωμα, ωστόσο, ήταν όταν κάποια στιγμή ο Γιώργος Κατσής (ερμηνεύει τον γιο του ζευγαριού, Λουκά, ωστόσο το τραπ κομμάτι που τραγούδησε και οι ακρότητες στην ερμηνεία του πάλι κάπως μας αποπροσανατόλισαν) κατεβάζει το παντελόνι του. Φορούσε ένα στρινγκ από μέσα και γύρισε τα όπισθέν του στο κοινό. Ε, αυτό ήταν! Μία κυρία μπροστά μου, ολόκληρη η παρέα πίσω μου και πόσοι άλλοι άρχισαν να σκούζουν (η λέξη είναι «έσκουζαν»!) λες και δεν υπήρχε αύριο. Λες και δεν είχαν ξαναδεί κώλο ποτέ!... Τι φάση;

Δυστυχώς φεύγοντας από τη Στέγη, δεν... Κάτι το κοινό, κάτι το ίδιο το μιούζικαλ (αν και ξαναλέμε, τόσο σκηνοθετικά όσο και ερμηνευτικά ήταν προσεγμένο και άρτιο), όλο αυτό δεν βοήθησε στο να επέλθει όχι μια κάποια κάθαρσις (που πραγματικά τη χρειάζεσαι, ακριβώς γιατί οι συνθήκες του «Σπιρτόκουτου» ισχύουν ακόμα) αλλά ούτε καν επαρκής ευχαρίστηση. Ακριβώς το αντίθετο συνέβη με ένα αντίστοιχης βιωματικής κατάθεσης, καλλιτεχνικής υπερβολής και αισθητικής εξτραβαγκάντσας έργο, «Τα νέα μου είναι σαρωτικά» της Λένας Κιτσοπούλου στο Θέατρο Σφενδόνη. Μία κουβέντα μόνο: μην το χάσετε!