Εχει ζήσει σχεδόν όλη τη νεότερη Ιστορία της χώρας. Ως μικρό παιδί την ίδρυση του ΕΑΜ, αργότερα τον βασανισμό του αριστερού πατέρα του στον Εμφύλιο, πιο μετά τη δικτατορία αλλά και την άνοδο του ΠΑΣΟΚ, καθώς ήταν μέλος του και προσωπικός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου.
Ανάμεσα και παράλληλα με όλα αυτά, ο Γιώργος Πάντζας έγινε ηθοποιός και αγαπήθηκε από το κοινό τόσο στο θέατρο όσο και στη «χρυσή εποχή» του ελληνικού κινηματογράφου. Την τελευταία δεκαετία συμπορεύεται πολιτικά με τον ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας εκλεγεί τρεις φορές βουλευτής (2012-2019). Ο ίδιος περιγράφει την πορεία του, που είναι και η πορεία της χώρας, αναδεικνύοντας κυρίως πόσα δεν έχουν αλλάξει...
● Τις τελευταίες μέρες έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις το σκάνδαλο των υποκλοπών. Εχουμε ήδη το σκάνδαλο Νοβάρτις, αστυνομικούς στα πανεπιστήμια (τα οποία υποβιβάζονται σε επιχειρηματικά ιδρύματα), ακρίβεια, τον κ. Πλεύρη για υπουργό Υγείας... Από την εμπειρία σας ως βουλευτής, αλλά και ως πολίτης, τι πιστεύετε πως είναι αυτό που κρατάει τον συγκεκριμένο πρωθυπουργό και την κυβέρνηση στην εξουσία ακόμα;
Οταν ένας «πρωθυπουργός» ορίζει τον εαυτό του σαν απόλυτο διαχειριστή της ΕΥΠ, όταν επιλέγει ακατάλληλους ανθρώπους χωρίς προσόντα για να διευθύνουν, αλλάζει νόμους για να τους στηρίξει και μόλις «σκάει» το σκάνδαλο ζητάει παραιτήσεις όσων ο ίδιος επέλεξε για να καλυφθεί επίσης ο ίδιος, αυτό είναι πολιτική απάτη. Ενας τέτοιος πολιτικός είναι δειλός, ανίκανος και επικίνδυνος. Επρεπε να αναλάβει την ευθύνη ως πρωθυπουργός και ως πολιτικός άνδρας. Δεν το έκανε.
Κρύφτηκε πίσω από τον ανιψιό του και τον κ. Κοντολέοντα. Αλλά τι να περιμένεις; Αυτός ο ανίκανος πρωθυπουργός στο σκάνδαλο Novartis, τους καταγγέλλοντες και αθώους τούς μετέτρεψε σε ενόχους και σκευωρούς και τους οδήγησε στη Δικαιοσύνη. Διέλυσε το πανεπιστημιακό άσυλο, επέτρεψε στους αστυνομικούς να μπαινοβγαίνουν στα Πανεπιστήμια όπως κάνουν όλοι οι δικτάτορες για να ελέγχουν και να καταπνίγουν τη σκεπτόμενη σπουδάζουσα νεολαία, με στόχο πάντοτε να παραχωρήσουν την ελεύθερη δωρεάν παιδεία σε ιδιωτικά ιδρύματα, τα οποία διευθύνουν δικοί τους άνθρωποι.
Ταυτόχρονα, ο λαός παραμιλάει, δεν μπορεί πλέον να ζήσει από την ακρίβεια και τις ανατιμήσεις, με μισθούς και συντάξεις να εξανεμίζονται πριν τελειώσει ο μήνας. Και για όλα αυτά κατ’ αυτούς φταίει η Ρωσία και ο Πούτιν! Οχι, κύριοι! Φταίει ο βάρβαρος, ανθρωποφάγος καπιταλισμός σας, με τον φασισμό ως συστατικό του στοιχείο. Ο κ. Πλεύρης γνωρίζει ότι το σύστημα που υλοποιεί είναι ανεπαρκές σε όλους τους τομείς της υγείας. Χρειάζονται προσλήψεις γιατρών, νοσηλευτικού προσωπικού, ενίσχυση των ΜΕΘ.
Σήμερα πεθαίνουν 50-60 άνθρωποι την ημέρα από Covid και πολύ φοβάμαι πως από Σεπτέμβρη η κατάσταση θα χειροτερέψει. Ευτυχώς η κυβέρνηση βρήκε τη λύση: αντί γιατρών, διόρισε 2.500 ιερείς, ώστε να διευκολύνουν τους συνανθρώπους μας να πάνε στον άλλο κόσμο. Στόχος του κυρίου Μητσοτάκη είναι η διάλυση της δημόσιας υγείας, ώστε φίλοι και «κολλητοί» βιομήχανοι της υγείας να δεκαπλασιάσουν τα κέρδη τους. Το μητσοτακέικο έχει δει την πολιτική σαν επιχείρηση, απ’ αυτήν έζησαν όλα τα χρόνια πλουσιοπάροχα, δεν εργάστηκαν, παρ’ όλα αυτά όμως η περιουσία τους είναι τεράστια. Εχουν την ψευδαίσθηση ότι είναι εντεταλμένοι από τον Θεό να κυβερνάνε τη χώρα.
● Τι μπορεί πραγματικά να αφυπνίσει τους πολίτες;
Οπως έχει γράψει και ο Αλέξης Τσίπρας σε σχετικό άρθρο στην «Εφ.Συν.» (12/8/2022), «χρειάζεται ένα σχέδιο ανάταξης και ανασύνταξης της 3ης Ελληνικής Δημοκρατίας». Δηλαδή, μία πραγματική αλλαγή στον τόπο μας, με όραμα, μεταρρυθμίσεις, περισσότερη δημοκρατία, διαφάνεια, λογοδοσία, δικαιοσύνη και αξιοκρατία –κάτι που πρέπει να στηριχτεί από όλο τον πολιτικό κόσμο και πρώτα απ’ όλα από τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. που το προτείνει.
● Εσείς ζήσατε τη μετάβαση από ένα χουντικό καθεστώς στη μεταπολίτευση και την άνοδο του Ανδρέα Παπανδρέου. Σαν σήμερα (3/9/1974) παρουσιάστηκε μάλιστα και η ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ από τον Ανδρέα. Τι «απέγινε» από τότε; Πώς ζήσατε εσείς τον Ανδρέα;
Εχοντας ζήσει την ίδρυση του ΕΑΜ και την έναρξη του Εμφυλίου, θα γυρίσω πίσω, αρχές του Δεκέμβρη του ’44. Τότε, στο μεγάλο συλλαλητήριο που έκανε το ΕΑΜ στο Σύνταγμα, τόσο τα αγγλικά στρατεύματα όσο και οι προδότες/συνεργάτες των Γερμανών, τα τάγματα ασφαλείας που ιδρύθηκαν από τον δωσίλογο πρωθυπουργό Ράλλη, χίτες, μαυραγορίτες και αποβράσματα του υποκόσμου, επάνδρωσαν όλα τα κτίρια γύρω από την πλατεία και άρχισαν ομαδικά να πυροβολούν χιλιάδες ανθρώπους που είχαν συγκεντρωθεί.
Σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν εκατοντάδες. Ημουν εκεί, στην οδό Αμαλίας, μαζί με τη μάνα μου, και είδα ποτάμια από αίμα. Εκεί λοιπόν άρχισε ο Εμφύλιος, με ευθύνη όλων αυτών των φασιστικών φατριών που προανέφερα. Κατ’ εμέ, μετάβαση από ένα χουντικό δεξιό καθεστώς δεν υπήρξε. Η φασιστική Δεξιά είναι η ίδια από την εποχή του διχασμού, με τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο, στη δικτατορία του Ι. Μεταξά, συνεχίζει με τις δωσιλογικές προδοτικές κυβερνήσεις της Κατοχής, στα καραμανλικά καθεστώτα του 1961, που ψήφισαν και τα δέντρα, τη δραπέτευση με το όνομα «Τριανταφυλλίδης» και την επάνοδό του ως «Καραμανλής», με τη μεσολάβηση του Αβέρωφ. Ενδιάμεσα υπήρξε η συνεργασία της Δεξιάς του Παναγιώτη Κανελλόπουλου με τους αποστάτες του Μητσοτάκη, που ανέτρεψαν τη νόμιμη κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, αφού βέβαια πρώτα δωροδοκήθηκαν πλουσιοπάροχα και άνοιξαν την πόρτα για να έρθει η χούντα.
Ολα αυτά τα έζησα. Οταν στις 3/9/1974 ανακοινώνεται η ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ από τον Ανδρέα Παπανδρέου, βασική πολιτική θέση ήταν «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» και «ταξικός μας αντίπαλος είναι η Δεξιά, ταξικός μας σύμμαχος η Αριστερά». Το ’81, ως πρωθυπουργός, το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και η οικονομική στήριξη όλων όσοι ήταν θύματα της Δεξιάς και του μεγάλου κεφαλαίου. Η δημοκρατία άρχισε να λειτουργεί. Το τι απέγινε εκείνη η διακήρυξη, είναι ένα δύσκολο ερώτημα. Πάντως μέχρι και σήμερα η Ελλάδα παραμένει στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε... Τον Ανδρέα Παπανδρέου τον γνώρισα το 1964-65: ένας πραγματικός σοσιαλιστής, με όραμα να μετατρέψει την Ελλάδα σε πραγματική δημοκρατία. Ηταν ένας χαρισματικός ηγέτης. Τον πίστεψα.
Είμαι περήφανος που ήμουν στον κύκλο των φίλων του. Σε πολλά σημεία βλέπω ομοιότητες μεταξύ του Ανδρέα και του Αλέξη Τσίπρα. Με ένα επιπλέον κοινό γνώρισμα: την ακτινοβολία και τη λάμψη. Με αυτά μπαίνουν στην καρδιά και την ψυχή του λαού μας. Η μετεξέλιξη του κόμματος μετά τον θάνατο του Ανδρέα ήταν η κυβέρνηση Σημίτη και το φαγοπότι κάποιων κλεφτών σοσιαλιστών. Αρχισε η κατρακύλα που ολοκληρώθηκε με την περίφημη ανώμαλη συνεργασία ΠΑΣΟΚ-Βενιζέλου με Ν.Δ.-Σαμαρά. Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου δεν υπάρχει πια – οτιδήποτε άλλο είναι υποκατάστατο.
● Ο πατέρας σας, Σπύρος Πάντζας, ήταν ποιητής και επί 17 χρόνια σε φυλακές και εξορίες λόγω των πολιτικών του φρονημάτων. Το ότι είχατε έναν αριστερό πατέρα σάς εμπόδισε αργότερα;
Ο πατέρας μου γεννήθηκε το 1914 στην Κέρκυρα. Ηταν μέλος του ΚΚΕ, ιδρυτικό μέλος του ΕΑΜ, με κομματική στελέχωση ως πολιτικός καθοδηγητής ανατολικών συνοικιών. Ηταν υπάλληλος του υπουργείου Δημοσίων έργων, απολύθηκε ως κομμουνιστής και τον περιποιήθηκε καταλλήλως η δικτατορία του Μεταξά. Στην Κατοχή τον έχω δει με βγαλμένα τα νύχια των χεριών του, αργότερα μαχαιρωμένο από Ιταλούς φασίστες και Ελληνες συνεργάτες τους, στη διασταύρωση των οδών Υμηττού και Φορμίωνος. Εμεινε 4 μήνες ετοιμοθάνατος στο νοσοκομείο. Το 1947 συνελήφθη, αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας και τον έστειλαν εξορία: Μακρόνησο, Ικαρία και αλλού.
Η πρώτη του ποιητική συλλογή είχε τον τίτλο «Απ’ το Ιόνιο στο Αιγαίο». Ενα από τα ποιήματά του, «Τα χρυσάνθεμα», πήρε πρώτο βραβείο Μόσχας και ήταν γραμμένο για τη μάνα μου. Στο ποίημα «Στη γιορτή σου», αναφερόμενος σε μένα, γράφει: «Σ’ άφησα μόνο εκεί με την μανούλα, δίχως ζεστή φωλιά δική σου, φτωχό και με θλιμμένη την καρδούλα, χωρίς το δώρο του πατέρα στην γιορτή σου, θυμώνεις το ξέρω μα να μην κακιώσεις, κι αυτό που θα σου πω καλά θυμήσου, λείπω μα δεν θα μετανιώσεις, ’τοιμάζω την μεγάλη την γιορτή σου». Εννοούσε τη γιορτή για τη νίκη του Σοσιαλισμού. Ηταν μορφωμένος άνθρωπος, μιλούσε ιταλικά, γαλλικά και αγαπούσε πολύ τη ζωή.
Την οποία, ωστόσο, δεν έζησε ούτε χάρηκε. Το 1987, σε μία περιοδεία που έκανα με τον θίασό μου ανά την Ελλάδα (ήταν διαχειριστής ο πατέρας μου), παθαίνει εγκεφαλικό και καταρρέει στην αγκαλιά μου, κρατώντας στα χέρια του την κομματική εφημερίδα τού ΠΑΣΟΚ «Εξόρμηση». Δεν έκανε ποτέ πίσω, ήταν παλικάρι, αγωνιστής της Δημοκρατίας... Εμπόδια είχα στη σταδιοδρομία μου, τα ξεπέρασα όμως διαλέγοντας ελεύθερο επάγγελμα, έχοντας και τη στήριξη του θείου μου, Σπύρου Αναγνωστόπουλου, που ήταν σαν δεύτερος πατέρας μου και δεν ήταν αριστερός.
● Γνωρίσατε σπουδαίους ανθρώπους του θεάτρου στην πορεία σας. Από την κυρία Κατερίνα έως την Τζένη Καρέζη, τον Λάμπρο Κωνσταντάρα, τον Σακελλάριο. Συγκρίνονται οι δύο περίοδοι, τότε και τώρα (ειδικά με τα όσα «διαδραματίζονται» πλέον στον θεατρικό χώρο);
Το 1955 τελείωσα το νυχτερινό Γυμνάσιο Παγκρατίου, γιατί το πρωί εργαζόμουν. Εδωσα εξετάσεις στο Εθνικό, που δεν είχε δίδακτρα, αλλά από 316 άτομα πήρε 12! Ημουν ανάμεσά τους. Ως δασκάλους είχα σπουδαίους ηθοποιούς: Κατίνα Παξινού, Αλέξη Μινωτή, Γιώργο Παππά, Γιώργο Γλυνό, Θάνο Κωτσόπουλο, Δημήτρη Χορν, Αλέξη Σολομό, Γρηγόρη Βαφιά και τον θεατράνθρωπο Αγγελο Τερζάκη. Τελειώνοντας το Εθνικό το ’58, έπαιξα στον θίασο Αρώνη - Κατράκη στο έργο του Γ. Ρούσσου «Βασίλισσα Αμαλία». Μετά είχα την τιμή και τη χαρά να δουλέψω με την κυρία Κατερίνα Ανδρεάδη, που μου έδωσε σπουδαίους ρόλους – τη θυμάμαι και την αγαπώ.
Εκεί γνώρισα τον Λάμπρο Κωνσταντάρα, στον οποίο οφείλω την κινηματογραφική μου καριέρα. Αυτός με πρότεινε στην Αλίκη Βουγιουκλάκη για πρωταγωνιστή της. Μαζί παίξαμε τρία χρόνια στο θέατρο και σε δύο ταινίες. Της οφείλω πολλά, όπως πάρα πολλά οφείλω και στον Λάμπρο. Με την Καρέζη έπαιξα μία σεζόν κάνοντας τη μεγαλύτερη επιτυχία στο θέατρο, με το έργο «Μαίρη Μαίρη» της Jean Care. Εχω τις καλύτερες αναμνήσεις από την Τζένη και απεριόριστη εκτίμηση στο πρόσωπό της. Ο Αλέκος Σακελλάριος ήταν τρομερά ταλαντούχος και, κατ’ εμέ, ο εξυπνότερος άνθρωπος στο ελληνικό θέατρο. Για την περίοδο που με ρωτάτε, φαινόμενα όπως τώρα δεν υπήρχαν και αν υπήρχαν, δεν είχαν βγει στη δημοσιότητα.
● Ο Λιγνάδης καταδικάστηκε ως βιαστής, αποφυλακίστηκε και ο καλλιτεχνικός κόσμος, μαζί και οι θεατές, αντέδρασαν. Η απάντηση της κ. Μενδώνη ήταν πως «εργαλειοποιούν» το πολιτισμό. Πώς το σχολιάζετε;
Πράγματι, η ελληνική Δικαιοσύνη καταδίκασε τον Λιγνάδη ως βιαστή και αυτή είναι η πραγματικότητα. Ορθά ηθοποιοί και θεατές αντέδρασαν γιατί κυκλοφορεί ελεύθερος ένας βιαστής. Οσο για την απάντηση της κυρίας Μενδώνη, αυτή είναι ανούσια γιατί η ίδια δεν εκπροσωπεί τον πολιτισμό. Είναι δυνατόν Μενδωνη, Μητσοτάκης και η παρέα του να «εφευρίσκουν» λέξεις, όπως «εργαλειοποίηση», «εκτσογλανισμός»; Πού τα βρίσκουν όλα αυτά; Μάλλον κοιτώντας τον εαυτόν τους ανακαλύπτουν αυτό το λεξιλόγιο! Λένε ότι η Δικαιοσύνη είναι τυφλή και ανεξάρτητη – είναι πράγματι έτσι; Ή μήπως δεν είναι ανεξάρτητη και κρυφοβλέπει;
● Από τους χίτες του ’50 έως τη σημερινή κατάσταση έχει κυλήσει πολύ νερό... Ωστόσο, ακόμα και τώρα, η Αριστερά αντιμετωπίζεται από την κυβέρνηση σαν εσωτερικός εχθρός. Τελικά, ποιος είναι στ’ αλήθεια ο εχθρός της δημοκρατίας (που σίγουρα δεν έφεραν στον τόπο οι δεξιοί);
Ανέκαθεν η φασιστική Δεξιά αντιμετώπιζε την Αριστερά σαν εσωτερικό εχθρό. Επί Κατοχής, η γερμανική διοίκηση σε συνεργασία με τους Ελληνες δωσίλογους ονόμαζαν τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης συμμορίτες και τρομοκράτες. Αυτό το λεξιλόγιο χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα... Εχθρός της δημοκρατίας πάντοτε ήταν ο φασισμός της Δεξιάς! Οι μόνοι που ανέτρεψαν τη δημοκρατία στην πατρίδα μας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν η φασιστική χούντα και έκτοτε, όλες οι κυβερνήσεις της Δεξιάς μέχρι και σήμερα ακροβατούν μεταξύ δημοκρατίας και δικτατορίας.
