Οδηγός αντιμετώπισης του άγχους

Oσο δύσκολο είναι να μεγαλώνεις εφήβους, τόσο δύσκολο είναι να είσαι έφηβος. Θυμάστε; Τα έντονα συναισθήματα που μας κατέκλυζαν ξαφνικά; Την πίεση των Πανελληνίων που όσο μεγαλώναμε πλησίαζαν απειλητικά; Την αναζήτηση του ποιοι είμαστε μέσα από τη μουσική, τα βιβλία, τα ρούχα, τις παρέες; Τις αλλαγές στο σώμα μας, το άγχος και το στρες;

Τα δυο τελευταία είναι συνώνυμα της εφηβείας. Το μυστικό είναι να μαθαίνουμε να τα διαχειριζόμαστε χωρίς να υιοθετούμε ανθυγιεινούς (ή και επικίνδυνους) μηχανισμούς αντιμετώπισης. Να εκπαιδευτούμε για να μπορούμε να προστατέψουμε την ψυχική μας υγεία. Να καταλαβαίνουμε τι νιώθουμε και να μην το φοβόμαστε ούτε να ντρεπόμαστε γι’ αυτό. Να εξοπλιστούμε με υγιείς στρατηγικές για να τα αντιμετωπίσουμε.

Το άγχος και το στρες δεν είναι απαραίτητα κακά συναισθήματα. Μπορούν να είναι εποικοδομητικά. Μας κρατούν σε εγρήγορση, μας ωθούν να προχωρήσουμε, μας παρακινούν να λύνουμε προβλήματα, μας βοηθούν να συνειδητοποιούμε τους κινδύνους.

Τι είναι το άγχος;

Το άγχος είναι ένα αίσθημα δυσφορίας, ανησυχίας ή φόβου.

Ολοι αισθάνονται κατά καιρούς αγχωμένοι, αλλά το άγχος μπορεί να γίνει πρόβλημα ψυχικής υγείας αν τα συναισθήματα γίνουν πολύ έντονα ή είναι μακροχρόνια.

Τι είναι το στρες;

Το στρες είναι η αντίδραση του σώματός μας στην πίεση. Μπορεί να πυροδοτηθεί όταν οι έφηβοι βιώνουν κάτι νέο ή απροσδόκητο, όταν μια κατάσταση απειλεί την αίσθηση του εαυτού τους ή όταν νιώθουν ότι είναι καταβεβλημένοι ή ότι έχουν ελάχιστο έλεγχο σε μια κατάσταση.

Το άγχος και το στρες μπορεί να πυροδοτηθούν από (αλλά όχι μόνο):

● Ανησυχία για τα μαθήματα ή τους βαθμούς

● Ευθύνες που προκύπτουν από το σχολείο, τις εξωσχολικές δραστηριότητες και την οικογενειακή ζωή

● Τα προβλήματα με τους φίλους, ο εκφοβισμός ή οι πιέσεις από τους συνομηλίκους

● Το σεξ και το αίσθημα πίεσης να το κάνουν

● Αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό

● Σωματικές και ορμονικές αλλαγές

● Τα οικογενειακά οικονομικά ζητήματα

● Αλλαγή σχολείου, μετακόμιση ή αντιμετώπιση προβλημάτων στέγασης ή ακόμη και έλλειψη στέγης

● Χωρισμός ή διαζύγιο των γονιών

● Ασφάλεια της γειτονιάς και του σπιτιού που ζουν

● Πίεση να αποφασίσουν και να καταλάβουν τι θα κάνουν μετά το Λύκειο

● Eισαγωγή στο Πανεπιστήμιο

«Θα τα καταφέρω».
Τι μπορεί να βοηθήσει;

● Μιλήστε με έναν φίλο ή με έναν ενήλικα (μαμά, μπαμπά, γιαγιά, παππού)

● Βγείτε έξω στον ήλιο. Κάντε έναν περίπατο, μια ποδηλατάδα ή λίγο τρέξιμο μόνοι σας ή με έναν φίλο ή έναν γονιό

● Ξαπλώστε στο γρασίδι ή την άμμο, κλείστε τα μάτια και αδειάστε το μυαλό σας

● Ακούστε μουσική. Δημιουργήστε μια «happy» λίστα

● Δείτε μία αστεία σειράΖ ή ταινία ή ακούστε ένα αστείο podcast ή διαβάστε ένα αστείο βιβλίο ή περιηγηθείτε σε αστεία βίντεο του TikTok

● Αγκαλιάστε το αγαπημένο σας μαξιλάρι, χωθείτε στην αγαπημένη σας κουβέρτα και πάρτε έναν υπνάκο

● Απολαύστε λίγη (μαύρη, κατά προτίμηση, γιατί είναι πιο υγιεινή) σοκολάτα ή φτιάξτε το αγαπημένο σας σνακ - αλμυρό ή γλυκό (ας είναι και ανθυγιεινό)

● Κρατήστε ημερολόγιο. Το αμέσως καλύτερο πράγμα, ύστερα από το να μιλάτε για τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας, είναι να τα γράφετε

● Ζωγραφίστε, μουτζουρώστε, κάντε μια χειροτεχνία ή μία κατασκευή. Κάνοντας κάτι με τα χέρια σας θα σας αποσπάσει το μυαλό από τα αρνητικά σας συναισθήματα.

● Καθαρίστε, οργανώστε, αποσυμφορήστε την κρεβατοκάμαρά σας, αλλάξτε διακόσμηση. Μπορεί να μην είναι κάτι που σας αρέσει να κάνετε, αλλά το περιβάλλον παίζει τεράστιο ρόλο στο πώς αισθάνεστε

● Διαλογιστείτε, κάντε γιόγκα, χορέψτε ή κάντε γυμναστική

● Περιποιηθείτε τον εαυτό σας κάνοντας ένα μεγάλο μπάνιο, μανικιούρ, πεντικιούρ ή μασάζ

● Ρουφήξτε ένα παγάκι. Ερευνες έχουν δείξει ότι σας βοηθά να ξεχαστείτε από το άγχος ή τα αγχώδη συναισθήματα

● Βγείτε βόλτα στα μαγαζιά με έναν φίλο ή έναν γονιό και χαζέψτε τις βιτρίνες.

ΠΗΓΕΣ: WHO, UNICEF, Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας ΗΠΑ, Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, Αμερικανική Παιδοψυχιατρική Εταιρεία

1 στους 3 εφήβους ηλικίας 13 έως 18 ετών θα εμφανίσει κάποια αγχώδη διαταραχή και 31% αισθάνονται καταβεβλημένοι

• 30% αισθάνονται καταθλιπτικοί ή λυπημένοι ως αποτέλεσμα του άγχους
• 36% ανέφεραν ότι αισθάνονται κουρασμένοι
• 20% έχουν αυξηθεί oι αγχώδεις διαταραχές σε παιδιά και εφήβους

Οι εισαγωγές σε νοσοκομεία για απόπειρες αυτοκτονίας διπλασιάστηκαν την τελευταία δεκαετία

1 στους 4 εφήβους (23%) ανέφεραν ότι παρέλειψαν κάποιο γεύμα λόγω άγχους

Τα επίπεδα άγχους των εφήβων κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς υπερέβαιναν κατά πολύ αυτό που θεωρείται υγιές

(5,8 έναντι 3,9 σε 10βάθμια κλίμακα) και ξεπερνούσαν τον μέσο όρο των επιπέδων άγχους που ανέφεραν οι ενήλικες (5,8 για τους εφήβους έναντι 5,1 για τους ενήλικες).

Ακόμη και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οι έφηβοι ανέφεραν ότι το άγχος τους ήταν σε επίπεδα υψηλότερα από αυτά που πιστεύουν ότι είναι υγιή (4,6 έναντι 3,9 σε κλίμακα 10 βαθμών)

Παρά τον αντίκτυπο που φαίνεται να έχει το άγχος στη ζωή τους, οι έφηβοι ήταν πιο πιθανό από τους ενήλικες να αναφέρουν ότι τα επίπεδα άγχους τους είχαν μικρή ή καθόλου επίδραση στο σώμα ή τη σωματική τους υγεία (54% των εφήβων έναντι 39% των ενηλίκων) ή στην ψυχική τους υγεία (52% των εφήβων έναντι 43% των ενηλίκων).