Πάντα στις επάλξεις η ΠΟΕΣΥ, πρώτη πρώτη στην Ευρώπη κατάφερε και έφτιαξε έναν Κώδικα Δεοντολογίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη χρήση της στη δημοσιογραφία. Η ομοσπονδία αναφέρεται αναλυτικά στο AI, τόσο ως προς την αξιοποίησή του στη δημοσιογραφική δουλειά, όσο και ως προς τους περιορισμούς που πρέπει να μπαίνουν ώστε να μη γίνεται εργαλείο παραπληφορόρησης αλλά και κλοπής περιεχομένου.
Ας δούμε μερικά από τα άρθρα του κώδικα που αποτελεί μία πρώτης τάξεως προσπάθεια να βάλει κανόνες σε κάτι που εξελίσσεται ραγδαία και, σύντομα, θα υποκαταστήσει τη δουλειά πολλών κλάδων.
Η δημοσιογραφική δεοντολογία αποτελεί πυξίδα για τον τρόπο αξιοποίησης της Τ.Ν.
α) Η Τ.Ν. δεν δύναται να υποκαταστήσει τον δημοσιογράφο και τον ρόλο του να ενημερώνει τους πολίτες παρέχοντας ποιοτική και αξιόπιστη πληροφόρηση με γνώμονα την αλήθεια.
β) Η Τ.Ν. μπορεί να αποτελέσει εργαλείο αποκλειστικά και μόνον για την υποβοήθηση εκπλήρωσης της παραπάνω πρωταρχικής αποστολής των δημοσιογράφων. Η επιδίωξη και η επίτευξη αυτού του στόχου θα πρέπει να καθοδηγεί τις επιλογές τους όσον αφορά τα τεχνολογικά εργαλεία.
γ) Η χρήση και η ανάπτυξη συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης πρέπει να υποστηρίζουν τις βασικές αξίες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, συμπεριλαμβανομένων της αλήθειας και της ακρίβειας, της διαφάνειας, της δικαιοσύνης, της αμεροληψίας, της ανεξαρτησίας, της μη βλάβης, της μη διάκρισης, της λογοδοσίας, του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και του απορρήτου των πηγών.
Συντακτική ευθύνη
α) Οι δημοσιογράφοι, έχοντας τη συντακτική ευθύνη, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης της Τ.Ν. για τη συλλογή, επεξεργασία ή διάδοση πληροφοριών, είναι υπεύθυνοι και υπόλογοι για κάθε περιεχόμενο που δημοσιεύουν. Οι ευθύνες που συνδέονται με τη χρήση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης θα πρέπει να προβλέπονται, να περιγράφονται και να ανατίθενται σε ανθρώπους, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας και των συντακτικών κατευθυντήριων γραμμών.
β) Περιεχόμενο οποιασδήποτε μορφής που έχει παραχθεί από Τ.Ν. θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από τον δημοσιογράφο ως μη εξακριβωμένο, να ελέγχεται και να διασταυρώνεται.
γ) Οι δημοσιογράφοι έχουν την ευθύνη για την ακρίβεια της μετάδοσης πληροφοριών και οφείλουν να εφαρμόζουν όλες τις βέλτιστες επαγγελματικές πρακτικές πριν από τη δημοσίευση περιεχομένου το οποίο έχει δημιουργηθεί με τη βοήθεια Τ.Ν.
δ) Με δεδομένο ότι ο δημοσιογράφος δημοσιοποιεί πληροφορίες των οποίων γνωρίζει την προέλευση, είναι αναγκαία η σε βάθος διερεύνηση στο μέτρο του δυνατού των πηγών που χρησιμοποιεί η Τ.Ν.
Διαφάνεια και λογοδοσία στη χρήση Τ.Ν.
α) Οι δημοσιογράφοι πρέπει να προτιμούν τη χρήση αυθεντικού υλικού και καταγραφών για την απεικόνιση πραγματικών γεγονότων. Σε κάθε περίπτωση, οφείλουν να διασφαλίζουν σαφή και αξιόπιστη διάκριση μεταξύ του περιεχομένου που προέρχεται από τη φυσική αποτύπωση του πραγματικού κόσμου (όπως φωτογραφίες, ηχογραφήσεις και βιντεοσκοπήσεις) και αυτού που δημιουργείται ή τροποποιείται σημαντικά με τη χρήση συστημάτων Τ.Ν.
β) Η δημοσιοποίηση φωτογραφιών, βίντεο και τυχόν άλλου πολυμεσικού περιεχομένου που έχει παραχθεί με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης πρέπει να σημαίνεται με ευκρίνεια από τους δημοσιογράφους.
γ) Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να αποφεύγουν την παραπλάνηση του κοινού κατά τη χρήση τεχνολογιών Τ.Ν. Ειδικότερα, θα πρέπει να απέχουν από τη δημιουργία ή τη χρήση περιεχομένου που παράγεται από Τ.Ν. και μιμείται πραγματικές λήψεις και καταγραφές ή υποδύεται ρεαλιστικά πραγματικά άτομα.
δ) Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να μην αποδέχονται τη δημοσίευση παραποιημένων και αλλοιωμένων από Τ.Ν. δηλώσεων, φωτογραφιών, βίντεο και άλλων παραστάσεων και πρέπει να σέβονται την αρχή της ακριβούς χρήσης τους.
ε) Οι δημοσιογράφοι οφείλουν πάντα να υπερασπίζονται τις αρχές της ελεύθερης ειλικρινούς συλλογής και δημοσιοποίησης των ειδήσεων και να είναι διαφανείς προς τους πολίτες κατά τη χρήση εργαλείων Τ.Ν. αναφέροντας με σαφήνεια τι είδους περιεχόμενο έχει δημιουργηθεί με τη χρήση της.
στ) Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να επιδεικνύουν την προσήκουσα προσοχή και κριτική στάση επαλήθευσης περιεχομένου έχοντας υπόψη ότι η δημιουργική Τ.Ν. διευκολύνει ακόμη περισσότερο τη σκόπιμη διάδοση παραπληροφόρησης μέσω αλλοιωμένων λέξεων, φωτογραφιών, βίντεο ή ήχου, συμπεριλαμβανομένου περιεχομένου που μπορεί να μην έχει κανένα σημάδι αλλοίωσης και να φαίνεται ρεαλιστικό και αυθεντικό.
ζ) Οι δημοσιογράφοι δεσμεύονται να ενημερώνουν τους πολίτες για τις εξελίξεις στην Τ.Ν. και τις επιπτώσεις της με ακρίβεια και κριτικό πνεύμα.
Σεβασμός κανόνων δεοντολογίας και δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας
Οι δημοσιογράφοι και τα θεσμικά τους όργανα οφείλουν να διεκδικούν από τους ιδιοκτήτες των συστημάτων Τ.Ν. να αναφέρουν τις πηγές, να σέβονται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και να παρέχουν δίκαιη αποζημίωση στους κατόχους δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των δημοσιογράφων. Οι κάτοχοι δικαιωμάτων πρέπει να εξαρτούν την επαναχρησιμοποίηση του περιεχομένου τους από τα συστήματα Τ.Ν. από τον σεβασμό της ακεραιότητας των πληροφοριών και των θεμελιωδών αρχών της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Ηθικές αρχές στη χρήση της Τ.Ν.
Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να απαιτούν από τους δημοσιογραφικούς οργανισμούς τη χρήση εφαρμογών Τ.Ν. με βάση ηθικές κατευθυντήριες γραμμές, δίνοντας προτεραιότητα στο δημόσιο συμφέρον, στον πλουραλισμό στο περιεχόμενο και στην αξία της δημοσιογραφικής ενημέρωσης και να απαιτούν την τακτική ενημέρωση και έλεγχο των συστημάτων Τ.Ν. για βελτίωση της ακρίβειας και της ηθικής συμμόρφωσης.
Μηχανισμοί αναφοράς και ελέγχου
Οι δημοσιογράφοι και οι συνδικαλιστικές τους οργανώσεις οφείλουν να επιδιώκουν τη δημιουργία Επιτροπών Ελέγχου και Δεοντολογικής Εξέτασης εντός των Δημοσιογραφικών Οργανισμών για να επιβλέπουν τη χρήση της Τ.Ν. και να διασφαλίζουν ότι αυτή ευθυγραμμίζεται με τα δεοντολογικά πρότυπα, ενώ παράλληλα οφείλουν να καθιερώσουν μηχανισμούς για την αναφορά και την αντιμετώπιση των παραβιάσεων του παρόντος Κώδικα Δεοντολογίας, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συμμόρφωση σε αυτόν μέσω τακτικών ελέγχων και αναθεωρήσεων.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας