«Ολα τα νομικά συστήματα απέτυχαν στη Γάζα»

«Παρ’ όλο που παρακολουθούμε από κάποια απόσταση, συγκλονισμένοι από τις εικόνες και τα ρεπορτάζ, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι τα δικά μας συναισθήματα ωχριούν μπροστά στην αφάνταστη οδύνη που υφίστανται οι άνθρωποι που βιώνουν μια τέτοια κρίση. Δεν βρισκόμαστε στο πεδίο. Δεν βιώνουμε ούτε ένα μικρό κομματάκι από τον καθημερινό τρόμο, τις απώλειες και τις στερήσεις που υφίστανται οι πολίτες στη Λωρίδα της Γάζας».

Ο άνθρωπος που μας μιλά είναι ο Τζαμίλ Σαγουάλμα, γενικός διευθυντής της ΜΚΟ ActionAid στην Παλαιστίνη. Εχει πάνω από 20 χρόνια εμπειρίας στον ανθρωπιστικό τομέα και είναι μέλος του Professionals in Humanitarian Assistance and Protection Network (PHAP/Δίκτυο Επαγγελματιών στην Ανθρωπιστική Βοήθεια και Προστασία). Νομοτελειακό, κατά κάποιον τρόπο, αφού ο ίδιος γεννήθηκε και μεγάλωσε σε προσφυγικό καταυλισμό στη Δυτική Οχθη και γνωρίζει στο πετσί του τι σημαίνει να είσαι Παλαιστίνιος στην κατεχόμενη πατρίδα σου.

Σήμερα συντονίζει από τη Δυτική Οχθη την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας της ActionAid σε ολόκληρη την κατεχόμενη Παλαιστίνη. Φυσικά και στην πολύπαθη Λωρίδα της Γάζας, την οποία οι Ισραηλινοί κρατούν αποκλεισμένη εδώ και τρεις μήνες.

Δεν προλαβαίνουμε να διηγηθούμε τις αμέτρητες ιστορίες πόνου, απώλειας και απελπισίας για τις οικογένειες που σβήστηκαν από τα δημοτολόγια, τα 20.000 ορφανά, τα μόνα που επέζησαν από τις οικογένειές τους, ανάμεσά τους παιδιά χωρίς καμία φροντίδα

«Ο αποκλεισμός έχει προκαλέσει τη χειρότερη ανθρωπιστική καταστροφή από την έναρξη αυτής της γενοκτονίας. Είναι φρικιαστικές οι μαρτυρίες που μας στέλνουν οι συνάδελφοι και οι εταίροι μας στο πεδίο: οικογένειες που ψάχνουν για φαγητό, γονείς που αναζητούν απελπισμένα καθαρό νερό για τα παιδιά τους, κοινότητες που επιβιώνουν με ένα μόνο γεύμα ανά δύο μέρες - και αν υπάρχει κι αυτό. Τα αποθέματα σε φάρμακα έχουν σχεδόν εξαντληθεί. Υπάρχει οξεία έλλειψη σε υγραέριο για μαγειρική και σε καύσιμα, απαραίτητα για τη λειτουργία των νοσοκομείων. Κρίσιμες ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες βρίσκονται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Δεν είναι απλά μια ανθρωπιστική κρίση. Είναι μια ανθρωπιστική καταστροφή».

• Μπορείτε να μας περιγράψετε την καθημερινότητά σας ως επικεφαλής της Action Aid και πόσο έχει αλλάξει αυτή μετά την 7η Οκτωβρίου 2023;

Από τον Οκτώβριο του 2023 μέχρι και σήμερα όλοι καλούμαστε να ανταποκριθούμε σε ένα πρωτοφανές επίπεδο αναγκών.

Τα καθημερινά μου καθήκοντα διαμορφώνονται με βάση τη ραγδαία εξελισσόμενη κατάσταση στο πεδίο. Κάθε μέρα ξεκινά με τηλεφωνήματα για πλήρη συντονισμό και ειδήσεις από τους συναδέλφους μας στη Γάζα, αξιολογώντας τις τελευταίες εξελίξεις, τις καταστάσεις που αφορούν την ασφάλεια, τους περιορισμούς στην πρόσβαση, τις κινήσεις του πληθυσμού και τις επείγουσες ανάγκες.

Ενα βασικό κομμάτι των ευθυνών μου περιλαμβάνει το να διασφαλιστεί ότι η ανταπόκρισή μας θα παραμείνει όσο το δυνατόν ευέλικτη και στοχευμένη, είτε αυτό σημαίνει την αλλαγή αντικειμένου από τη διανομή τροφίμων στα καταλύματα άμεσης ανάγκης, είτε από την ενίσχυση των υγειονομικών υποδομών έως τον συντονισμό με νέους συμμάχους για να επεκτείνουμε την ακτίνα δράσης μας.

Ευθύνη μου επίσης είναι να έχουν οι εκεί εταίροι μας επαρκή υποστήριξη και πόρους για να παρέχουν βοήθεια, συχνά κάτω από αδιανόητες συνθήκες.

• Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας κάποιες από τις ιστορίες που σας έχουν σημαδέψει περισσότερο;

Δυστυχώς ακούμε τέτοιες ιστορίες σχεδόν σε καθημερινή βάση, οι συνάδελφοί μας στη Γάζα -όπως και όλοι οι άλλοι- δυσκολεύονται εξαιτίας των συνεχών ισραηλινών εντολών για εκκένωση περιοχών, ενώ την ίδια στιγμή ανησυχούν για τα παιδιά τους και τους αγαπημένους τους. Δεν προλαβαίνουμε να διηγηθούμε τις αμέτρητες ιστορίες πόνου, απώλειας και απελπισίας, για τις οικογένειες που σβήστηκαν από τα δημοτολόγια, τα 20.000 ορφανά, τα μόνα που επέζησαν από τις οικογένειές τους, ανάμεσά τους παιδιά χωρίς καμία φροντίδα. Δεν υπάρχει ιστορία από τη Γάζα που να μη μας συγκλονίζει και να μη θέτει σε δοκιμασία την ανθρωπιά μας.

• Οι ισραηλινές δυνάμεις δεν χάνουν την ευκαιρία για επιθέσεις και στη Δυτική Οχθη. Ποια είναι η δική σας εμπειρία;

Η κατάσταση στη Δυτική Οχθη είχε αρχίσει να χειροτερεύει πριν από τον Οκτώβριο του 2023, είναι φανερό ότι το Ισραήλ κινείται βάσει ενός σχεδίου για εκτοπισμό των κατοίκων και προσάρτηση της περιοχής. Εχουμε δει τις καταστροφικές στρατιωτικές επιχειρήσεις σε καταυλισμούς προσφύγων στη Δυτική Οχθη, κυρίως στην Τζενίν, στο Τουλκαρέμ και το Νουρ Σαμς, όπου σχεδόν 50.000 Παλαιστίνιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους χωρίς προοπτική επιστροφής. Το Ισραήλ έχει καταστρέψει τα πάντα σε εκείνους τους καταυλισμούς -σπίτια, κλινικές, οδικά δίκτυα, δίκτυα ύδρευσης και ηλεκτροδότησης- κι έχει στερήσει από τα παιδιά το βασικό δικαίωμά τους στην εκπαίδευση. Από τον Οκτώβριο του 2023, το Ισραήλ έχει εγκαταστήσει πάνω από 900 σημεία ελέγχου, εμποδίζοντας την κίνηση από και προς κάθε παλαιστινιακή πόλη, κωμόπολη και χωριό.

Ακόμα κι εγώ δυσκολεύομαι να πάω και να γυρίσω από τη δουλειά μου, πρέπει να ακολουθώ διαφορετικές διαδρομές κάθε μέρα, ανάλογα με την κατάσταση στα σημεία ελέγχου, ένα σημαντικό κομμάτι της μέρας μου το χάνω στις διαδρομές. Αυτό που λέω στον κόσμο εκτός Παλαιστίνης είναι πως όταν βρίσκεστε στη Δυτική Οχθη, «ορίζετε τον χρόνο αναχώρησής σας, αλλά ποτέ δεν μπορείτε να ορίσετε τον χρόνο άφιξης».

• Οι περισσότερες ξένες κυβερνήσεις παρέμεναν, μέχρι τώρα τουλάχιστον, μάλλον σιωπηλές απέναντι στη γενοκτονία. Τι θα περιμένατε από αυτές; Εχετε κάποιο μήνυμα, ειδικά για την ελληνική κυβέρνηση;

Είναι ολοφάνερο πως η Γάζα αποτελεί μια δοκιμασία για την ανθρωπιά μας και τις κοινές αξίες μας, τη διεθνή λογοδοσία και τα νομικά συστήματα που δημιουργήσαμε, όλες οι πλευρές μαζί, τις περασμένες δεκαετίες. Δυστυχώς όλα τα νομικά συστήματα απέτυχαν στη Γάζα και βρέθηκε αβοήθητη απέναντι στη γενοκτονία, που μεταδίδεται καθημερινά ζωντανά από την τηλεόραση, επομένως δεν δικαιολογείται κανένας να πει ότι δεν ξέρει.

Απευθύνουμε διαρκώς έκκληση σε ξένες χώρες να υλοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους βάσει του Διεθνούς Δικαίου, καθώς και του ανθρωπισμού. Δυστυχώς, το μόνο που βλέπουμε είναι κάτι χλιαρές δηλώσεις και καταδίκες που δεν συνδέονται με καμία μορφή δράσης. Δεν έχουν την πολιτική βούληση να εμπλακούν κι αυτό καθιστά όλα τα κράτη συνένοχα στη συνεχιζόμενη γενοκτονία, εκτός αν δούμε κάποια στροφή προς μια πραγματική πολιτική δράση που να καταστήσει το Ισραήλ υπεύθυνο για σοβαρές παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου. Αυτή είναι μάλλον η τελευταία επίκληση στην ανθρώπινη συνείδησή μας, προτού να είναι πολύ αργά.