Στο «στόχαστρο» ξανά το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα

Σε μια χρονική περίοδο στην οποία οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ και η Δύση βάζουν ξανά στο επίκεντρο το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. 

Την περασμένη εβδομάδα, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA) ανέφερε ότι το Ιράν είχε πολλαπλασιάσει τον ρυθμό του εμπλουτισμού του σε καθαρότητα έως και 60%, στην τοποθεσία Φόρντοου: μια εξέλιξη την οποία οι δυτικές δυνάμεις χαρακτήρισαν ως εξαιρετικά σοβαρή κλιμάκωση στην αντιπαράθεσή τους με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Σήμερα, πάντως, το Ιράν φέρεται να συμφώνησε σε αυστηρότερη παρακολούθηση από την πυρηνική υπηρεσία του ΟΗΕ, όπως ανέφερε η ΙΑΕΑ, σε σχετική έκθεση που είδε το πρακτορείο Reuters.

Νωρίτερα, Ισραηλινοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι η Πολεμική Αεροπορία της χώρας συνεχίζει την προετοιμασία της για πιθανά χτυπήματα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, μετά την αποδυνάμωση των ομάδων πληρεξουσίων της Τεχεράνης στη Μέση Ανατολή και την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο ισραηλινός στρατός εκτιμά αφενός πως ένα απομονωμένο Ιράν μπορεί να προχωρήσει περαιτέρω με το πυρηνικό του πρόγραμμα και αφετέρου πως τώρα υπάρχει μια πραγματική ευκαιρία να χτυπήσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης. 

Προειδοποιούν με κυρώσεις

Εξάλλου, αργά το βράδυ της Πέμπτης έγινε γνωστό ότι η Γαλλία, η Βρετανία και η Γερμανία (αλλιώς, ομάδα των E3) ανέφεραν σε επιστολή προς στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την πιθανή προσφυγή στον μηχανισμό της εκ νέου επιβολής κυρώσεων σε βάρος του Ιράν για να το εμποδίσουν να αναπτύξει το πυρηνικό του πρόγραμμα. «Η (ομάδα) Ε3 παραμένει προσηλωμένη σε μια διπλωματική λύση όσον αφορά το ζήτημα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος», δηλώνουν οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες στην επιστολή αυτή που έχει ημερομηνία 6 Δεκεμβρίου, και η οποία περιήλθε σε γνώση του Γαλλικού Πρακτορείου.

Ωστόσο «επαναλαμβάνουμε την αποφασιστικότητά μας να χρησιμοποιήσουμε όλα τα διπλωματικά εργαλεία για να εμποδίσουμε το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του 'snapback' εάν χρειαστεί», προσθέτουν, αναφερόμενοι στον μηχανισμό που επιτρέπει στα μέλη της συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα να επαναφέρουν τις κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης.

«Πλησιάζουμε γρήγορα σε μια κρίσιμη στιγμή για την απόφαση 2231 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το προσεχές έτος. Το Ιράν πρέπει να επιβραδύνει το πυρηνικό του πρόγραμμα για να δημιουργήσει ένα πολιτικό περιβάλλον ευνοϊκό σε σημαντικές προόδους και σε μια λύση έπειτα από διαπραγμάτευση», τονίζουν επίσης η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία στην επιστολή τους.

Τι έχει προηγηθεί

Η απόφαση 2231 που ενέκρινε τη συμφωνία του 2015 εκπνέει τον Οκτώβριο του 2025, δέκα χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας. Υπενθυμίζεται ότι το 2015, το Ιράν είχε συνάψει στη Βιέννη συμφωνία με τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Βρετανία, την Κίνα, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες για να επιβλέπουν αυτό το πρόγραμμα. Το κείμενο προέβλεπε σε αντάλλαγμα μια χαλάρωση των διεθνών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης. Ωστόσο το 2018, ο Ντόναλντ Τραμπ, τότε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών απέσυρε μονομερώς τη χώρα του από τη συμφωνία - στην οποία είχε συμμορφωθεί η Τεχεράνη, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας και επανέφερε βαριές κυρώσεις κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Σε αντίποινα, η Τεχεράνη αύξησε σημαντικά τα αποθέματά της σε εμπλουτισμένα υλικά και αύξησε το όριο στο 60%, πλησιάζοντας το 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας, σύμφωνα με τον ορισμό του ΔΟΑΕ.

Η Τεχεράνη υπεραμύνεται του δικαιώματός της στην πυρηνική ενέργεια για μη στρατιωτικούς σκοπούς, κυρίως για την ενέργεια, αλλά αρνείται ότι θέλει να αποκτήσει πυρηνική βόμβα, παρά τις περί του αντιθέτου υποψίες των δυτικών χωρών.