Σε τεντωμένο σκοινί ξανά η Μέση Ανατολή UPD

Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί ο πλανήτης τις εξελίξεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, με το ενδεχόμενο περαιτέρω ανάφλεξης να παραμένει ορατό.

Οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών φέρονται να προεξοφλούν σκληρή απάντηση από το Ιράν στο Ισραήλ για την επίθεση στο προξενείο της χώρας στη Δαμασκό.

Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, μάλιστα, θεωρούν ότι το πιο πιθανό σενάριο είναι η απάντηση του Ιράν να έρθει μέσω στοχευμένων χτυπημάτων με πυραύλους και drones είτε απευθείας από ιρανικά εδάφη είτε από τις σιιτικές πολιτοφυλακές που είναι ενεργές σε Συρία, Λίβανο και Υεμένη. «Θα μπορούσε να συμβεί τις επόμενες ημέρες» προειδοποιεί η Ουάσιγκτον, επισημαίνοντας ότι οι βασικοί στόχοι θα είναι στρατιωτικές και κυβερνητικές δομές.

Η είδηση που κυκλοφόρησε αργά τη νύχτα ότι η Τεχεράνη κλείνει τον εναέριο χώρο της αποσύρθηκε από τα ιρανικά ΜΜΕ, ωστόσο η γερμανική εταιρεία Lufthansa ήδη ανακοίνωσε ότι αναστέλλει πτήσεις από και προς το Ιράν, ενώ και η Ρωσία εξέδωσε ανακοίνωση συστήνοντας στους πολίτες της να αποφεύγουν τα ταξίδια στη Μέση Ανατολή.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν επαναβεβαίωσε χθες Τετάρτη πως η υποστήριξή του στο Ισραήλ είναι «ακλόνητη» μετά τις απειλές του Ιράν πως θα προχωρήσει σε αντίποινα για το πολύνεκρο πλήγμα εναντίον ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό, την πρωτεύουσα της Συρίας. 

Το Ιράν «απειλεί να εξαπολύσει μεγάλη επίθεση εναντίον του Ισραήλ», είπε ο αμερικανός πρόεδρος από τον Λευκό Οίκο. «Όπως έχω πει στον πρωθυπουργό (του Ισραήλ Μπενιαμίν) Νετανιάχου, η δέσμευσή μας υπέρ της ασφάλειας του Ισραήλ μπροστά στις απειλές αυτές του Ιράν και των συμμάχων του, είναι ακλόνητη», συνέχισε. «Επαναλαμβάνω: ακλόνητη. Θα κάνουμε το παν εντός των δυνάμεών μας για να προστατεύσουμε την ασφάλεια του Ισραήλ», συμπλήρωσε. Τα σχόλια Μπάιντεν υπέρ του Ισραήλ έρχονται παρά την κρίση στη σχέση του με τον ισραηλινό πρωθυπουργό, αφού ο Νετανιάχου εξαπολύει επιθέσεις στη Γάζα, κόντρα στις οδηγίες ΗΠΑ. 

Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, επανέλαβε την Τετάρτη πως το Ισραήλ θα «τιμωρηθεί» για την επίθεση της 1ης Απριλίου στη συριακή πρωτεύουσα. Ο βομβαρδισμός του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκού στοίχισε τη ζωή σε 16 ανθρώπους, ανάμεσά τους επτά μέλη των Φρουρών της Επανάστασης, επίλεκτου σώματος των ενόπλων δυνάμεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Το ειδησεογραφικό Μέσο, Axios, αναφέρει ότι ανώτερος στρατιωτικός διοικητής των ΗΠΑ αναμένεται να μεταβεί στο Ισραήλ την Πέμπτη. Ο διοικητής της κεντρικής στρατιωτικής διοίκησης των ΗΠΑ (Centcom) στρατηγός Erik Kurilla αναμένεται να συναντήσει ανώτερους αξιωματούχους των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) και τον Ισραηλινό υπουργό Άμυνας Yoav Gallant. 

Σε αδιέξοδο οι διαπραγματεύσεις

Είχαν 48 ώρες για να δώσουν την απάντησή τους στο σχέδιο εκεχειρίας που τους παρουσίασαν την Κυριακή οι μεσολαβητές. Ομως, εξαιτίας των ισχυρών πιέσεων που δέχονται, καμία από τις δύο πλευρές, ούτε το Ισραήλ ούτε η Χαμάς, δεν θέλει να εγκαταλείψει πρώτη το τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Το σχέδιο που παρουσιάστηκε στο Κάιρο από τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο και το Κατάρ προβλέπει την εφαρμογή εκεχειρίας διάρκειας έξι εβδομάδων, ανταλλαγή ισραηλινών ομήρων και παλαιστινίων κρατουμένων, αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας που εισέρχεται στον παλαιστινιακό θύλακα και την επιστροφή των κατοίκων την βόρειας Γάζας στις εστίες τους, σύμφωνα με πηγή της Χαμάς.

Μακροπρόθεσμα προβλέπει την απελευθέρωση του συνόλου των ομήρων, καθώς και ενός απροσδιόριστου αριθμού παλαιστινίων κρατουμένων. Προβλέπει επίσης την πλήρη αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από την Λωρίδα της Γάζας και την άρση της πολιορκίας που έχει επιβληθεί από το 2007 και την ανάληψη της εξουσίας στον θύλακα από την Χαμάς.

Από την Κυριακή, ανεπίσημες ανακοινώσεις, συχνά αντιφατικές, διαδέχονται η μία την άλλη. Για τον Χάσνι Αμπίντι, του Κέντρου Ερευνας για τον Αραβικό και Μεσογειακό Κόσμο της Γενεύης, «οι διαπραγματευτές βρίσκονται σε αδιέξοδο». Ωστόσο, κανείς δεν έχει εγκαταλείψει το τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

«Η Χαμάς εξετάζει την πρόταση», επανέλαβε χθες ο εκπρόσωπος της Χαμάς.

Στο επίκεντρο των αιτημάτων του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος βρίσκεται μία μόνιμη κατάπαυση του πυρός. Αίτημα μη αποδεκτό σε αυτό το στάδιο από τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος κωλυσιεργεί επικαλούμενος τον στόχο της «εξάλειψης» της ταγμάτων της Χαμάς, που, όπως ισχυρίζεται, είναι συγκεντρωμένα στην Ράφα, στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας όπου έχουν καταφύγει 1,5 εκατομμύριο Παλαιστίνιοι εσωτερικοί πρόσφυγες.

Ο αρχηγός της Χαμάς, ο Ισμαΐλ Χανίγε, διαβεβαίωσε ότι ο θάνατος των τριών γιων του σε ισραηλινή επιδρομή χθες την Γάζα δεν θα αλλάξει τις απαιτήσεις της οργάνωσης.

Αν και η εμπιστοσύνη ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα είναι μηδενική, είναι καταδικασμένα να παραγάγουν αποτέλεσμα, σύμφωνα με τους αναλυτές. Ο κόσμος τους παρακολουθεί, οι πληθυσμοί τους βρίσκονται στα όριά τους.

Τακτική εκεχειρία

Με 260 ισραηλινούς στρατιώτες νεκρούς, εκατοντάδες τραυματίες, τις ισραηλινές δυνάμεις εξαντλημένες και την συνεχή ανάγκη αντικατάστασης των μονάδων, η ισραηλινή πλευρά ενδιαφέρεται για την εφαρμογή τακτικής εκεχειρίας, σύμφωνα με τους αναλυτές.

Η αποχώρηση των δυνάμεων που ανακοινώθηκε την Κυριακή με την εξαίρεση μίας ταξιαρχίας που σταθμεύει στον κεντρικό τομέα δείχνει ότι το Ισραήλ ξεκουράζει τους στρατιώτες πριν από την επίθεση στην Ράφα, σύμφωνα με τον Ντάνιελ Μπάιμαν του Georgetown University School of Foreign Service.

Ολο και περισσότερο απομονωμένο λόγω του μεγάλου αριθμού των νεκρών αμάχων στην Γάζα και της παρεμπόδισης της ροής της ανθρωπιστικής βοήθειας που έχει φέρει τους κατοίκους του θύλακα στα πρόθυρα του λιμού, το Ισραήλ πρέπει να δείξει καλύτερο πρόσωπο στο εξωτερικό. Κυρίως απέναντι στον βασικό του σύμμαχο, τις ΗΠΑ, που απέτυχαν τις προσπάθειές τους να αναγκάσουν το Ισραήλ να αλλάξει στρατηγική, σύμφωνα με τον Χάσνι Αμπίντι.

Την ώρα που η Ουάσινγκτον προσπαθεί να αποφύγει κλιμάκωση στον Λίβανο, την Συρία και το Ιράν, η ισραηλινή επίθεση κατά του ιρανικού προξενείου στην Δαμασκό την περασμένη εβδομάδα κινδυνεύει να διαλύσει αυτήν την στρατηγική της Ουάσινγκτον, σύμφωνα με τον αναλυτή.

Σε πρώτη φάση, ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν απείλησε να συνδέσει την υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ με την ισραηλινή αυτοσυγκράτηση στον στρατιωτικό τομέα και την βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στην Γάζα.

Χθες, και απέναντι τις απειλές για τιμωρητική επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ, ο Τζο Μπάιντεν επανέλαβε ότι η υποστήριξή του προς το Ισραήλ είναι «ακλόνητη».

Το Ιράν «απειλεί να εξαπολύσει σημαντική επίθεση κατά του Ισραήλ...Οπως είπα στον πρωθυπουργό Νετανιάχου, η δέσμευσή μας ως προς την ασφάλεια του Ισραήλ απέναντι στις απειλές αυτές του Ιράν και των συμμάχων του είναι ακλόνητη», είπε ο αμερικανός πρόεδρος.

Ομως, η κυβέρνηση Νετανιάχου βρίσκεται αντιμέτωπη και με την οργή των οικογενειών που ζητούν την επιστροφή των 129 ομήρων που κρατούνται στην Γάζα.

Προσωπική υπόθεση

Από την άλλη πλευρά, μία συμφωνία εκεχειρίας θα μπορούσε να διαλύσει τον ισραηλινό κυβερνητικό συνασπισμό. Οι ακροδεξιές συνιστώσες της είναι αντίθετες με οποιαδήποτε υποχώρηση απέναντι στη Χαμάς. «Και αυτό είναι ένα πραγματικό δίλημμα για κάποιον σαν τον Νετανιάχου που δεν είναι γνωστός ότι θέτει τα συμφέροντα της χώρας του πριν από τις πολιτικές του φιλοδοξίες», σχολιάζει ο Ντάνιελ Μπάιμαν.

Τελικά, ο ισραηλινός πρωθυπουργός έχει μετατρέψει την στρατιωτική αυτή εκστρατεία σε «προσωπική υπόθεση». «Δεν βλέπω πώς ο Νετανιάχου θα μπορούσε να ισχυρισθεί ότι νίκησε αν δεν έχει συλληφθεί ή σκοτωθεί κανένα ηγετικό στέλεχος του πυρήνα της Χαμάς», σχολιάζει ο Χάσνι Αμπίντι.

Αρχής γενομένης από τον Γιαχία Σινουάρ, αρχηγό της Χαμάς στην Γάζα, που θεωρείται ο εγκέφαλος της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου.

Για την Χαμάς, η εφαρμογή εκεχειρίας θα αποτελούσε, αντιθέτως, συμβολική νίκη. Θα της επέτρεπε επίσης «να αναδιοργανωθεί και να εξαπολύσει επιθέσεις κατά του στρατού», σύμφωνα με τον Ομερ Ντόστρι του Jerusalem Institute for Strategy and Security (JISS).

«Ο στόχος της Χαμάς είναι να ξαναβρεί την ανάσα της ελπίζοντας ότι οι διεθνείς πιέσεις θα καταλήξουν να φέρουν το τέλος του πολέμου», λέει.

Για τον Χάσνι Αμπίντι, μία εκεχειρία θα βελτίωνε την εικόνα της Χαμάς για τον πληθυσμό της Γάζας. Αν και ο Νετανιάχου υπόσχεται ένα μέλλον χωρίς την Χαμάς στην Λωρίδα της Γάζας, το ισλαμιστικό κίνημα «επιδιώκει να επανορθώσει την εικόνα του και να προετοιμασθεί για την μεταπολεμική εποχή».

Επιδρομών συνέχεια

Οι ισραηλινές δυνάμεις συνέχισαν τις αεροπορικές επιδρομές στη Γάζα την Τετάρτη, ανέφερε το Γαλλικό Πρακτορείο, μια ημέρα αφότου ο Νετανιάχου δεσμεύτηκε να μην εγκαταλείψει την εκστρατεία για την «ολοκληρωτική καταστροφή της Χαμάς» και την επιστροφή των ισραηλινών ομήρων στο σπίτι. Ο Νετανιάχου επέμεινε ότι «καμία δύναμη στον κόσμο» δεν θα εμπόδιζε τα ισραηλινά στρατεύματα να εισβάλουν στην νότια πόλη Ράφα της Γάζας, η οποία είναι γεμάτη από Παλαιστίνιους πρόσφυγες.

Τον γύρο του διαδικτύου διεθνώς κάνει το βίντεο που δείχνει τη στιγμή που ο ηγέτης της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια πληροφορείται τον θάνατο των τριών γιων του και εγγονιών του από βομβαρδισμό του Ισραήλ. Λίγο αργότερα, τόνισε πως οι επιθέσεις αυτές δεν πρόκειται να κάμψουν το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα και ότι δεν θα αλλάξει τη στάση του ούτε τις θέσεις του στις συνομιλίες για να κλειστεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας. Η ανακοίνωση του ισραηλινού στρατού επιβεβαίωσε ότι είχε βάλει στο στόχαστρο τους γιους του Ισμαήλ Χανίγια, τους οποίους περιέγραψε ως «τρία στελέχη της Χαμάς».